Bille um Gníomhú Aeráide agus Forbairt Ísealcharbóin (Leasú) 2021

Cuirfidh an Bille um Ghníomhú Aeráide agus Forbairt Ísealcharbóin (Leasú) 2021 tacaíocht ar fáil chun Éire a aistriú ina geilleagar neodrach ó thaobh na haeráide de tráth nach déanaí ná 2050. Cuirfidh sé ar bun creat faoi cheangal dlíthiúil a mbeidh cuspóirí agus gealltanais shoiléire ann, agus cinnteoidh sé go mbeidh na struchtúir agus na próisis riachtanacha neadaithe i mbunús reachtúil lena chinntiú go mbainfear amach cuspóirí agus oibleagáidí náisiúnta, AE agus idirnáisiúnta na hÉireann, sa ghearrthéarma agus san fhadtéarma maidir leis an aeráid.

Tá na míreanna tábhachtacha seo a leanas sa Bhille:

• Cuirtear ‘cuspóir náisiúnta aeráide’ ar bhonn reachtúil, ina bhfuil geallúint go ndéanfaí an t-aistriú, tráth nach déanaí ná 2050, go geilleagar atá neodrach agus athléimneach ó thaobh na haeráide de, atá inbhuanaithe ó thaobh an chomhshaoil de, agus atá lán bithéagsúlachta
• Neadaíonn sé an buiséadú carbóin sa dlí, lena n-áirítear cuspóirí earnála do gach earnáil ábhartha, ar bhonn tréimhsiúil 15 bliana, ag tosú in 2021
• Déanfar gníomhaíocht do gach earnáil a mhionsonrú sa Phlean Gnímh don Aeráid, a dhéanfar a nuashonrú gach uile bhliain
• Réiteofar Straitéis Náisiúnta Fhadtéarmach Gnímh don Aeráide gach cúig bliana
• Beidh Airí Rialtais freagrach as na cuspóirí a bhaint amach, a mbeidh ceangal dlíthiúil leo, dá n-earnáil féin agus beidh ar gach Aire cuntas a thabhairt ar a f(h)eidhmíocht os comhair Coiste Oireachtais gach bliain
• Neartaítear ról na Comhairle um Athrú Aeráide, agus tugtar an dualgas di buiséid charbóin a mholadh don Aire
• Déantar foráil ann gurb ionann an chéad dá bhuiséad carbóin cúig bliana a mholfaidh an Chomhairle um Athrú Aeráide agus laghdú iomlán 51% d’astaíochtaí thar an tréimhse go 2030, de réir an ghealltanais sa Chlár Rialtais
• Cuirtear le ballraíocht na Comhairle um Athrú Aeráide ó aon duine dhéag go ceathrar déag, agus déantar foráil maidir le ceapacháin amach anseo ar an gComhairle go dtabharfar aird ar réimse níos leithne saineolais a cheapadh agus go mbeidh cothromas inscne ann
• Tugtar isteach ceanglas ar gach údarás áitiúil Plean Gnímh don Aeráid a réiteach, ina mbeidh idir bhearta maolúcháin agus bhearta oiriúnúcháin, agus déanfar sin a nuashonrú gach cúig bliana. Beidh comhréir idir Pleananna Forbartha na n-údarás áitiúil agus a bPlean Gnímh don Aeráid
• Beidh ceanglas ar Chomhlachtaí Poiblí a gcuid feidhmeanna a chur díobh ar chaoi atá i gcomhréir le pleananna agus le straitéisí agus pleananna náisiúnta aeráide, chun a gcion a dhéanamh maidir leis an gcuspóir náisiúnta aeráide a bhaint amach

Tugadh dearbhú Rialtais ar an 2 Feabhra 2021 maidir le leasuithe molta ar an Acht um Fhorbairt Pheitriliaim agus Mianraí Eile 1960 a thabharfadh feidhm reachtúil don deireadh atá le cur le heisiúint na gceadúnas nua maidir le sirtheoireacht agus le heastarraingt gáis. Déanfar foráil maidir leis an ngealltanas seo i reachtaíocht ag Céim an Choiste den Bhille um Gníomhú Aeráide agus Forbairt Ísealcharbóin (Leasú) 2021.