Achoimre ar an Earnáil Iompair (achoimre ar Chaibidil 2)

Is líonra casta é córas iompair na hÉireann a thacaíonn le beagnach gach gné den saol laethúil agus den ghníomhaíocht eacnamaíoch. Áirítear leis sin:

• Bóithre: Bóithre náisiúnta, réigiúnacha, uirbeacha agus áitiúla a chlúdach
• Bonneagar taistil gníomhach: Bealaí siúil agus rothaíochta, cosáin, glasbhealaí agus crosairí
• Busanna: Seirbhísí bus uirbeacha, réigiúnacha agus tuaithe, mar aon le bonneagar gaolmhar amhail stadanna agus scáthláin
• Iarnród: Iarnród trom agus iarnród éadrom (e.g. Luas)
• Eitlíocht: Aerfoirt agus bonneagar tacaíochta
• Iompar muirí: Calafoirt agus bonneagar tacaíochta

Tá ról ag gach ceann de na córais sin maidir le daoine agus earraí a choimeád ag gluaiseacht, bíodh sin ag comaitéireacht chun na hoibre, ag taisteal ar scoil, ag fáil rochtain ar chúram sláinte nó ag iompar earraí.

Murab ionann is roinnt earnálacha, tá an bonneagar iompair:

• scaipthe go geografach (uirbeach agus tuaithe, intíre agus cósta)
• á úsáid ag gach duine, ach faoi úinéireacht agus á n-oibriú ag eagraíochtaí éagsúla
• tá dlúthnasc idir na modhanna éagsúla, rud a dhéanann difear do chuid amháin den chóras (e.g. dúnadh bóithre), d’fhéadfadh sé tionchar a bheith aige ar chuid eile (e.g. bealaí iarnróid, bus, lasta)

Áirítear san earnáil freisin raon leathan páirtithe leasmhara poiblí agus príobháideacha: gníomhaireachtaí iompair náisiúnta, údaráis áitiúla, úinéirí agus oibreoirí bonneagair, rialtóirí, gnólachtaí lóistíochta agus tuilleadh nach iad.

Le blianta beaga anuas, tá éilimh mhéadaitheacha ar an gcóras iompair mar gheall ar na nithe seo a leanas:

• fás daonra agus uirbiú
• patrúin taistil athraitheacha agus cianobair
• iompar poiblí agus bonneagar taistil gníomhach a leathnú
• brú níos mó chun astaíochtaí a laghdú agus tacú le soghluaisteacht inbhuanaithe

Cuireann na treochtaí sin go léir le castacht an chórais agus lena nochtadh do shuaitheadh a bhaineann leis an aeráid.

Tá earnáil an iompair an-leochaileach i leith adhaimsire. D’fhéadfadh guaiseacha aeráide a bheith ina gcúis leis an méid seo a leanas:

• damáiste do bhóithre, rúidbhealaí, línte iarnróid agus críochfoirt
• moilleanna seirbhíse nó múchadh seirbhíse
• rioscaí sláinte agus sábháilteachta d’úsáideoirí agus d’oibrithe
• éifeachtaí Iarmhartacha ar fud earnálacha eile (e.g. slabhraí soláthair, práinnfhreagairt)

Tá codanna áirithe den ghréasán iompair níos neamhchosanta ná codanna eile. Soláthraítear le POEI II creat chun na leochaileachtaí sin a thuiscint agus chun a chinntiú go ndéantar na gníomhaíochtaí cearta sna háiteanna cearta.

Faigh tuilleadh eolais faoin tionchar a bhí ag adhaimsir ar chóras iompair na hÉireann i gCaibidil 2 den phlean