Beartas Gaeilge

D’ullmhaigh an Roinn Gnóthaí Fostaíochta agus Coimirce Sóisialaí (‘an Roinn’) an Scéim Gaeilge seo faoi mar a cheanglaítear faoi Acht na dTeangacha Oifigiúla, 2003 Acht na dTeangacha Oifigiúla, 2003 (‘an tAcht’).

Foráiltear san Acht go n-ullmhaíonn comhlachtaí poiblí scéim reachtúil ina sonraítear na seirbhísí a sholáthróidh siad:

• trí mheán na Gaeilge
• trí mheán an Bhéarla
• trí mheán na Gaeilge agus an Bhéarla

agus na bearta a ghlacfar le cinntiú, maidir le haon seirbhís nach gcuirtear ar fáil trí mheán na Gaeilge, go gcuirfear ar fáil ar an gcaoi sin í laistigh de thréimhse ama aontaithe. Is ar an Aire Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta (‘an tAire’) atá an fhreagracht as na Scéimeanna a dheimhniú.

I gcomhréir le halt 14(3) den Acht, fanann scéimeanna teanga i bhfeidhm ar feadh tréimhse 3 bliana nó go dtí cibé am a dheimhníonn an tAire Cultúir, Oidhreachta agus Gaeltachta scéim nua, cibé acu is déanaí.

D’aontaigh an Roinn Coimirce Sóisialaí, mar a bhí ag an am, agus an tAire Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta scéim a tháinig i bhfeidhm an 16 Márta 2015. Leanann an scéim seo an scéim a bhí ann roimhe sin.

Le blianta beaga anuas, tá athrú ó bhonn tagtha ar eagar agus struchtúr na Roinne. Forbraíodh seirbhís Intreo, a rinne cónascadh idir seirbhísí leasa shóisialaigh agus an tSeirbhís Leasa Pobail agus na seirbhísí poiblí fostaíochta. Tháinig forbairt ar an Roinn agus chuir sí i bhfeidhm scéimeanna nua amhail Sochar Atharthachta, an Scéim Aistrithe Cuardaitheora Poist do thuismitheoirí aonair, agus dreasacht earcaíochta JobsPlus a thacaíonn le daoine atá dífhostaithe go fadtéarmach.

Rinneadh próiseas cláraithe SAFE a thabhairt isteach i measc breis agus 3 milliún saoránach agus chuir an Roinn seirbhísí nua ar líne amhail MyWelfare.ie agus MyGovID.ie i bhfeidhm agus rinneadh ceannródaíocht i bhforbairt na reachtaíochta maidir le hinscne a aithint. Le deireanas, leagadh an fhreagracht as gnóthaí saothair agus dlí an tsaothair, as an gCoimisiún um Pá Íseal san áireamh, ar an Roinn le héifeacht ó Mheán Fómhair 2017. Tugann leathadh amach ról na Roinne an dlúthchcheangal atá idir leas, seirbhísí fostaíochta agus an margadh saothair le fios.

Agus an Scéim seo á forbairt, glacadh le cur chuige ina ndéanfaí scéim teanga a fhorbairt ina léireofaí an Roinn Gnóthaí Fostaíochta agus Coimirce Sóisialaí a bunaíodh le déanaí, a fhreagraíonn don réimse iomlán riachtanas ar fud na heagraíochta ar fad. Chuaigh an Roinn i gcomhairle leis an Roinn Cultúir, Oidhreachta agus Gaeltachta agus an scéim seo á forbairt.

Foráiltear faoin Acht go bhféadann an tAire a iarraidh ar chomhlachtaí poiblí Dréachtscéim a ullmhú lena deimhniú ag an Aire. Foráiltear faoin Acht freisin go ndéanfadh an tAire treoirlínte a ullmhú chun cabhrú le hullmhú na ndréachtscéimeanna. Dréachtaíodh an Scéim seo i gcomhréir leis na treoirlínte, faoi threoir an phrionsabail gur cheart go mbeadh soláthar seirbhísí i nGaeilge bunaithe ar an méid seo a leanas:

• leibhéal an éilimh ar sheirbhísí faoi leith i nGaeilge
• bunleibhéal an éilimh ar sheirbhísí faoi leith i nGaeilge i gcomhthéacs soláthar dearfach
• an tábhacht atá le cur chuige forghníomhach maidir le seirbhísí dá leithéid a sholáthar
• na hacmhainní atá ar fáil, lena n-áirítear na hacmhainní daonna agus airgeadais
• acmhainneacht an chomhlachta atá i gceist an cumas riachtanach teanga a fhorbairt agus a chur ar fáil

I mí Feabhra 2018, d’fhoilsigh an Roinn fógra a lorg aighneachtaí ó aon pháirtí leasmhar maidir le hullmhú na Scéime nua. Cuireadh fógra a lorg aighneachtaí ar shuíomh gréasáin na Roinne agus seoladh fógra den chineál céanna chuig gach ball foirne sa Roinn. Chuir na haighneachtaí a fuarthas bonn eolais faoin Scéim nua.

Forbraíodh an Scéim laistigh de chomhthéacs bheartas Straitéis 20 Bliain an Rialtais don Ghaeilge 2010-2030

Cuireann an scéim seo le prionsabail na Seirbhíse Ardchaighdeáin do Chustaiméirí agus lenár gCairt Chustaiméirí. Cuireadh le chéile é agus é i gceist againn a chinntiú go rachfar i ngleic le gach oibleagáid ábhartha faoi Acht na dTeangacha Oifigiúla go hiomlán ar bhonn incriminteach, tríd an scéim seo agus scéimeanna amach anseo.