Leagann an tAire Sláinte béim ar dhul chun cinn fairsing i gcosc agus i gcóireáil ailse ar Lá Domhanda in aghaidh Ailse
- Foilsithe: 4 Feabhra 2023
- An t-eolas is déanaí: 15 Feabhra 2023
- Laghdú ar bhásmhaireacht i gcás 9 gcinn de na 10 n-ailse is coitianta idir 2011 agus 2019
- Deir tuarascáil nua gur léiriú iad rátaí marthanais cúig bliana na hÉireann ar “chúram ardchaighdeáin”
- Comhionannas rochtana ar chúram arna éascú trí dheireadh a chur le táillí d'othair chónaithe in ospidéil phoiblí
- Le maoiniú leanúnach na Straitéise Náisiúnta Ailse 2017 – 2026 tá rochtain ar chóireáil cheannródaíoch ar nós teiripe CAR-T.
Ceiliúradh déanta ag an Aire Stephen Donnelly ar Lá Domhanda in aghaidh Ailse agus tuarascáil nua a deir gur léiriú iad rátaí marthanais ailse cúig bliana na hÉireann ar “chúram ardchaighdeáin”.
Léiríonn próifíl tíre arna fhoilsiú ag an Eagraíocht um Chomhar agus Fhorbairt Eacnamaíochta (OECD) le déanaí do Chlárlann Neamhionannais Ailse na hEorpa básmhaireacht in aghaidh an duine do 9 gcinn de na 10 n-ailse is coitianta idir 2011 agus 2019. Ar an iomlán, laghdaigh básmhaireacht ailse sa tréimhse seo 14% d'fhir agus 13% do mhná.
Tá na torthaí feabhsaithe seo mar thoradh ar infheistíocht shuntasach i seirbhísí agus tacaíochtaí ailse, lena n-áirítear cosc agus scagthástáil trí thrí chlár scagthástála ailse na hÉireann.
Mhol an tAire Donnelly an dul chun cinn agus é ag ceiliúradh Lá Domhanda in aghaidh Ailse, atá faoi stiúir an Aontais Idirnáisiúnta Rialaithe Ailse (UICC), a bhfuil an Clár Náisiúnta Rialaithe Ailse agus Cumann Ailse na hÉireann ina mbaill de.
Dúirt an tAire Donnelly:
“Is é téama Lá Domhanda in aghaidh Ailse i mbliana ‘An bhearna chúraim a dhúnadh', a leanann le téama na bliana seo caite a aithníonn an chumhacht a bhaineann le bheith ag obair le chéile chun fíor-dhul chun cinn a dhéanamh maidir le tionchar domhanda na hailse a laghdú.
“Aithníonn sé freisin go bhfaigheann daoine bás mar gheall ar éagothroime i gcúram ailse, agus tá an spreagadh seo ag croílár ár n-aidhm a chinntiú go bhfuil rochtain thráthúil ag gach duine ar chúram ardchaighdeáin.
“Tá dul chun cinn suntasach déanta againn le blianta beaga anuas, ó rochtain a sholáthar go teiripí nua ceannródaíocha, altraí géarmhíochaine oinceolaíochta breise a cheapadh chun cabhrú le hothair ailse Ranna Éigeandála a sheachaint, agus tá an t-ualach airgeadais á mhaolú againn anois trí dheireadh a chur le gach táille ospidéil phoiblí d'othair chónaithe.
“Is tasc mór é dul i ngleic le hailse, ach táimid ag feiceáil dul chun cinn, agus táim an-bhuíoch go bhfuilimid ag tuairisciú rátaí marthanais méadaithe agus ag feiceáil níos mó daoine ag maireachtáil níos faide le hailse agus ina dhiaidh ailse."
Den chéad uair, sháraigh líon na n-othar atá ag maireachtáil tar éis diagnóis ailse ionraigh os cionn 200,000, arb ionann é agus 1 as 24 duine in Éirinn.
Leanann an dul chun cinn ar aghaidh trí leathadh céimneach Straitéis Náisiúnta Ailse na hÉireann 2017 – 2026 a fuair tacaíocht ó chistiú breise €20 milliún in 2021 agus arís in 2022.
Tá sé mar aidhm ag Luath-Fháthmheas an Phlean Ailse Siomptómach 2022 -2025, a seoladh i mBealtaine 2022, cur chuige straitéiseach, cuimsitheach a sholáthar chun cion na n-ailsí siomptómacha a ndéantar diagnóis orthu ag galar luathchéime in Éirinn a mhéadú. I gcás go leor ailsí, is í an chéim ag an diagnóis an cinntitheach marthanais is tábhachtaí.
Tá feachtais faisnéise á gcur i bhfeidhm faoin bplean seo chun feasacht ar ailse a chur chun cinn i measc an phobail agus gairmithe cúram sláinte.
Is comhlánú ar an obair seo beartais tras-Rialtais chun teagmhais ailse a laghdú trí dhíriú ar fhachtóirí riosca iompraíochta lena n-áirítear caitheamh tobac, úsáid alcóil agus murtall.
Tá trí chlár scagthástála ailse daonra-bhunaithe á n-oibriú ag Éirinn faoi láthair (BowelScreen, BreastCheck, CervicalCheck), le tuarascáil treochta ó Mheán Fómhair 2022 ón gClárlann Náisiúnta Ailse ag rá go bhfuil siad éifeachtach, ag brath ailsí níos luaithe agus ag sábháil beatha daoine.
Tá tograí chun scagthástáil ailse a leathnú tuilleadh á measúnú faoi láthair ag an gCoiste Comhairleach Náisiúnta Scagthástála.
Áiríodh le hinfheistíocht le déanaí i scagthástáil ailse cistiú don tSaotharlann Náisiúnta Scagthástála Ceirbheacs (NCSL) nua in ospidéal an Choim a thosaigh ag feidhmiú i mí na Nollag 2022, chomh maith le raon tionscnamh faoi Chiste Sláinte na mBan.
Foilsíodh treochlár na hÉireann chun deireadh a chur le hailse cheirbheacs i mí Eanáir 2023, agus spriocdháta chun an sprioc seo a bhaint amach le nochtadh níos déanaí i mbliana.
Ag trácht dó ar na forbairtí, dúirt an tAire Donnelly:
“Tá an infheistíocht shuntasach i seirbhísí ailse in 2021 agus 2022, mar aon lenár straitéisí coisctheacha, ag feabhsú folláine ár ndaonra agus go sonrach daoine atá ag maireachtáil le hailse ar bhealach an-inbhraite.
“Tá an-dul chun cinn déanta againn agus táim an-sásta gur féidir linn inniu cóireálacha nuálacha, seirbhísí leathnaithe a sholáthar ar fud na tíre agus go ríthábhachtach, rochtain níos fearr ar sheirbhísí inacmhainne.
“Cé go bhfuil go leor le déanamh ar ndóigh, táim muiníneach go bhfuilimid ag glacadh céimeanna móra sa treo ceart.
“An Lá Domhanda in aghaidh Ailse seo, ba mhaith liom an deis a thapú chun buíochas ó chroí a ghlacadh leis na cúramóirí tiomanta agus dícheallacha i seirbhísí oinceolaíochta ar fud na tíre, chomh maith le gníomhaireachtaí rialtais, a oibríonn gan stad gan staonadh agus a chabhraíonn lenár ngaolta trí leanúint ar aghaidh le cúram saineolach, atruach a thabhairt."
Le tuilleadh eolais a fháil ar Lá Domhanda in aghaidh Ailse téigh chuig: www.worldcancerday.org
Nóta d'eagarthóirí
- Leithdháil an Roinn Sláinte €20 milliún breise chun cur i bhfeidhm na Straitéise Náisiúnta Ailse a bhrostú in 2021. Leithdháileadh €20 milliún breise i gcistiú forbartha nua arís in 2022. Chun é sin a fheiceáil ina cheart, agus suas go dtí 2021, bhí díreach €6.3 milliún san iomlán faighte ag an Straitéis Náisiúnta Ailse ó seoladh í in 2017.
- Rinne an chéad othar fásta in Éirinn a fuair teiripe cille CAR-T amhlaidh i mí na Nollag 2021 a bhuíochas don gcistiú seo, agus seoladh an tseirbhís phéidiatraiceach i gCromghlinn CHI in Aibreán 2022.
- Leathnú suntasach ar Radaiteiripe Eisídeach Stteiréatachtach (SABR), a thugann dáileog dhian radaíochta atá dírithe ar shiad, agus an dáileog a theorannú do na horgáin timpeall air. Cuireadh cóireáil SABR ar thart ar 1,206 othar ó 2018-2022.
- Samhail Chúraim do Theiripe Fhrith-Ailse Shistéamach (SACT) a seoladh i mí an Mheithimh 2022. Soláthraíonn sí creat d'fhorbairt leanúnach seirbhísí SACT go náisiúnta.
- Cur i bhfeidhm leanúnach na Samhla Cúraim Síocoinceolaíochta. Cuimsíonn an tSamhail Chúraim bunú foirne ildisciplíneacha síocoinceolaíochta (MDT) i ngach ionad ailse, os cionn 75% críochnaithe faoi láthair.
- ‘Creat chun tacaíocht agus cúram a thabhairt do dhéagóirí agus do dhaoine fásta óga (AYA) a bhfuil ailse orthu in Éirinn', a sheol an tAire i mBealtaine 2022. Leis an gcreat seo seachadfar líonra cúraim ailse AYA den chéad scoth go háitiúil nuair is féidir, ach láraithe nuair is gá, trí shaoráidí agus foirne cúraim speisialta ar leithligh a sholáthar san Ospidéal Leanaí nua agus i dtrí cinn de na hocht n-ionad ailse ainmnithe do dhaoine fásta ar fud na tíre.
- Tá tógáil ar ionad oinceolaíochta radaíochta nua €56m in Ospidéal Ollscoile na Gaillimhe críochnaithe anois, agus osclófar d'othair é i R2 2023.
- In 2021, ceapadh 26 altra géar-oinceolaíochta in ospidéil a sholáthraíonn seirbhísí oinceolaíochta leighis lena n-áirítear ceimiteiripe, chun cabhrú le hothair a gcúram a bhainistiú agus freastal ED le haghaidh cúram ailse a sheachaint.
- In 2021, ceapadh an chéad oinceolaí tiomnaithe d'ailse in ógánaigh agus daoine fásta óga.
- Bunaíodh an Coiste Comhairleach um Othair Ailse in 2019 chun ionchur a sholáthar i bhforbairt clár d'othair a bhfuil ailse orthu. Tá sé comhdhéanta go príomha de dhaoine a bhfuil taithí dhíreach acu ar chóireáil ailse, mar othair nó iad siúd a thacaíonn le hothair ailse nó iad siúd a thugann tacaíocht d'othair ailse mar chuid dá gcuid oibre.
- I mí na Samhna 2022, d'fhoilsigh an Chlárlann Náisiúnta Ailse (NCRI) a Tuarascáil Staidrimh Bhliantúil 2022: Ailse in Éirinn. 1994 – 2020.
- D'infheistigh Ciste Sláinte na mBan os cionn €750,000 in 2022 ar shraith tionscnamh le haghaidh scagthástála ailse, lena n-áirítear an chéad fheachtas um Straitéis Díothú Ailse Ceirbheacs, tairseach Chlár Athdheise Vacsaín HPV Laura Brennan, glacadh BowelScreen i measc mná imeallaithe a fheabhsú, ag éisteacht agus ag freagairt d'eispéireas na mban ar BreastCheck agus taighde a fhiosraíonn úsáid féin-samplála i scagthástáil ceirbheacs.
- Tiomnaíodh os cionn €20 milliún don tSaotharlann Náisiúnta Scagthástála Ceirbheacs (NCSL) nua a thógáil, a fheistiú agus foireann a chur in ospidéal an Choim a thosaigh ag feidhmiú i mí na Nollag 2022.
- Foilsíodh treochlár na hÉireann chun deireadh a chur le hailse cheirbheacs i mí Eanáir 2023. Is é seo an chéad uair a bhfuil an domhan tiomanta do dheireadh a chur le hailse mar fhadhb sláinte poiblí. Tá obair shamhaltaithe ar siúl le foireann ón Astráil, ag baint úsáide as sonraí daonra na hÉireann, chun spriocdáta sonrach na hÉireann a shocrú chun an sprioc seo a bhaint amach agus nochtfar é seo níos déanaí i mbliana.
- Leathnaíodh incháilitheacht BreastCheck chuig mná 69 mbliana d'aois in 2021 agus tháinig trí aonad soghluaiste breise i bhfeidhm in 2022.
- Léirigh tuarascáil treochta ón gClárlann Náisiúnta Ailse, a foilsíodh i mí Mheán Fómhair 2022, go bhfuil na trí chlár scagthástála ailse (BowelScreen, BreastCheck, CervicalCheck) éifeachtach, ag brath ailsí níos luaithe agus ag sábháil beatha daoine.
- Tá an Coiste Comhairleach Náisiúnta Scagthástála ag féachaint faoi láthair ar fhianaise maidir le scagthástáil ailse a leathnú in Éirinn.