Comhairliúchán Poiblí ar Athruithe Tábhachtacha ar na Rialacháin um Achomhairc Leasa Shóisialaigh

Is í foireann na Roinne Coimirce Sóisialaí a dhéanann cinntí maidir le teidlíocht duine íocaíochtaí leasa shóisialaigh a fháil. Tugtar Oifigigh Bhreithiúnachta ar na baill foirne sin.

Mura n-aontaíonn duine le cinneadh a rinne Oifigeach Breithiúnachta féadfaidh sé/sí athbhreithniú ar an gcinneadh sin a iarraidh ón roinn. Is féidir achomharc a dhéanamh faoi chuig an Oifig Achomhairc Leasa Shóisialaigh freisin. Tá an Oifig Achomhairc Leasa Shóisialaigh freagrach as seiceáil má rinneadh an cinneadh ceart. Is oifig ar leith í an Oifig Achomhairc Leasa Shóisialaigh laistigh den Roinn Coimirce Sóisialaí. Tá an ceart chun achomharc a dhéanamh leagtha amach sa dlí.

Tá an dlí seo leagtha amach san Acht Comhdhlúite Leasa Shóisialaigh (2005) agus i Rialacháin arna ndéanamh faoin Acht seo ag an Aire Coimirce Sóisialaí.

Leagann na dlíthe seo amach conas ba chóir d'oifig ar leith laistigh den Roinn Coimirce Sóisialaí achomhairc a phróiseáil. Tugtar an Oifig Achomhairc Leasa Shóisialaigh ar an oifig seo. Bunaíodh mar oifig ar leith í tar éis moltaí ón gCoimisiún Leasa Shóisialaigh.

Is é an tAire a cheapann na hOifigigh Achomhairc a oibríonn san Oifig Achomhairc Leasa Shóisialaigh chun achomhairc a dhéanamh. Ceaptar duine acu chun bheith ina Phríomh-Oifigeach Achomhairc. Tá freagracht iomlán ar an bPríomh-Oifigeach Achomhairc as an bpróiseas achomharc a bhainistiú. Déanann an Príomh-Oifigeach Achomhairc tuarascáil bhliantúil ar ghníomhaíochtaí an Phríomh-Oifigigh Achomhairc agus na hOifigigh Achomhairc. Cuirtear an tuarascáil seo faoi bhráid an Oireachtais gach bliain.

Tá an chuid is mó de na sonraí a bhaineann leis na nósanna imeachta atá le leanúint agus achomhairc á mbainistiú leagtha amach i Rialacháin, atá ina rialacha atá ceangailteach de réir dlí arna ndéanamh ag an Aire.

Téann an tsraith Rialachán reatha siar go dtí 1998 agus 2011. Ó shin i leith, rinneadh athruithe a mbíonn tionchar acu ar oibriú na hOifige Achomharc.

Ina theannta sin, rinneadh roinnt athbhreithnithe ar oibriú na hOifige Achomhairc Leasa Shóisialaigh, – idir athbhreithnithe inmheánacha agus athbhreithniú a rinne Oifig an Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste in 2021. Cuireadh roinnt athruithe i bhfeidhm ar an gcaoi a bhfeidhmíonn an Oifig Achomhairc le linn phaindéim COVID. Áirítear leis na hathruithe seo cianobair agus úsáid cianéisteachtaí.

Mar thoradh ar na forbairtí seo, tá sé beartaithe roinnt athruithe a dhéanamh ar na Rialacháin.

Is é cuspóir na n-athruithe seo ná:

• foráil a dhéanamh do thrédhearcacht níos fearr maidir leis an gcaoi a bpróiseáiltear achomhairc,
• foráil a dhéanamh do chearta níos fearr do dhaoine a dhéanann achomharc lena n-áirítear:

- tréimhse ama níos faide chun achomharc a chur isteach,

- ceart éisteacht ó bhéal a iarraidh,

- ceart cúiseanna a fháil le cinntí achomhairc.

• foráil a dhéanamh d’oibleagáid ar an roinn faisnéis maidir le hachomharc a sholáthar don Oifig Achomhairc laistigh de fhráma ama trí seachtaine.
• ról a sholáthar don Oifig Achomharc maidir le haiseolas agus treoir a thabhairt don roinn.
• foráil a dhéanamh d’fheidhmeanna bainistíochta breise don Phríomh-Oifigeach Achomhairc – lena n-áirítear maidir le dearbhú cáilíochta.

Ba cheart go ndéanfadh na hathruithe seo:

• níos mó cinnteachta a thabhairt do dhaoine a dhéanann achomhairc maidir leis na tréimhsí ama a bhainfidh lena n-achomharc,
• cead a thabhairt do dhaoine a dhéanann achomhairc tuilleadh eolais a fháil faoin gcaoi a bhfuiltear ag déileáil lena n-achomharc,
• oibríochtaí na hOifige Achomhairc Leasa Shóisialaigh a fheabhsú,
• cáilíocht na gcinntí a fheabhsú – ag Oifigigh Bhreithiúnachta na roinne agus ag Oifigigh Achomhairc araon.

Tá na hathruithe atá beartaithe leagtha amach i ndréachtrialachán nua.

Seo iad na príomhathruithe:

Méadófar an t-am a cheadaítear chun achomharc a chur isteach.

Faoi láthair ní mór do dhaoine a n-achomharc a chur isteach laistigh de 21 lá ó dháta na litreach a insíonn dóibh faoin gcinneadh ar a n-éileamh. 60 lá a bheidh i gceist anois. Glacfar le hachomharc déanach suas go 180 lá má tá cúiseanna maithe leis an moill.

Socrófar amlínte don roinn chun gníomhú ar an achomharc.

Ní mór don roinn athbhreithniú a dhéanamh ar an gcinneadh atá á achomharc agus mura n-athraítear é, ní mór don roinn gach eolas maidir leis an gcinneadh a thabhairt don Oifig Achomhairc Leasa Shóisialaigh laistigh de 21 lá. Mura dtugtar an t-eolas laistigh den amlíne, is féidir leis an Oifigeach Achomhairc dul ar aghaidh le cinneadh a dhéanamh. I go leor cásanna ba chóir go laghdódh sé seo an méid ama a thógann sé chun déileáil le hachomharc.

Beidh am socraithe ann don té atá ag déanamh an achomhairc chun faisnéis bhreise a sholáthar don Oifig Achomhairc Leasa Shóisialaigh.

Is féidir go n-iarrfar ar dhuine a dhéanann achomharc in aghaidh cinnidh faisnéis bhreise a sholáthar. Más gá, iarrfar orthu an fhaisnéis bhreise a sholáthar laistigh de 21 lá. Féadfar an tréimhse ama seo a dhéanamh níos faide más gá. Mura bhfuil duine ag freagairt iarratais ar fhaisnéis, is féidir an t-achomharc a tharraingt siar.

Beidh am socraithe ann chun cinntí achomhairc a sheoladh amach.

Ní mór cinneadh an Oifigigh Achomhairc agus na cúiseanna atá leis a chur chuig an té atá ag déanamh an achomhairc laistigh de 15 lá.

Déanfaidh saineolaithe leighis athbhreithniú ar Achomhairc a bhaineann le saincheisteanna leighis.

Déanfaidh Oifigeach Achomhairc a bhfuil saineolas leighis aige nó Oifigeach Achomhairc a d'iarr tuairim ó dhochtúir leighis cinneadh ar achomhairc ina bhfuil riochtaí leighis tábhachtach. Is é Oifigeach Achomhairc ar lia-chleachtóir cláraithe é nó Oifigeach Achomhairc a lorgaíonn tuairim measúnóra leighis a chinnfidh achomharc faoi chumas oibre nó riachtanas cúraim duine. Má dhéanann an tOifigeach Achomhairc cinneadh nach n-aontaíonn le tuairim an ghairmí leighis sin caithfidh sé/sí cúiseanna a thabhairt.

Beidh daoine a dhéanann achomharc i dteideal éisteacht ó bhéal a iarraidh agus cúiseanna a fháil mura gceadaítear éisteacht ó bhéal

Tá go leor achomharc simplí agus is féidir cinneadh a dhéanamh orthu bunaithe ar fhaisnéis a sholáthraíonn an duine atá ag déanamh an achomhairc.

Mar sin féin, i gcásanna áirithe, is féidir le héisteacht ó bhéal cabhrú le duine atá ag déanamh achomhairc cur leis an eolas agus a mhíniú cén fáth go gcreideann sé/sí gur gá cinneadh a athrú.

Faoi láthair níl aon cheart ag daoine a dhéanann achomharc éisteacht ó bhéal a iarraidh.

Faoi na rialacháin nua beidh duine a dhéanann achomharc i gcoinne cinnidh i dteideal éisteacht ó bhéal a iarraidh ar Oifigeach Achomhairc. Beidh ar an Oifigeach Achomhairc an t-iarratas a bhreithniú agus mura n-aontaíonn siad le héisteacht ó bhéal beidh orthu an fáth nach bhfuil an éisteacht ó bhéal le bheith ar siúl a thabhairt.

Mura bhfreastalaíonn duine atá ag déanamh achomhairc ar éisteacht ó bhéal beidh an tOifigeach Achomhairc in ann cinneadh a dhéanamh maidir lenar féidir cinneadh a dhéanamh gan éisteacht nó gan bearta eile a dhéanamh chun faisnéis a fháil a cheadóidh dó nó di an cinneadh a dhéanamh.

Ról an Phríomh-Oifigigh Achomhairc

Beidh roinnt athruithe ar fheidhmeanna an Phríomh-Oifigigh Achomhairc, is é sin an ról a dhéanamh níos soiléire agus é a dhéanamh níos éasca an Oifig Achomhairc Leasa Shóisialaigh a bhainistiú.

Tá an tAire Coimirce Sóisialaí ag tabhairt deis do dhaoine a dtuairimí a nochtadh ar na dréachtrialacháin seo.

• Tá na rialacháin nua atá molta anseo.
• Tá doiciméad anseo a leagann amach gach ceann de na hathruithe atá molta agus a mhíníonn an réasúnaíocht leis an athrú.
• Tá doiciméad anseo ina bhfuil an príomhdhlí d’achomhairc leasa shóisialaigh (arb é Cuid 10, caibidil 2 den Acht Comhdhlúite Leasa Shóisialaigh, 2005, é).
• Tá na rialacháin reatha ó 1998 agus 2011 a thugann sonraí ar conas a chuirtear an dlí ar achomhairc leasa shóisialaigh i bhfeidhm anseo.

Sula seolfaidh tú do thuairimí, léigh an fhaisnéis maidir le príobháideachas thíos le do thoil.

Is féidir leat d’aighneacht a sheoladh ar ríomhphost chuig AppealsConsultation@welfare.ie nó í a sheoladh sa phost chuig:

Comhairliúchán ar Rialacháin Leasa Shóisialaigh,

An Oifig Achomhairc Leasa Shóisialaigh,

Teach D'Olier,

Sráid D’Olier,

Baile Átha Cliath 2.

D02XY31.

Is é an 19 Bealtaine 2023 an dáta deiridh chun aighneachtaí a fháil.

Tar éis breathnú go géar ar na haighneachtaí agus na freagraí, déanfaidh an tAire cinneadh ar na hathruithe atá le déanamh. Ina dhiaidh sin, coinneofar oibriú na rialachán faoi athbhreithniú lena chinntiú go leanann an próiseas achomhairc de bheith oiriúnach don fheidhm.

Is comhairliúchán poiblí é seo agus tá feidhm ag an Acht um Shaoráil Faisnéise 2014.

Níor cheart faisnéis phearsanta a sholáthar agus féadfar aon fhaisnéis phearsanta a dheonaíonn tú a fhoilsiú. Níor cheart aon ábhar nach mian leat go bhfoilseofaí é a chur san áireamh.

Roinnfear an fhaisnéis a chuirtear ar fáil i d’aighneacht le hoifigigh na roinne, agus déanfar aon sonraí pearsanta a chur in eagar.

Féadfaidh an roinn na haighneachtaí a fuarthas faoin gcomhairliúchán seo a fhoilsiú ar www.Gov.ie, agus féadfar liosta iomlán díobh siúd a dhéanann aighneachtaí a chur san áireamh mar aguisín in aon tuairisciú a eascraíonn as an bpróiseas comhairliúcháin. Bainfear amach aon sonraí pearsanta.

Féadfar aon fhaisnéis neamhphearsanta a fhaigheann an roinn atá san áireamh in aighneachtaí a scaoileadh faoin Acht um Shaoráil Faisnéise. Má dhéantar iarratas ar an bhfaisnéis seo, rachaidh an roinn i gcomhairle leat sula ndéanfaidh sí cinneadh má iarrtar uirthi é a nochtadh. Arís, dhéanfaí aon sonraí pearsanta a bhaint amach de réir na reachtaíochta um Shaoráil Faisnéise.

Coinneofar aighneachtaí go dtí go mbeidh an próiseas athbhreithnithe, lena n-áirítear cur i bhfeidhm na rialachán nua curtha i gcrích.

Tá Ráiteas Príobháideachais Iomlán agus Beartas um Chosaint Sonraí na roinne anseo.