Ardú Misnigh do Thiománaithe Feithiclí Leictreacha i ndiaidh fógraí faoi bhonneagar luchtaithe nua, comhairliúchán ar chomhroinnt sonraí, agus scéimeanna sochair
- Foilsithe: 17 Deireadh Fómhair 2024
- An t-eolas is déanaí: 12 Aibreán 2025
D’fhógair an tAire Iompair, Eamon Ryan, inniu seoladh an dara Scéim Deontais le haghaidh Bóithre Náisiúnta chun tacú le forbairt áiseanna athluchtaithe ardchumhachta d’fheithiclí leictreacha (EVanna) ar fud Ghréasán Náisiúnta Bóithre na hÉireann.
Sa bhreis air sin, sheol sé comhairliúchán ar chomhroinnt sonraí d’úsáideoirí Feithiclí Leictreacha a chuideoidh le tiománaithe eolas áisiúil maidir le háiteanna athluchtaithe a fháil, chomh maith le sonraí straitéiseacha áisiúla a sholáthar chun fás bhonneagar Feithiclí Leictreacha na hÉireann a luathú.
Tagann na bearta seo sna sála ar shíneadh ar dhreasachtaí sochair chomhchineáil do thiománaithe corparáideacha a tháinig le Buiséad 2025 chun an t-aistriú chuig EVanna a bhrú chun tosaigh. Bhí Éire ina páirtí i mbeart Eorpach níos luaithe an tseachtain seo chun an earnáil chorparáideach a spreagadh chun aistriú chuig EVanna. Is ionann gluaisteáin chorparáideacha agus níos mó ná leath de na gluaisteáin nua atá san Eoraip, ach tá an earnáil ar gcúl i gcomparáid le margadh na nglacadóirí príobháideacha.
Díreoidh Scéim Deontais Bóithre Náisiúnta um Bonneagar Athluchtaithe ZEVI TII EV le haghaidh Feithiclí Saothair Éadroim (LDV) – Céim 2 (ar a dtugtar LDV 2), ar níos mó ná 1,200 km de charrbhealaigh shingil ar bhóithre náisiúnta chun tacú le leathadh amach comhthiomsú bonneagair athluchtaithe EV a chur i bhfeidhm go céimneach agus gan níos mó ná 60 km eatarthu i ngach treo.
Tá an Scéim oscailte d’oibreoirí stáisiúin peitril/ionad seirbhíse, úinéirí carrchlós, óstáin, ollmhargaí/asraonta miondíola, agus d’aon duine a bhfuil suíomh acu a bhfuil rochtain ag an bpobal air laistigh d’achar tiomána 3km de bhóithre na Scéime.
Tá an scéim seo mar chuid de Phlean um Luchtú Feithiclí Leictreacha ar an nGréasán Náisiúnta Bóithre ZEVI i gcoitinne, scéim a bhronn maoiniú deontais níos luaithe i mbliana chun 131 pointe athluchtaithe ardchumhachta nua a chur ar fáil d’fheithiclí leictreacha ag 17 láthair ar feadh an ghréasáin mótarbhealaí/débhealaí.
Táthar ag súil go mbeidh an comhthiomsú athluchtaithe EV, a fhaigheann tacaíocht ón dá scéim, ar fáil le húsáid ag an bpobal faoi dheireadh 2025. Cuirfear leo le tuilleadh scéimeanna chun infhaighteacht bonneagair athluchtaithe EV a mhéadú ar fud an Ghréasáin Bóithre Náisiúnta. Cuirfear leo siúd ina dhiaidh sin le scéimeanna pobalbhunaithe a dhíreoidh ar chinn sprice agus ar chomharsanachtaí áitiúla faoi Phlean ZEVI um Líonra Luchtaithe Réigiúnach agus Áitiúil d’Fheithiclí Leictreacha.
Ag labhairt dó faoi sheoladh na scéime, dúirt an tAire Ryan:
“Sa bhliain seo amach romhainn, feicfimid, idir an scéim mótarbhealaí atá ar siúl cheana agus an scéim nua seo a dhíreoidh ar an ngréasán náisiúnta bóithre, go dtiocfaidh méadú ollmhór ar líon na mol mearluchtaithe a bheidh ar fáil do thiománaithe. Táimid ag caitheamh €100 milliún ar ár mbonneagar athluchtaithe go dtí deireadh 2025 agus ba mhaith liom go gcaithfear an t-airgead sin chomh tapa agus is féidir. Beidh EVanna ina gcuid thábhachtach dár ngréasán iompair amach anseo agus ba mhaith linn an t-aistriú sin a éascú do dhaoine. Tá níos mó roghanna agus infhaighteacht bonneagair athluchtaithe lárnach i suaimhneas intinne a thabhairt do dhaoine ina leith sin.”
Dúirt Peter Walsh, Príomhfheidhmeannach Bhonneagar Iompair Éireann:
“Tá an scéim seo ar cheann de roinnt tionscnamh a thacóidh le cuspóirí an Phlean um Líonra Luchtaithe Réigiúnach agus Áitiúil d’Fheithiclí Leictreacha. Cé gur dhírigh an chéad Scéim ar luchtairí EVanna a shuiteáil feadh an ghréasáin mótarbhealaí, cuireann an tionscnamh nua seo leis an gclúdach chun níos mó den Ghréasán Náisiúnta Bóithre a chuimsiú, rud a áiritheoidh go mbeidh rochtain iontaofa ar athluchtú ag réimse níos mó d’úsáideoirí bóithre ar fud na tíre. Tá na hiarrachtaí seo tábhachtach chun córas iompair níos inbhuanaithe agus níos éifeachtaí a thógáil ar fud na tíre.”
Beidh iarratais ar an Scéim oscailte ón 17 Deireadh Fómhair 2024 go dtí an 15 Eanáir 2025. Cuirfear in iúl d’iarrthóirí a n-éiríonn leo go luath in 2025. Táthar ag súil go mbeidh an bonneagar nua atá le maoiniú faoin scéim seo ar fáil le húsáid ag an bpobal faoi mhí na Nollag 2025.
Tá tuilleadh eolais ar fáil ag www.tii.ie/evscheme. Caithfear iarratais a dhéanamh trí https://www.etenders.gov.ie/ roimh mheán lae ar an 15 Aibreán 2025.
Sheol an tAire Ryan comhairliúchán poiblí ar an Dréachtstraitéis le haghaidh Sonraí a Bhaineann le Bonneagar Athluchtaithe Feithiclí Leictreacha freisin.
Is é is aidhm leis an Straitéis ZEVI le haghaidh Sonraí ná a chinntiú go gcuirfear sonraí ardchaighdeáin ar fáil in Éirinn maidir leis an mbonneagar poiblí athluchtaithe feithiclí leictreacha.
Leagfaidh sí amach treoir chun an bonneagar agus na córais atá ag teastáil a sholáthar chun sonraí ardchaighdeáin maidir le soláthar, feidhmiú, agus úsáid bhonneagar poiblí athluchtaithe feithiclí leictreacha na hÉireann a bhailiú agus a chomhroinnt. Cuideoidh sin le tiománaithe EVanna eolas áisiúil a fháil ó úsáideoirí sonraí eile, agus éascóidh sé comhroinnt sonraí le ZEVI, leis an Roinn Iompair, agus le gníomhaireachtaí stáit eile a bhfuil baint acu le Plean Gníomhaithe ar son na hAeráide 2024 (CAP24).
Éascóidh sé níos mó trédhearcachta, go háirithe maidir le praghsáil, agus cuirfidh sé in iúl do thiománaithe cé acu oibreoir ar leis an pointe athluchtaithe, má tá an pointe athluchtaithe comhoiriúnach dá ngluaisteán, an toilleadh cumhachta, agus má tá sé ar fáil nó in úsáid ag an am. Cuireann sé síos ar an dóigh a gcomhlíonfaidh Éire a hoibleagáidí rialála faoin Treoir um Chórais Iompair Chliste agus faoin Rialachán maidir le Bonneagar Breoslaí Malartacha.
Osclaíonn an comhairliúchán inniu (an 17 Deireadh Fómhair) agus beidh sé ar oscailt go dtí an 29 Samhain. Foilseofar dréacht athbhreithnithe den Straitéis le haghaidh Sonraí a Bhaineann le Bonneagar Athluchtaithe Feithiclí Leictreacha go luath in 2025.
Tagann na tionscnaimh seo sna sála ar na bearta Buiséid a fógraíodh níos luaithe an mhí seo, lena n-áirítear síneadh a chur leis an díolúine Sochair Chomhchineáil ar EVanna a athluchtú sa bhaile, rangú reatha N1 le haghaidh feithiclí tráchtála éadroma a leasú chun meáchan méadaithe feithiclí leictreacha N1 a thabhairt san áireamh, síneadh go dtí 2026 a chur leis an tairseach reatha de €45,000, ag 0% do shochar comhchineáil agus tairseach an liúntais chaipitil luathaithe a leasú chun úsáid feithiclí níos glaine ar an mbóthar a dhreasú.
Tá ráta nua Sochair Chomhchineáil le haghaidh Feithiclí Ceallra-Leictreacha á mheas chun teacht i bhfeidhm in 2026 freisin chun seasmhacht a thabhairt do thiománaithe gluaisteán cuideachta chun an t-aistriú go feithiclí leictreacha a dhéanamh.
Nótaí
Scéim Deontais Bóithre Náisiúnta um Bonneagar Athluchtaithe ZEVI TII EV le haghaidh Feithiclí Saothair Éadroim – Céim 2 (ar a dtugtar LDV 2)
- Reáchtálfar an Scéim Deontais Bóithre Náisiúnta um Bonneagar Athluchtaithe ZEVI TII EV le haghaidh Feithiclí Saothair Éadroim (LDV) – Céim 2 (ar a dtugtar LDV 2) mar phróiseas deontais iomaíoch agus bronnfar deontais de réir rialacha maoiniúcháin De Minimis maidir leis an Státchabhair.
- Cuideoidh an cúnamh deontais seo leis na costais chaipitil a bhaineann leis an mbonneagar athluchtaithe nua a shuiteáil, trí suas le 70% de na costais incháilithe, suas le huasmhéid ceadaithe de €300k, a mhaoiniú.
- Is iad na riachtanais athluchtaithe íosta ná comhthiomsú athluchtaithe le dhá nó ceithre Phointe Athluchtaithe le haschur cumhachta iomlán de 300kW ar a laghad, le toilleadh eangaí de 200kVA ar a laghad, suite ag achar cuí ar bhóithre na Scéime.
An Dréachtstraitéis le haghaidh Sonraí a Bhaineann le Bonneagar Athluchtaithe Feithiclí Leictreacha.
- Cuirfidh Oibreoirí na bPointí Athluchtaithe agus soláthraithe Seirbhísí Soghluaisteachta féin na sonraí ar fáil do sholáthraithe seirbhísí faisnéise (ar a n-áirítear forbróirí aipeanna do ghutháin chliste agus forbróirí seirbhísí faisnéise), trí Chomhéadan Feidhmchláir oscailte.
- Is féidir leis an margadh bealaigh chun rochtain a fháil ar na sonraí sin, chun iad a amharcléiriú, a úsáid agus a chomhroinnt a sholáthar trí aipeanna.
- I measc na bpáirtithe leasmhara tá Oibreoirí Pointí Athluchtaithe (a chuireann na sonraí ar fáil), agus Soláthraithe Seirbhíse Soghluaisteachta (e.g., Free Now).
- Mar thoradh air sin, beidh fáil oscailte ar na sonraí de réir threoirlínte an Rialtais agus an AE.
Cáinaisnéis 2025 – Bearta Cánach
- Síneadh a chur leis an díolúine Sochair Chomhchineáil ar EVanna a athluchtú sa bhaile. Suiteáil luchtairí tí ag áit chónaithe phríobháideach fostaithe, rud a chinnteoidh nach mbeidh dliteanais chánach ar fhostaithe a thuilleadh agus nach mbeidh orthu íoc as luchtairí tí iad féin.
- Rangú reatha N1 le haghaidh feithiclí tráchtála éadroma a leasú chun meáchan méadaithe feithiclí leictreacha N1 a thabhairt san áireamh. Tá EVanna N1 faoi mhíbhuntáiste faoi láthair mar gheall ar a gceallraí. Tháinig rangú reatha N1 le haghaidh feithiclí tráchtála i bhfeidhm roimh theacht chun cinn na múnlaí leictreacha.
- Tairseach an liúntais caipitil luathaithe a leasú chun úsáid feithiclí níos glaine ar an mbóthar a dhreasú. Tá sé sin ag teacht le hanailís na Comhairle Comhairlí um Athrú Aeráide maidir le cealú dreasachtaí cánach (aisíocaíochtaí) do ghluaisteáin níos truaillithí.