Ag tacú le do thuras

I mbliana tá €1.6 billiún á infheistiú ag an Rialtas i roghanna taistil níos glaise, níos glaine, amhail iompar poiblí, bonneagar siúil agus rothaíochta, agus cláir laghdaithe carbóin, d’fhonn tacú le daoine droim láimhe a thabhairt don charr am ar bith is féidir é. Cruthóidh an infheistíocht seo gréasán iompair atá níos nasctha, níos glaise agus níos glaine do chách.

Tairiscintí Ticéad

Faigh amach faoi na turais ticéadaithe iompair phoiblí is déanaí agus déan do thuras a phleanáil:

• cárta Leap TFI
• cárta TFI d’Aosaigh Óga agus do Mhic Léinn
• taisteal ar €2 leis an táille 90 nóiméad
• Pas Saorthaistil
• táillí Bus
• táillí Traenach
• táillí Tram

Pleanáil do thuras.

Scéimeanna Rothaíochta

An Scéim um Rothaíocht chun na hOibre

Tá sé mar aidhm ag an scéim um Rothaíocht chun na hOibre tú a spreagadh le dul i mbun rothaíochta agus tú ag taisteal chun na hoibre agus ag teacht abhaile.

Áirítear rothair lastais agus rothair leictreonacha mar chuid den scéim.

Scéimeanna Rothar ar Cíos

Is bealach iontach iad scéimeanna rothar ar cíos chun dul timpeall ár gcathracha. Tá stáisiúin rothar lonnaithe in áiteanna éagsúla ar fud na gcathracha chun modh iompair inbhuanaithe agus áisiúil a chur ar fáil:

• Rothair Bhaile Átha Cliath
• Rothair TFI, Corcaigh
• Rothair TFI, Luimneach
• Rothair TFI, Port Láirge
• Rothair TFI, Gaillimh

Cuireann roinnt cuideachtaí príobháideacha seirbhísí rothar comhroinnte ar fáil in áiteanna éagsúla sa tír. Bíonn idir rothair thraidisiúnta agus rothair leictreonacha i gceist.

Deontais d’Fheithiclí Leictreacha

Is oifig thiomnaithe sa Roinn Iompair é Feithiclí Astaíochtaí Nialasacha Éireann (ZEVI), a thacaíonn le tomhaltóirí, leis an earnáil phoiblí agus le gnólachtaí leanúint orthu ag aistriú chuig feithiclí astaíochtaí nialasacha.

Deontais agus Scéimeanna ZEVI d’Fheithiclí Astaíochtaí Nialasacha.

An líonra iarnróid a fhás

Clár DART+

I gceantar Bhaile Átha Cliath, is é DART+ an leathnú is suntasaí ar an gcóras iarnróid comaitéireachta leictrithe ó tugadh isteach an tseirbhís DART bhunaidh i 1984.

Tabharfaidh an tionscadal seo traenacha comaitéireachta DART leictrithe siar chomh fada le Maigh Nuad agus M3 Bealach na Páirce, siar ó dheas go Collchoill agus Cill Droichid, agus ó thuaidh go Droichead Átha, rud a dhúblóidh acmhainn iarnróid lár na cathrach ó thart ar 26,000 go 52,000 paisinéir in aghaidh an treo san uair, agus a mhéadóidh faoi thrí an líonra leictrithe, ó thart ar 50km ar an líne DART atá ann cheana féin go 150km. Áirítear leis an gclár DART+ na tionscadail seo a leanas i gCeantar Mór Bhaile Átha Cliath agus thart timpeall air:

• DART+ Thiar: Beidh síneadh seirbhísí DART ó Lár na Cathrach go dtí an M3 Bealach na Páirce agus Maigh Nuad i gceist leis seo, agus tógáil stórais nua agus feabhsuithe ar lár na cathrach. Deonaíodh cead pleanála coinníollach ag an gCoimisiún Pleanála i mí Iúil 2024.

• DART+ Iardheisceart: Beidh síneadh seirbhísí DART ó Lár na Cathrach go Collchoill i gceist leis seo, lena n-áirítear ceithre rian ó Pháirc Thiar go Heuston. Deonaíodh cead pleanála ag an gCoimisiún Pleanála don tionscadal seo i mí na Samhna 2024.

• DART+ Cósta Thuaidh: leathnóidh sé sreanga lastuas DART go Droichead Átha. Cuireadh iarratas pleanála isteach chuig an gCoimisiún Pleanála i mí Iúil 2024.

• DART+ Cósta Theas: feabhsóidh sé seirbhísí DART ar an líne DART atá ann cheana féin ó dheas de chathair Bhaile Átha Cliath, agus an fócas faoi láthair ar sheirbhísí idir Bré agus na Clocha Liatha a fheabhsú.

• Cabhlach DART+: Tá orduithe curtha isteach le haghaidh 185 carráiste nua, den chuid is mó leictreach ó thaobh ceallraí de agus roinnt aonad leictreach. Tá tástáil sábháilteachta ar siúl ar an gcéad lastas de na carráistí seo agus leanfar leis ar feadh 2025. Tá sé beartaithe na chéad charráistí leictreacha ó thaobh ceallraí de a imscaradh ar an Líne Comaitéireachta Thuaidh ghnóthach a fhreastalaíonn ar Bhaile Átha Cliath go/ó Dhroichead Átha.

Tá dul chun cinn á dhéanamh maidir le soláthar do DART+ Iardheisceart agus Thiar chomh maith le fógraí ceistneoirí réamhcháiliúcháin (PQQ) le haghaidh oibreacha Dearaidh agus Tógála a fógraíodh le déanaí i mBealtaine 2025.

Iarnród Comaitéireachta Cheantar Chorcaí

Is clár feabhsúcháin chlaochlaitheach é clár Iarnróid Comaitéireachta Cheantar Chorcaí do Líonra Iarnróid Chorcaí. I ndeireadh na dála, soláthróidh sé acmhainn agus minicíocht traenach mhéadaithe, stáisiúin nua agus traenacha íseal-astaíochtaí, rud a chuirfidh pobail níos nasctha agus líonra iompair níos inbhuanaithe ar fáil.

Tá Céim 1 de na hoibreacha ar siúl cheana féin le tacaíocht ó mhaoiniú ón tSaoráid Téarnaimh agus Athléimneachta AE, lena n-áirítear oscailt ardáin nua tríd an traein ag Stáisiún Kent i mí Aibreáin 2025, chomh maith le rianú dúbailte idir Gleanntán agus Mainistir na Corann, agus athchomharthaíocht ar fud an ghréasáin atá beartaithe le bheith críochnaithe an bhliain seo chugainn.

Bhí an chéad cheann de dhá chomhairliúchán poiblí ar an Rogha is Fearr atá ag Teacht Chun Cinn do Chéim 2 den chlár ar siúl ón 18 Meitheamh go dtí an 23 Iúil 2025. Áiríodh leis seo tograí le haghaidh ocht stáisiún nua, trí uasghrádú stáisiúin, stóras nua, agus leictriú iomlán líonra iarnróid Chorcaí.

Oibreacha Feabhsúcháin Stáisiúin

Chomh maith leis na hoibreacha ag Stáisiún Kent atá ar siúl mar chuid de Chlár Iarnróid Comaitéireachta Cheantar Chorcaí, tá oibreacha ar siúl freisin chun stáisiúin iarnróid a fheabhsú ar fud na tíre, lena n-áirítear:

Luimneach:

Tá obair phleanála agus deartha ar siúl do stáisiún nua i Maigh Rois, agus do líne dhúbailte ó Luimneach go Gabhal Luimnigh.

Gaillimh:

Tá obair ar siúl ar athfhorbairt Stáisiún Ceannt a chuirfidh mol iompair comhtháite ar fáil i gcroílár Lár Chathair na Gaillimhe, rud a mhéadóidh líon na n-ardán ó dhá cheann go cúig cinn, rud a thacóidh le seirbhísí iarnróid atá leathnaithe go suntasach agus a chuirfidh acmhainn ar fáil d’fhás amach anseo, agus atá de réir sceidil le bheith críochnaithe in 2026.

Mar chuid de thionscadal nua, tógfar cuid aon chiliméadar de rian dúbailte ag Stáisiún Órán Mór, agus tógfar ardán nua 185 méadar ar fhad freisin. Leis na hoibreacha, dúblófar líon na seirbhísí traenach a bheidh ag stopadh ag an stáisiún, go dtí gach 30 nóiméad i ngach treo. Deonaíodh cead pleanála don ardán traenach breise seo agus don lúb pasála i mí Feabhra agus táthar ag súil go dtosóidh na hoibreacha ar an tionscadal seo go luath in 2026.

Port Láirge:

Mar chuid de thionscadal Céanna Thuaidh Phort Láirge, tá stáisiún nua Plunkett á thógáil faoi láthair.

Baile Átha Cliath

Osclaíodh Stáisiún na Ciseoige i mí Lúnasa 2024. Tá an stáisiún suite ar líne comaitéireachta Phort Laoise idir stáisiúin Bhaile Adaim agus Chluain Dolcáin agus Cnoc an Fhuaráin agus freastalóidh sé ar cheantar Chluain Bhuiríosa ina bhfuil forbairt shuntasach tithíochta beartaithe. Tá seirbhísí comaitéireachta Phort Laoise ag freastal air faoi láthair agus freastalóidh DART+ Iardheisceart na hÉireann air nuair a bheidh sé críochnaithe.

Osclaíodh stáisiún DART Shruthán na Coille ar an 10 Lúnasa 2025, ag freastal ar phobail atá ann cheana féin agus ar phobail nua i gceantar Shruthán na Coille-Sheangánach. Cuirfidh an stáisiún rochtain ar iompar poiblí go minic ar fáil do dhaonra atá ag fás sa cheantar.

Lastas Iarnróid

Cuimsíonn Tionscadal Athchóirithe Líne Fhainge oibreacha athchóirithe riachtanacha ar 42km den líne iarnróid atá tréigthe faoi láthair, Luimneach go Calafort Fhainge na Sionainne, chun an líne a athbhunú go sábháilte le haghaidh iompar lastais iarnróid oibríochtúil. Tá oibreacha ar siúl faoi láthair, agus d’fhéadfadh an líne athoscailt do thrácht lastais in 2026.

D’fhógair Iarnród Éireann freisin go raibh 100 vaigín lastais nua ceannaithe acu i mí na Bealtaine 2025. Cuirfidh na vaigíní seo stoc rollta deireadh a ré in ionad agus cuirfidh siad ar chumas lastais iarnróid gluaiseacht ar luasanna níos tapúla ar fud an ghréasáin iarnróid. Tacaíonn an ceannach seo lenár spriocanna chun sciar módach lastais iarnróid a mhéadú.

Athbhreithniú Straitéiseach Iarnróid Uile-Oileáin

Rinne an Roinn Iompair an tAthbhreithniú Straitéiseach Iarnróid Uile-Oileáin i gcomhar leis an Roinn Bonneagair i dTuaisceart Éireann. Foilsíodh Tuarascáil Deiridh an Athbhreithnithe i mí Iúil 2024.

Leagtar amach 32 mholadh straitéiseacha sa Tuarascáil Deiridh den Athbhreithniú chun an córas iarnróid in Éirinn agus i dTuaisceart Éireann a fheabhsú agus a leathnú suas go dtí 2050, ag teacht le gealltanais maidir le glan-nialasacht carbóin sa dá dhlínse. Tá sé mar aidhm ag na moltaí cáilíocht an chórais iarnróid a athrú chun leasa paisinéirí agus na sochaí i gcoitinne ar an oileán, trí acmhainn bhreise rianta, leictriú, luasanna méadaithe, minicíochtaí seirbhíse níos airde agus bealaí nua.

Le cúnamh ó Sheirbhísí Comhairleacha an Bhainc Eorpaigh Infheistíochta (BEI), tá an Roinn Iompair, an Roinn Bonneagair, agus gníomhaireachtaí ó thuaidh agus ó dheas ag obair chun moltaí na Tuarascála a chur chun cinn sna blianta amach romhainn. Mar chuid den obair seo, tá Straitéis Tosaíochta Tionscadail, a mheasann an bealach is fearr chun seicheamh agus cur i bhfeidhm mholtaí an Athbhreithnithe a bharrfheabhsú, ag céim ullmhúcháin ardleibhéil agus tá sé beartaithe í a fhoilsiú níos déanaí i mbliana.

Clár Athsholáthair Fhlít Fiontraíochta

Is í seirbhís iarnróid Enterprise an t-aon tseirbhís iarnróid trasteorann ar oileán na hÉireann. Is siombail aitheanta í de chomhoibriú Thuaidh-Theas agus soláthraíonn sí nasc tábhachtach iompair phoiblí idir Béal Feirste agus Baile Átha Cliath. Sroichfidh cabhlach iarnróid reatha Enterprise deireadh a ré deartha caighdeánaigh faoi 2027, agus ina dhiaidh sin beidh gá é a athsholáthar.

Tá iarratas rathúil déanta ag Iarnród Éireann agus Translink Northern Ireland Railways ar mhaoiniú €165m don tionscadal faoin gclár trasteorann PEACEPLUS de chuid an AE, atá á bhainistiú ag an gComhlacht um Chláir Speisialta an AE, Comhlacht Cur Chun Feidhme Thuaidh Theas a bunaíodh faoi Chomhaontú Aoine an Chéasta. Cuirfear an chuid eile den mhaoiniú don tionscadal ar fáil i gcomhpháirt tríd an Roinn Iompair agus an Roinn Bonneagair i dTuaisceart Éireann ar bhonn 50:50.

Cuirfidh an tionscadal seo leis an tseirbhís uair an chloig Enterprise a tugadh isteach i mí Dheireadh Fómhair 2024, a fhaigheann tacaíocht ón gCiste Oileáin Chomhroinnte. Cuirfidh Clár Athsholáthair Fhlít Enterprise méadú suntasach ar sheirbhísí iompair phoiblí ar chumas, chun tacú le méadú suntasach ar phaisinéirí iarnróid ar chonair Bhaile Átha Cliath-Béal Feirste i gcomparáid leis an lá atá inniu ann, agus meastar go sroichfidh líon bliantúil na bpaisinéirí ar sheirbhís Enterprise 2.5 milliún faoi 2032.

Seirbhísí Bus Tuaithe

Tá feabhas á chur againn ar sheirbhísí bus ar fud na hÉireann. Ó mhí Dheireadh Fómhair 2021 i leith, tá níos mó ná 150 bealach bus nua agus feabhsaithe curtha i bhfeidhm tríd an bPlean Soghluaiseachta Tuaithe Éire a Nascadh

Is é is aidhm don Phlean ná rochtain a mhéadú do dhaoine atá ina gcónaí faoin tuath in Éirinn agus in 2024, mar thoradh ar an bPlean, cuireadh seirbhísí nua agus feabhsaithe bus ar fáil do 192,100 duine breise agus ag an am céanna chuir an Plean 97,000 ciliméadar seachtainiúil le Líonra Iompair Phoiblí TFI.

Seirbhísí Bus Uirbeacha

Cuirfear BusConnects ar fáil i ngach ceann de chúig chathair na hÉireann faoi 2030. Cuirfidh an clár seo go mór le caighdeán an iompair phoiblí i mBaile Átha Cliath, i gCorcaigh, i nGaillimh, i Luimneach agus i bPort Láirge agus forbrófar lánaí rothar ar ardchaighdeán mar chuid de.

Cuimsíonn BusConnects naoi dtionscnamh:

• an gréasán bus a athdhearadh
• conairí nua bus agus lánaí nua rothar a thógáil
• córas ticéadaithe den chéad scoth a chur i bhfeidhm
• córas íocaíochta gan airgead tirim a chur i bhfeidhm
• struchtúr táillí níos simplí
• stadanna bus agus scáthláin nua
• láithreáin Nua Páirceála agus Taistil in áiteanna tábhachtacha
• aistriú chuig flít nua busanna astaíochtaí nialasacha

Chun tuilleadh eolais a fháil ar thionscnaimh de chuid BusConnects i ngach cathair:

• BusConnects, Baile Átha Cliath
• BusConnects, Corcaigh
• BusConnects, Luimneach
• BusConnects, Gaillimh
• BusConnects, Port Láirge

Gach lá in 2025 tá €1 mhilliún á chaitheamh ar bhonneagar siúil agus rothaíochta d’fhonn bealaí sábháilte agus naisc inbhuanaithe a chruthú le cathracha, bailte agus sráidbhailte ar fud na hÉireann. Áirítear leis sin €60 milliún in aghaidh na bliana do Ghlasbhealaí.

Ó 2020 i leith tá na céadta ciliméadar de bhonneagar siúil agus rothaíochta, idir nua agus fheabhsaithe, curtha ar fáil ar fud na tíre.

Straitéis Rothaíochta

CycleConnects

CycleConnects: Tá sé mar aidhm ag Líonra Rothaíochta na hÉireann taisteal inbhuanaithe a fheabhsú tríd an deis a thabhairt do dhaoine níos mó turas a dhéanamh ar líonra rothaíochta inrochtana atá idir shábháilte agus áisiúil, le níos mó daoine a nascadh le níos mó áiteanna laistigh dár mbailte agus cathracha.

Tá an comhairliúchán poiblí ar CycleConnects críochnaithe anois agus tá tuilleadh eolais faoin togra agus aighneachtaí ar fáil.

An Gréasán Náisiúnta Raonta Rothar

Éascóidh an Líonra Náisiúnta Raonta Rothar (NCN) bunú líonra comhordaithe a thugann bealaí rothaíochta atá ann cheana agus atá beartaithe le chéile chun ionaid uirbeacha ar fud na tíre a nascadh le chéile.

Cuirfidh an Líonra Náisiúnta Rothaíochta leis an bPlean CycleConnects, atá dírithe ar bhonneagar rothaíochta a fhorbairt i gceantair uirbeacha. I gcás go bhfuil líonra rothaíochta uirbeach ann cheana féin (nó go bhfuil sé beartaithe), nascfaidh an NCN leis an mbealach seo nuair is cuí.

Clár Cycle Right

Dearadh Clár Cycle Right chun na scileanna a thabhairt do pháistí scoile go mbeidh siad in ann rothaíocht a dhéanamh go muiníneach sábháilte ag baint úsáid as an mbonneagar rothaíochta agus as an ngréasán bóithre araon. Tá os cionn 115,000 páiste tar éis an clár seo a chríochnú ó cuireadh tús leis in 2017.

Scéimeanna rothaíochta eile

Scéim d’Fhostóirí a Thacaíonn le Rothaíocht

Glasbhealaí

Tá 350km de Ghlasbhealaí in Éirinn, iad maoinithe ag an Roinn Iompair. I mbliana, leithdháileadh €67 milliún ar Bhonneagar Iompair Éireann agus ar údaráis áitiúla ar fud na tíre chun tionscadail nua Glasbhealaigh a fhorbairt.

Caithfidh glasbhealaí a bheith níos faide ná 20km, cé gur féidir achair níos giorra a mhaoiniú chun na Glasbhealaí atá ann cheana a nascadh le bealaí níos faide agus níos straitéisí.

Faigh tuilleadh eolais faoi Ghlasbhealaí in Éirinn:

• Glasbhealach an Oirdheiscirt
• Glasbhealach Mhainistir na Corann-Eochaille
• Glasbhealach na Canálach Ríoga
• Glasbhealach na Canálach Móire
• Glasbhealaí Chiarraí
• Glasbhealach Mór an Iarthair
• Glasbhealach Chairlinn
• Glasbhealach Phort Láirge
• Glasbhealach an tSeaniarnróid
• Gormbhealach na Siúire

Bealaí Sábháilte chun na Scoile

Dearadh an clár um Bealaí Sábháilte chun na Scoile chun an oiread daltaí bunscoile agus meánscoile agus ab fhéidir a spreagadh chun siúl agus rothaíocht a dhéanamh. Is é is aidhm leis an gClár ná bonneagar sábháilte siúil, scútála agus rothaíochta a chur ar fáil ar na príomhbhealaí chuig scoileanna, mar aon le hathruithe a dhéanamh ar an spás os comhair na scoile agus páirceáil rothar a chur ar fáil.

Tá 412 scoil páirteach sa chlár anois ag leibhéil éagsúla.

Éist le páistí i Luimneach agus i mBaile Átha Cliath agus iad ag labhairt faoin gcaoi a ndeachaigh Bealaí Sábháilte chun na Scoile chun tairbhe dá scoil:

• An Mhodhscoil, Luimneach
• Bealaí Sábháilte chun na Scoile, Scoil Philib, Baile Bhlainséir