Fógraíonn an tAire Foley síneadh dhá bhliain ar thionscadal scoileanna beaga chun tacú le hinbhuanaitheacht scoileanna beaga faoin tuath in Éirinn

*Féach gearrthóg fuaime an Aire Foley atá ceangailte*

D'fhógair an tAire Oideachais Norma Foley TD go bhfuil síneadh dhá bhliain eile á chur le tionscadal na scoileanna beaga a thacaíonn le hinbhuanaitheacht scoileanna beaga tuaithe.

Sainmhínítear scoileanna beaga mar scoileanna ina bhfuil ceathrar múinteoirí príomhshrutha nó níos lú. Tá thart ar 1,294 scoil bheag (figiúirí 2022/2023), arb ionann iad agus 42 faoin gcéad de na bunscoileanna go léir agus 13.3 faoin gcéad de rolluithe iomlána na ndaltaí bunscoile go léir.

Leis an tionscadal nuálach taighde gníomhaíochta do scoileanna beaga, a bunaíodh den chéad uair in 2021, tugadh scoileanna beaga le chéile i mbraislí áitiúla, rud a chuir ar a gcumas comhoibriú agus dúshláin choiteanna a aithint agus réitigh nuálacha a thriail.

Tá sé chnuasach de scoileanna beaga sa togra, dhá cheann i nGaillimh agus ceann amháin i nDún na nGall, Ciarraí, Cill Mhantáin agus Port Láirge, ina bhfuil idir trí agus cúig scoil in aghaidh an chnuasaigh. Faigheann na cnuasaigh tacaíocht ó chomhordaitheoirí áitiúla páirtaimseartha atá urraithe ag na comhpháirtithe oideachais, ag obair le comhordaitheoir náisiúnta faoi threoir an ghrúpa stiúrtha.

Dúirt an tAire Foley:

Seo a leanas roinnt samplaí de thorthaí go dtí seo sa tionscadal taighde gníomhaíochta:

• Bíonn comhlaethanta spóirt, léirithe ceoil agus comórtais ar nós fichille, peile agus mar sin de á reáchtáil ag scoileanna beaga.
• Scoileanna beaga ag obair le chéile chun polasaithe scoile a fhorbairt i gcomhpháirt ar nós polasaí sláinte agus sábháilteachta agus polasaithe curaclaim.
• Múinteoirí i scoileanna beaga ag obair i gcomhar lena gcuid saineolais in ábhar nó i dtopaic ar leith a roinnt.
• Faigheann príomhoidí teagaisc i scoileanna lá scaoilte amháin sa tseachtain ón seomra ranga chun deis a thabhairt dóibh an obair riaracháin riachtanach a dhéanamh. Faoi thionscadal na scoileanna beaga, bhí cead ag príomhoidí scoile na huaireanta óna lá scaoilte a chur le chéile leis na huaireanta oideachais speisialta múinteoirí a leithdháileadh ar a scoil. Thug sé seo deis do scoileanna beaga a bhfuil dóthain uaireanta an chloig acu post múinteoireachta lánaimseartha nua a chruthú. Tá sé níos éasca ar scoileanna múinteoir amháin a earcú, seachas beirt a earcú ar leithligh. Tá an rogha seo curtha i bhfeidhm go náisiúnta anois do gach scoil.
• Tá Oide, seirbhís tacaíochta foghlama gairmiúla na roinne do mhúinteoirí agus do cheannairí scoile, ag cur oiliúint leanúnach i bhforbairt ghairmiúil ar fáil i réimsí ar nós Teicneolaíochtaí Digiteacha, Ceannaireacht, Litearthacht agus Gaeilge do scoileanna beaga ar bhonn cnuasach trialach. Chuir sé seo foghlaim ghairmiúil ardchaighdeáin, nuálach agus freagrúil ar fáil agus thug sé deis do phearsanra Oide go dtí seo níos mó scoileanna beaga a shroicheadh in achar ama níos giorra agus dá bharr sin bhí comhoibriú gairmiúil méadaithe agus dioscúrsa táirgiúil ann do na scoileanna seo.

Áirítear leis an aiseolas go dtí seo ó scoileanna tuiscint níos fearr a fháil ar chomhghleacaíocht agus folláine chomh maith leis an tionscadal a bheith ina áit shábháilte don chomhoibriú agus scoileanna ag mothú nach bhfuil siad chomh scoite amach.

Leanfar leis an maoiniú i gcéim a dó den tionscadal agus ní iarrfar ar scoileanna ranníocaíocht airgeadais a dhéanamh chun páirt a ghlacadh ann. Cuireadh na scoileanna rannpháirteacha ar an eolas faoin síneadh dhá bhliain ar an tionscadal.

Déanann grúpa stiúrtha de chomhlachtaí bainistíochta scoile agus ceardchumainn múinteoirí in éineacht leis an Roinn Oideachais maoirseacht ar an tionscadal seo, mar chuid de chlár oibre an Fhóraim Bunoideachais (PEF). Cuimsíonn an PEF gach comhpháirtí bunoideachais, lena n-áirítear ionadaithe tuismitheoirí, ag obair i gcomhar leis an Roinn Oideachais.

Tá próiseas soláthair curtha i gcrích ag an Roinn Oideachais chun athbhreithniú neamhspleách a dhéanamh ar chéim a haon den tionscadal agus tá an t-athbhreithniú sin ar siúl faoi láthair. Áireofar le cuspóir an athbhreithnithe seo réimsí féideartha a shainaithint don fhorbairt inbhuanaithe, lena n-áirítear anailís ar inscálaitheacht na ngníomhaíochtaí a rinneadh. Ag deireadh chéim a dó, déanfar meastóireacht deiridh eile.

Nóta d'eagarthóirí

Tá an tionscadal á mhaoirsiú agus á thacú ag grúpa stiúrtha lena n-áirítear ionadaithe ó Líonra Phríomhoidí Bunscoile na hÉireann (IPPN), Bord Oideachais Ard-Sionad Eaglais na hÉireann (COI) Cumann Bainistíochta na mBunscoileanna Caitliceacha (CPSMA), Gaeloideachas agus an Roinn.

Sainmhínítear scoileanna beaga chun críocha staitistiúla mar scoileanna ina bhfuil ceathrar múinteoirí príomhshrutha nó níos lú. Is ionann scoileanna a chomhlíonann an sainmhíniú seo agus 43 faoin gcéad de na bunscoileanna go léir – thart ar 1,347 scoil aonair (figiúirí 2021/2022) agus is ionann a bhfigiúirí rollaithe agus 14 faoin gcéad de rolluithe iomlána na mbunscoileanna go léir.

Is iad na scoileanna rannpháirteacha a bheidh i mbun gníomhaíochtaí i gcéim a dó den tionscadal, agus iad ag obair i gcomhar lena gcomhordaitheoirí cnuasach. Soláthróidh an t-athbhreithniú neamhspleách ar chéim a haon den tionscadal anailís thábhachtach ar an dul chun cinn i gcéim a haon, agus ar inscálaitheacht fhéideartha na smaointe atá á dtriail faoi láthair. Le linn chéim a dó, déanfar gach leibhéal soláthair foirne príomhshrutha atá ann cheana a dhaingniú; mar shampla, má thiteann leibhéil rollaithe, ní laghdófar líon na bpost múinteoireachta príomhshrutha sna scoileanna atá i gceist.