An Fhrithsheasmhacht In Aghaidh Ábhar Frithmhiocróbach: Cur chuige One Health

Is éard is Frithmhiocróbán ann ná cógas leithéidí antaibheathach a úsáidtear chun ionfhabhuithe a bhíonn ag daoine daonna, ag ainmhithe, ag plandaí agus ag barra a chosc agus chóireáil. Tá na cógais seo an-áisiúil agus beatha daoine a shábháil. Bíonn daoine in ann saol níos faide a bheith acu mar gheall ar chógais fhrithmhiocróbacha. Bíonn cógais fhrithmhiocróbacha de chuidiú do dhaoine chomh maith cosaint a bheith acu roimh ionfhabhuithe nuair a chuirtear faoin scian iad in obráid, nuair atá siad i mbun leanbh a thabhairt ar an saol agus nuair atá siad ag fáil cóireáil le haghaidh galair éagsúla, agus an ailse ina measc.

Is éard is miocrorgánaigh ná dúile beo atá chuile áit timpeall orainn. Tá siad ró-bheag le bheith in ann iad a fheiceáil le radharc na súl. Is féidir le roinnt miocrorgánaigh muid a fhágáil breoite agus múisc a chur orainn. Is iad baictéir, víris agus an fungas na cineálacha is coitianta de mhiocrorgánaigh atá ann. Is é an tslí a n-oibríonn na cógais fhrithmhiocróbacha ná go maraíonn siad miocrorgánaigh dochracha nó go gcuireann siad bac ar fhás mhiocrorgánaigh a spreagann ionfhabhuithe.

I measc na Frithmhiocróbáin áirítear cineálacha cógas éagsúla agus antaibheathaigh, drugaí frith-fhungasacha, drugaí frithvíreasacha agus drugaí frith-prozoa ina measc.

Is éard atá i gceist leis an bhfrithsheasmhacht in aghaidh ábhar frithmhiocróbach ná go bhfuil cógas frithmhiocróbach ann a bhí éifeachtúil chun cóireáil a dhéanamh ar ionfhabhú nó ar ghalar ach nach bhfuil sé ag obair go deo, nó nach bhfuil sé ag obair chomh maith is a bhí sé go fóill. Fágann sé sin nach mbíonn an oiread sin roghanna fágtha dá bharr le haghaidh na cóireála. Agus dá réir sin bíonn sé níos deacra na hiontabhuithe is coitianta a chóireáil. Agus más rud é nach bhfuiltear in ann cóireáil a dhéanamh ar iontabhuithe, téann an riosca go scaipfí galair, nó go mbíonn níos mó breoiteachta tromchúisí agus bás ann i méid.

Tarlaíonn an fhrithsheasmhacht in aghaidh ábhar frithmhiocróbach go nádúrtha, le himeachta ama. Mar sin fein, tá an rátá ar a tharlaíonn an fhrithsheasmhacht in aghaidh ábhar frithmhiocróbach ag dul I méid mar gheall ar an oiread sin a táthar á n-úsáid ar fud na cruinne, ar ainmhithe agus ar dhaoine daonna araron, agus sa chomhshaol, chomh maith. Tá an fhrithsheasmhacht in aghaidh ábhar frithmhiocróbach ag éirí níos measa mar gheall ar chógais fhrithmhiocróbacha a bheith úsáidte iomarca agus mar gheall ar iad a bheith úsáidte sa bhealach mícheart. Fágann sé sin go bhfuil sé ag éirí níos deacra cóireáil a dhéanamh ar ionfhabhuithe coitianta agus go bhfuil ‘tarbhfhrídí’ ag forbairt. Is fadhb é sin toisc nach bhfuiltear in ann a lán cógas frithmhiocróbach a úsáid chun ‘tarbhfhrídí’ a chóireáil. Níor cheart cógais fhrithmhiocróbacha a úsáid ach amháin chun troid in aghaidh ionthabhuithe tromchúiseacha.

Chun cuidiú leis an bhfrithsheasmhacht in aghaidh ábhar frithmhiocróbach, tá sé tábhachtach:

• Gan cógais fhrithmhiocróbacha a úsáid seachas amháin nuair is gá.
• An rochtain ar an tslántaíocht – ag deimhniú go bhfuil teacht le fail ar leithris ghlana agus ar áiseanna níocháin lámh.
• Glac leis an dea-chleachtas maidir leis an cosain agus rialú ionfhabhaithe agus galair in áiseanna cúraim sláinte agus ar fheirmeacha.

Leis an gcoincheap a ghabhann le ‘One Health’ glactar leis go bhfuil sláinte an duine daonna nasctha le sláinte ainmhithe agus le sláinte na timpeallachta. Is cur chuige comhoibritheach, ilrannach agus trasdhisciplíneach é One Health. Oibríonn One Health ar an leibhéal áitiúil, réigiúnach, náisiúnta agus domhanda chun na torthaí sláinte agus folláine is fearr a bhaint amach.

Tá Éire lántiomanta do cheist an AMR agus dul i ngleic léi agus leanann sí ag comhoibriú ar leibhéil náisiúnta, AE agus idirnáisiúnta chun an clár oibre seo a chur chun cinn. Tá Éire lántiomanta do cheist an AMR agus dul i ngleic léi agus leanann sí ag comhoibriú ar leibhéil náisiúnta, AE agus idirnáisiúnta chun an clár oibre seo a chur chun cinn, agus is ball í Éire de Líonra One Health an AE.

Mar thoradh ar ghníomhaíochtaí One Health in Éirinn ar an mbonn náisiúnta, foilsíodh an chéad Tuarascáil One Health ar Úsáid Frithmhiocróbán agus ar an bhFrithsheasmhacht In Aghaidh Ábhar Frithmhiocróbach (2019) ina bhfuil sonraí faoin úsáid agus faoin bhfaireachán frithsheasmhach I dtaca le daoine daonna agus ainmhithe araon curtha le cheile den chéad uair riamh.

Mar aitheantas ar an mbagairt atá i gceist leis an bhfrithsheasmhacht in aghaidh ábhair fhrithmhiocróbacha atá tromchúiseach agus atá ag dul i méid, rinne Príomhoifigeach Leighis na Roinne Sláinte (CMO) agus Príomhoifigeach Tréidliachta (CVO) na Roinne Talmhaíochta, Bia, agus Mara an Coiste Comhairleach Náisiúnta Idir-rannach AMR a chur i mbun i mí na Samhna 2014. Comhlíonann an coiste seo riachtanais na hÉireann chun córas comhordaithe idir-rannach a bheith i bhfeidhm sa tír chun aghaidh a thabhairt ar an AMR ar an Leibhéal Eorpach.

Tá ionadaithe ón dá roinn agus ó earnálacha na sláinte daonna, na sláinte ainmhnithe agus an chomhshaoil ina mball ar an coiste. Tagann an Coiste le chéile dhá uair sa bhliain ar a laghad, nó níos mó más gá.

Plean Gníomhaíochta Náisiúnta na hÉireann maidir leis an bhFrithsheasmhacht In Aghaidh Ábhar Frithmhiocróbach 2017-2020 (iNAP1)

Rinne an Roinn Sláinte (RS) agus an Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara (RTBM) chéad Phlean Gníomhaíochta Náisiúnta na hÉireann maidir leis an bhFrithsheasmhacht In Aghaidh Ábhar Frithmhiocróbach 2017-2020, ar a dtugtar iNAP1, a fhoilsiú go comhpháirteach i mí Dheireadh Fómhair 2017. Seo é an chéad treochlár in Éirinn chun dul i ngleic leis an bhFrithsheasmhacht In Aghaidh Ábhar Frithmhiocróbach ar an leibhéal náisiúnta. Tá na bealaí ar féidir déileáil leis an AMR clúdaithe, a beag nó a mór, maoirseacht frithmhiocróbach, faoin gcosc agus rialú ar ionfhabhtaithe, agus faoin taighde, faireachán agus cumarsáid. Rinneadh an plean 3 bliana a fhorbairt agus a chur i bhfeidhm de réir chur chuige One Health.

Táthar ag cur faoi fhorbairt an dara Plean Gníomhaíochta Náisiúnta na hÉireann um an bhFhrithsheasmhacht In Aghaidh Ábhar Frithmhiocróbach 2021-2025 (iNAP2) faoi láthair, agus an cheannaireacht air chomhroinnte idir an Oifig Náisiúnta um Shábháilteacht Othar (NPSO), an Roinn Sláinte, agus an Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara.

Tá roinnt idirghníomhaíochtaí le páirtithe leasmhara seachtracha ata mar bhonn agus taca lena fhorbairt; an méid ata foghlamtha ó dhá theagmhas éigeandála sa tsláinte poiblí, COVID-19 agus CPE; moltaí a fuarthas mar thoradh ar an gcomhchuairt monatóireachta ón gCoimisiún Eorpach agus ón Lárionad Eorpach um Ghalair a Chosc agus a Rialú; agus an taithí atá againn, agus an méid atá foghlamtha againn ó chur i bhfeidhm iNAP1. Glacann iNAP2 le cur chuige One Health agus tá sé ar aon dul le Clár Rialtais na hÉireann 2020 – Fís Chomhroinnte, a thugann tiomantas do Straitéis One Health a chur i bhfeidhm.

Ta an dá iNAP ag cloí leis na cúig chuspóir straitéiseacha atá leagtha amach i bPlean Gníomhaíochta Domhanda WHO 2015:

1. Feasacht agus eolas ar AMR a fheabhsú - trí fheachtais faisnéise, oideachas, faisnéisiú agus sonraí.

2. Feabhas a chur ar an bhfaireachas ar an bhfrithsheasmhacht in aghaidh antaibheathach agus ar úsáid antaibheathach – le córais faireachais a éascaíonn caighdeánú níos fearr ar an mbailiú sonraí, ar nascadh sonraí agus ar an gcomh-roinnt faisnéise fíor-ama.

3. Scaipeadh ionfhabhtuithe agus galar a laghdú - trí bhearta um chosc agus rialú ionfhabhtaithe nó galair, lena n-áirítear treoirlínte agus caighdeáin náisiúnta maidir le cleachtais sláinteachais agus bithshlándála.

4. Úsáid Antaibheathach i Sláinte an Duine agus Ainmhithe a bharrfheabhsú - trí chláir mhaoirseachta frithmhiocróbach a fhorbairt agus a chur i bhfeidhm, cleachtais fhorordaithe stuama a chur chun cinn agus rochtain ar an mear-dhiagnóisic.

5. Taighde agus infheistíocht inbhuanaithe a chur chun cinn i gcógas nua, uirlisí diagnóiseacha, vacsaíní agus idirghabhálacha eile - trí chostais luachmhara HCAI / AMR a thomhas, deiseanna taighde a aithint agus oibriú le príomhpháirtithe leasmhara chun uirlisí cóireála galair malartacha a fhorbairt.

Le Pleananna Gníomhaíochta Náisiúnta na hÉireann maidir leis an bhFrithsheasmhacht In Aghaidh Frithmhiocróbach, déanfar cinnte go leanfar leis an mbéim ar an bhfreagairt don AMR.

D’fhoilsigh an Roinn Sláinte (RS) agus an Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara (RTBM) an chéad Phlean Gníomhaíochta Náisiúnta na hÉireann ar Fhrithsheasmhacht in aghaidh Ábhair Frithmhiocróbach 2017-2020, ar a dtugtar iNAP1, i gcomhpháirt i mí Dheireadh Fómhair 2017.

Ba é seo an chéad treochlár d’Éirinn chun dul i ngleic le Frithsheasmhacht in aghaidh Ábhar Frithmhiocróbach ar leibhéal náisiúnta. Tá na bealaí chun déileáil le AMR clúdaithe go ginearálta faoi mhaoirseacht frithmhiocróbach, cosc agus rialú ionfhabhtuithe, taighde, faireachas agus cumarsáid. Forbraíodh an plean 3 bliana seo agus cuireadh i bhfeidhm é ar aon dul leis an gcur chuige One Health.

Tuilleadh eolais ar AMR

• Roinn Sláinte - AMR
• Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara - AMR
• Plean Gníomhaíochta Náisiúnta na hÉireann ar Fhrithsheasmhacht in aghaidh Ábhar Frithmhiocróbach 2017-2020 (iNAP)
• Tuarascáil One Health ar Úsáid Frithmhiocróbach agus Frithsheasmhacht in aghaidh Ábhar Frithmhiocróbach 2019

D’fhoilsigh an Roinn Sláinte (DOH) agus an Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara (DAFM) an dara Plean Gníomhaíochta One Health na hÉireann ar Fhrithsheasmhacht In Aghaidh Ábhar Frithmhiocróbach 2021-2025 (iNAP2) i gcomhpháirt i mí na Samhna 2021.

Is é iNAP2 an plean comharba ar an gcéad Phlean Gníomhaíochta Náisiúnta na hÉireann ar Fhrithsheasmhacht In Aghaidh Ábhar Frithmhiocróbach 2017-2020 (iNAP1) agus leagann sé amach breis agus 150 gníomh chun dul i ngleic le bagairt AMR.

Cuireadh forbairt iNAP2 ar an eolas ag roinnt rannpháirtíochtaí le páirtithe leasmhara seachtracha; an fhoghlaim ó dhá éigeandála sláinte poiblí, COVID-19 agus CPE; moltaí a fuarthas mar thoradh ar an gcomhchuairt fhaireacháin ón gCoimisiún Eorpach agus ón Lárionad Eorpach um Ghalair a Chosc agus a Rialú; agus foghlaim agus taithí ón gcur i bhfeidhm iNAP2. Glacann iNAP2 cur chuige One Health freisin agus ailíníonn sé le hAthléimneacht agus Téarnamh 2020-2021: Plean le haghaidh Maireachtáil le COVID-19 (Meán Fómhair 2020), Ráiteas Straitéise na Roinne Sláinte 2021-2023, an Clár don Rialtas: Ár dTodhchaí Roinnte.

Leanann an dá iNAP na cúig chuspóir straitéiseacha atá leagtha amach i bPlean Gníomhaíochta Domhanda WHO 2015;

• Feabhas a chur ar fheasacht agus eolas ar AMR – trí fheachtais faisnéise, oideachas, faisnéis agus sonraí
• Feabhas a chur ar fhaireachas ar fhrithsheasmhacht in aghaidh antaibheathach agus ar úsáid antaibheathach – trí chórais faireachais a éascaíonn caighdeánú níos fearr ar bhailiú sonraí, nascadh sonraí agus comhroinnt faisnéise fíor-ama
• Leathadh ionfhabhtuithe agus galair a laghdú – trí ionfhabhtú nó trí bhearta coiscthe agus rialaithe galair, lena n-áirítear treoirlínte agus caighdeáin náisiúnta maidir le cleachtais sláinteachais agus bithshlándála
• Úsáid Antaibheathach i Sláinte Daonna agus Ainmhithe a bharrfheabhsú – trí chláir mhaoirseachta frithmhiocróbacha a fhorbairt agus a chur i bhfeidhm, cleachtais ordaithe stuama a chur chun cinn agus rochtain ar dhiagnóisic mhear.
• Taighde agus infheistíocht inbhuanaithe i gcógas nua, uirlisí diagnóiseacha, vacsaíní, agus idirghabhálacha eile a chur chun cinn – trí chostais inluachála HCAI/AMR a thomhas, deiseanna taighde a aithint agus oibriú le príomhpháirtithe leasmhara chun uirlisí cóireála galair eile a fhorbairt.

Cinnteoidh Pleananna Gníomhaíochta Náisiúnta na hÉireann ar Fhrithsheasmhacht in aghaidh Ábhar Frithmhiocróbach go mbeidh fócas marthanach ar fhreagairt do AMR.

Mar gheall ar gur forbraíodh é tráth a raibh dúshláin le tabhairt ag na seirbhísí sláinte agus cúraim shóisialta, ar tráth é a raibh siad á n-athrú, bhí tiomantas tugtha in iNAP2 d’athbhreithniú meántéarmach a dhéanamh ar ghníomhaíochtaí sláinte an duine.

Éascaíodh mionchoigeartú a dhéanamh, dá réir, i ndáil leis na gníomhartha atá le déanamh le linn an tsaolré den phlean atá fágtha. Tá sé seo críochnaithe anois agus foilsíodh é an 11 Bealtaine 2023.

Reáchtáladh comh-imeacht Roinne ar an Déardaoin an 23 Meitheamh 2022 ag Farmleigh House chun aitheantas a thabhairt don obair a rinneadh faoi Phlean Gníomhaíochta Náisiúnta na hÉireann ar Fhrithsheasmhacht in aghaidh Ábhair Fhrithmhiocróbach 2017-2020 (iNAP1) chun dul i ngleic le AMR agus chun uaillmhian níos mó fós a chur chun cinn faoin dara Plean Gníomhaíochta One Health na hÉireann ar Fhrithsheasmhacht In Aghaidh Ábhar Frithmhiocróbach 2021-2025 (iNAP2).

Bhí cainteoirí ann ó ar fud na hearnála One Health agus thug Emer Cooke, Stiúrthóir Feidhmiúcháin, Gníomhaireacht Leigheasra na hEorpa ár bpríomhóráid.

Féach ar na físeáin agus cur i láthair