English

Cuardaigh ar fad gov.ie

Preasráitis

Fógraíonn an tAire O’Gorman agus an tAire Rabbitte go bhfuil deireadh le coimircíocht agus le hoibriú na nAchtanna um Chinnteoireacht Chuidithe agus na Seirbhíse Tacaíochta Cinnteoireachta

  • Fógartha tar éis thosach feidhme an Achta um Chinnteoireacht Chuidithe (Cumas) 2015 agus an Achta um Chinnteoireacht Chuidithe (Cumas) (Leasú) 2022 an 26 Aibreán 2023 ag an Aire O’Gorman agus ag an Aire Donnelly.
  • An tSeirbhís Tacaíochta Cinnteoireachta glacadh le hiarratais ar shocruithe tacaíochta cinnteoireachta ón lá inniu ar aghaidh.

D'fhógair an tAire Leanaí, Comhionannais, Míchumais, Lánpháirtíochta agus Óige, Roderic O'Gorman, an tAire Sláinte, Stephen Donnelly, an tAire Dlí agus Cirt, Simon Harris, an tAire Stáit um Míchumas, Anne Rabbitte, agus an tAire Stáit do Mheabhairshláinte agus do Dhaoine Scothaosta, Mary Butler, inniu go bhfuil tús curtha leis na hAchtanna Cinnteoireachta Cuidithe, feidhmiú na Seirbhíse Tacaíochta Cinnteoireachta , córas nua tacaíochtaí cinnteoireachta a thabhairt isteach, agus deireadh a chur leis an gcoimircíocht.

Tagann an fógra i ndiaidh síniú orduithe tosaithe ag an Aire O’Gorman agus ag an Aire Donnelly ag tabhairt éifeacht don Acht um Chinnteoireacht Chuidithe (Cumas) 2015 agus don Acht um Chinnteoireacht Chuidithe (Cumas)(Leasú) 2022.

Tagann tosach feidhme an dá Acht in ionad chóras na gcoimircithe cúirte le córas nua, forásach, bunaithe ar chearta chun cinntí a dtacaítear leo. Síníodh roinnt rialachán ina ndlí freisin chun tacú le feidhmiú iomlán na nAchtanna.

Ó inniu:

- Beidh an tSeirbhís Tacaíochta Cinnteoireachta in ann iarratais ar shocruithe nua tacaíochta cinntí a phróiseáil

- Beidh an Chúirt Chuarda in ann iarratais ar Orduithe Ionadaíocha Cinnteoireachta a phróiseáil

- Beidh foráil reachtúil ann maidir le Réamh-Threoracha Cúram Sláinte a dhéanamh agus a aithint

- Cuirfear deireadh leis an choimircíocht agus thar thréimhse trí bliana ón lá inniu ar aghaidh, beidh athbhreithniú ag na coimircithe cúirte os cionn 2000 atá sa Stát faoi láthair ar a gcúinsí a rinne an chúirt choimircíochta agus imeoidh siad as an choimircíocht ar bhonn céimnithe.

Is féidir tuilleadh eolais faoi fheidhmiú an chórais nua, agus róil shonracha lucht tacaíochta cinntí éagsúla, a fháil ar shuíomh gréasáin na Seirbhíse Tacaíochta Cinnteoireachta anseo.

Soláthraíonn tosach feidhme an dá Acht freisin do phríomhbhearta a bhaineann le comhlíonadh breise Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar Chearta Daoine faoi Mhíchumas.

Áirítear leis sin ardú ar an spriocchéatadán íosta de dhaoine faoi mhíchumas atá le fostú san earnáil phoiblí ó 3% go 6%, ar bhonn céimnithe, faoi 2025.

Ag machnamh dó ar thosach feidhme an dá Acht, dúirt an tAire O'Gorman:

"Is lá stairiúil é seo d'Éirinn, nuair is féidir linn reachtaíocht na coimircíochta in 1871 a fhágáil ar deireadh. Tá taithí ag an oiread sin teaghlach sa tír seo ar dhuine a bhfuil deacracht cumais de chineál éigin aige, bíodh sé sin sealadach nó níos fadtéarmaí, bíodh sé bainteach le breoiteacht, lagú nó aosú. Cinntíonn tosach feidhme an lae inniu, a mhéid is féidir, go dtacaítear le daoine a bhfuil cumas laghdaithe acu smacht a choinneáil ar a gcinnteoireacht féin.

"Tá tús na reachtaíochta seo thar téarma fada, agus cuireann sé Éire ar shiúl ó chur chuige atharthaíoch i leith na cinnteoireachta, agus i dtreo córas ina dtugtar tacaíocht agus meas do chearta daoine aonair.

"Beidh ról lárnach ag feidhmiú na Seirbhíse Tacaíochta Cinnteoireachta i seachadadh na dtacaíochtaí cinnidh dá bhforáiltear faoin reachtaíocht, agus guím gach rath ar Áine Flynn agus ar a foireann san obair chriticiúil atá le teacht.

"Tá áthas orm freisin go gcuireann tosach an lae inniu le gealltanais idirnáisiúnta na hÉireann faoi Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar Chearta Daoine faoi Mhíchumas. Tá an rialtas seo tiomanta do dhul chun cinn leanúnach a dhéanamh maidir le cearta faoin gCoinbhinsiún, agus is céim chinniúnach é fógra an lae inniu ina leith sin. Tá áthas ar leith orm a bheith in ann an sprioc íosta a dhúbailt do dhaoine faoi mhíchumas atá fostaithe san earnáil phoiblí anseo in Éirinn."

Chuir an tAire Stáit um Míchumas, Anne Rabbitte, fáilte roimh thús na reachtaíochta, agus dúirt:

"Is céim mhór chun cinn í seo don tír, agus tá lúcháir orm go bhfuil an tSeirbhís Tacaíochta Cinnteoireachta ag tosú ag feidhmiú. Is lá iontach é do gach duine deireadh na coimircíochta a fheiceáil sa stát, ach go háirithe do choimircí cúirte agus dá dteaghlaigh, atá ag fanacht le fada an lá seo. Is dul chun cinn inláimhsithe é seo do chearta gach duine in Éirinn. Ní hamháin go bhfuilimid ag fáil réidh leis an gcóras coimircíochta ársa, ach tá réimse tacaíochtaí cinnidh nua le feiceáil againn freisin chun cabhrú le daoine a bhfuil acmhainn laghdaithe acu.

"Tá an-áthas orm a fheiceáil freisin go bhfuil spriocanna nua fostaíochta san earnáil phoiblí á gcur chun cinn, a chuirfidh deiseanna iontacha ar fáil chun cabhrú le daoine faoi mhíchumas maireachtáil ar bhealach níos neamhspleáiche, agus a mbeidh sé d'acmhainn acu páirt níos iomláine a ghlacadh sa tsochaí."

Agus é ag díriú ar fhorálacha cúram sláinte atá san Acht, d'fháiltigh an tAire Donnelly roimh an reachtaíocht freisin ina luaitear:

"Táimid ag díriú ar chúram otharlárnach, fiú i gcúinsí nach bhfuil sé d'acmhainn ag daoine cinntí tábhachtacha a dhéanamh maidir lena gcóireáil a thuilleadh. Fáiltím roimh thosach feidhme na reachtaíochta tábhachtach seo lena soláthraítear forálacha dlíthiúla chun réamhthreoracha cúram sláinte a dhéanamh agus a aithint. Le treoir maidir le cúram sláinte roimh ré, is féidir caitheamh le duine de réir a dtola agus a roghanna, trí fhaisnéis thábhachtach a sholáthar do ghairmithe cúraim sláinte faoin duine maidir lena roghanna cóireála. Ligeann sé freisin do dhaoine ionadaí cúram sláinte ainmnithe a cheapadh chun cinntí cúraim sláinte a dhéanamh thar a gceann, áit nach bhfuil sé d'acmhainn acu na cinntí sin a dhéanamh a thuilleadh."

Ag trácht dó ar an reachtaíocht, léirigh an tAire Harris:

"Fáiltím go mór roimh thús na reachtaíochta suntasaí seo, a chuirfidh córas nua i bhfeidhm chun tacú le daoine a bhféadfadh cumas laghdaithe a bheith acu cinntí a dhéanamh faoina saol.

"Chun tacú leis an gcur i bhfeidhm, d'aontaigh an rialtas le déanaí triúr breithiúna breise a ainmniú don Chúirt Chuarda.

"Tá maoiniú breise leithdháilte ag mo Roinn ar an tSeirbhís Chúirteanna agus ar an mBord um Chúnamh Dlíthiúil chun cabhrú le feidhmiú céimneach an chórais nua."

Dúirt an tAire Stáit Meabhairshláinte agus Daoine Aosta, Mary Butler:

"Tabharfaidh an reachtaíocht thábhachtach seo tacaíocht agus cumhacht do dhaoine cinntí a dhéanamh faoina saol, lena n-áirítear a gcúram agus a gcóireáil. Cuireann na bearta nua seo cosaintí ar fáil dóibh siúd a bhfuil acmhainn laghdaithe acu, amhail deacrachtaí meabhairshláinte nó lagú cognaíoch amhail néaltrú. Cinnteoidh seoladh an DSS gur féidir tacú le daoine chun cinntí a dhéanamh maidir lena gcóireáil féin. Go tábhachtach, i gcúinsí ina bhfuil a gcumas caillte ag duine, beidh a dtoil agus a rogha mar threoir ansin in aon chinntí a dhéantar ar a son."

Nóta d'Eagarthóirí:

  • Ón lá inniu ar aghaidh, in ionad coimircí cúirte a dhéanamh, beidh daoine in ann leas a bhaint as réimse srathach roghanna tacaíochta cinntí:

- Cúntóirí Cinnteoireachta

- Comhchinnteoirí

- Ionadaithe Cinnteoireachta

- Cumhacht Mharthanach Aturnae (EPA)

- Treoracha maidir le Cúram Sláinte a Chur Chun Cinn

  • Feidhmeoidh an tSeirbhís Tacaíochta Cinnteoireachta (DSS) forálacha forásacha an Achta um Chinnteoireacht Chuidithe (Cumas). Tá sé ag feidhmiú go hiomlán anois agus beidh sé in ann glacadh le hiarratais ar shocruithe tacaíochta cinnteoireachta ón 26 Aibreán.
  • Is féidir tuilleadh eolais faoi fheidhmiú an chórais nua a fháil ón tSeirbhís Tacaíochta Cinnteoireachta ar shuíomh gréasáin DSS anseo.
  • Déanfar iarratais ar shocruithe tacaíochta cinnidh trí rannpháirtíocht leis an tSeirbhís Tacaíochta Cinnteoireachta, cé is moite d'iarratais ar Ionadaithe Cinnteoireachta nach mór a dhéanamh tríd an gCúirt Chuarda.
  • Nuair a cheapfar tacadóir cinnidh, beidh freagracht maoirseachta ar an DSS as socruithe tacaíochta cinnteoireachta .
  • Tá athruithe á dtabhairt isteach ar an bpróiseas chun Cumhacht Mharthanach Aturnae (EPAanna) a dhéanamh. Fanfaidh EPAanna a cruthaíodh faoi Acht 1996 i bhfeidhm ach ní bheidh sé indéanta EPAanna nua a chruthú ach amháin faoin bpróiseas atá leagtha amach sna hAchtanna um Chinnteoireacht Chuidithe. Is próiseas nua dhá chéim é seo a sheachnaíonn atreoruithe costasacha chuig an Ard-Chúirt.
  • Tá os cionn 2000 coimircí cúirte sa Stát faoi láthair, agus beidh athbhreithniú ag gach ceann acu ar a gcúinsí a rinne an chúirt choimircíochta. Faoin reachtaíocht, imeoidh coimircithe cúirte as an coimircíocht ar bhonn céimnithe as seo go ceann trí bliana.
  • I measc na mbeart atá san áireamh in Acht Leasaithe 2022 chun Coinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar Chearta Daoine faoi Mhíchumas a chomhlíonadh tuilleadh tá:

- Méadú ar an sprioc íosta d'fhostaíocht san earnáil phoiblí, ag ardú ar bhonn céimnithe ón 3% reatha go dtí 6% faoi 2025

- Deireadh a chur leis an gcosc ársa ar "dhaoine mímheabhracha" atá ag seasamh lena dtoghadh i nDáil Éireann

- Athruithe ar incháilitheacht le haghaidh seirbhíse ar ghiúiré

- Reachtaíocht a rith do ról Choimisiún na hÉireann um Chearta an Duine agus Comhionannas chun gníomhú mar chomhlacht monatóireachta náisiúnta ar son cearta faoin gCoinbhinsiún.