Cuireann an tAire Sláinte fáilte roimh fhoilsiú na tuarascála Athbhreithniú um Chumas na Seirbhísí Sláinte an ESRI, ar riachtanais maidir le cumas sa todhchaí d’ospidéil ghéarmhíochaine phoiblí
- Foilsithe: 28 Bealtaine 2025
- An t-eolas is déanaí: 30 Bealtaine 2025
Chuir an tAire Sláinte, Jennifer Carroll MacNeill TD fáilte inniu roimh fhoilsiú an chéad tuarascáil as trí thuarascáil um Chumas na Seirbhísí Sláinte déanta ag ESRI ar son na Roinne Sláinte. Tuairiscíonn an tuarascáil an t-éileamh sa todhchaí ar ospidéil ghéarmhíochaine phoiblí in Éirinn go 2040, ag tabhairt le fios go mbeidh gá le cumas a mhéadú go suntasach chun freastal ar éilimh ár ndaonra, atá ag fás agus ag dul in aois.
Leagann an tuarascáil neamhspleách ESRI seo réamh-mheastacháin ghéarleapacha amach go 2040, le raon de 5,091 go 7,780 leaba othar cónaitheach agus othar lae sa bhreis ag teastáil. Déanann sé méadú i gcuairteanna chuig an Rannóg Éigeandála a thuar fosta, idir 333,000 go 444,000 faoi 2040 ó bhonn de 1.6 milliún, agus ardú de 950,000 go 1,298,000 cuairt othar seachtrach ó bhonn de 4.56 milliún.
I 2023, bhí 5.3 milliún duine in Éirinn. Táthar ag súil go mbeidh fás 15% air go 6.1 milliún faoi 2040. Táthar ag súil go mbeidh an líon 87,000 duine, atá 85 bliain d’aois agus os a chionn, breis is dúbailte go 204,000 duine faoi 2040. Bíonn grúpaí aoise níos sine ag baint úsáide as seirbhísí cúraim sláinte níos minice agus ar feadh tréimhsí níos faide. Tá na rátaí laethanta leapa do fhir 90 bliain d’aois agus níos sine 8,250 in aghaidh 1,000 duine, le mná ag an aois chéanna ag 6,203 in aghaidh 1,000 duine. Tá seo i gcomparáid le daoine fásta faoi 49, ar a gcuid rátaí níos lú ná 500 in aghaidh 1,000 duine.
Dúirt an tAire Carroll MacNeill:
“Táim buíoch den ESRI as an tuarascáil seo, atá ag tabhairt le fios na dúshláin atá againn maidir le freastal ar riachtanais ár ndaonra atá ag fás agus ag dul in aois. Tá an bonn fianaise seo riachtanach do phleanáil don todhchaí, ag cinntiú go mbeidh na háiseanna againn chun an cúram is fearr a sholáthar do na hothair. Teastaíonn pleanáil fhada, chúramach chun líon na leapacha, na hacmhainní riachtanacha agus foireann a mhéadú.
“Tá áthas orm cheana féin go bhfuil dul chun cinn suntasach á dhéanamh againn chun cumas na n-othar a mhéadú. Idir 2020 agus 2024, d’oscail muid 1,218 leaba nua ghéarchúraim, agus tá Clár an Rialtais tiomanta chun na mílte eile a sholáthar trí phlean chun géarleapacha a leathnú, chomh maith le moil mháinliachta nua agus ionaid do chóireáil roghnach. Le hardú gan fasach ar mhaoiniú agus ardú ar an lucht saothair le cúpla bliain anuas, táimid ag díriú ar infheistíocht chaipitil sa todhchaí, sna háiteanna a bhfuil sé is mó ag teastáil.
"Cé go bhfuil an méadú acmhainne atá ag teastáil suntasach, cuireann tuarascáil ESRI beartais sláinte a laghdaíonn an t-éileamh féideartha san áireamh freisin. Cuideoidh infheistíocht i sláinte fheabhsaithe an daonra, táirgiúlacht mhéadaithe, agus líon laghdaithe daoine in ospidéil linn an úsáid is fearr a bhaint as acmhainn leapacha sa todhchaí. Aistreoidh cur i bhfeidhm leanúnach Sláintecare cúram ó shuíomhanna ospidéil, chun freastal níos fearr ar an éileamh sa todhchaí agus cuirfidh sé cúram ar fáil dóibh siúd a dteastaíonn sé uathu.
"Táimid fós ag dul i ngleic le hiarmhairtí na paindéime Covid-19. Beidh an cur isteach seo ar sheirbhísí sláinte—agus a thionchair—le feiceáil ar feadh i bhfad. Léiríonn an tAthbhreithniú Cumais seo, iarracht chomhroinnte ag an Roinn Sláinte agus an FSS, ár dtiomantas do phleanáil fhreagrúil, sholúbtha, agus bunaithe ar fhianaise a bhaint amach, a chabhraíonn chun an cúram is fearr is féidir a thabhairt do na hothair. Leis an múnla Hippocrates agus ár gcaidreamh leanúnach leis an ESRI, is féidir lenár bpróiseas pleanála a bheith níos freagrúla do shonraí, fianaise, agus polasaithe nua de réir mar a thagann siad chun solais."
Tá an Roinn Sláinte tiomanta do shamhail chumais agus éilimh a thógáil, atá riachtanach do gach córas sláinte nua-aimseartha, mar chuid den chomhoibriú leanúnach idir ESRI agus an Roinn Sláinte. Is í an tuairisc atá á foilsiú inniu an chéad cheann i sraith tuarascálacha Athbhreithnithe um Chumas na Seirbhísí Sláinte na hÉireann. Beidh tuairisc inniu ar ospidéil ghéarmhíochaine agus leanfaidh dhá thuairisc eile ina dhiaidh, ar chleachtadh ginearálta agus ar chúram do dhaoine scothaosta, le hanailís réigiúnach á forbairt don mbliain seo chugainn.
Nótaí
Athbhreithniú Acmhainne 2018:
Rinneadh an tAthbhreithniú Acmhainne deireanach in 2018 chun riachtanais acmhainne amach anseo a chur ar fáil do sheirbhís sláinte na hÉireann. Thángthas ar an gconclúid san athbhreithniú sin go mbeadh éileamh méadaithe ann i ngach cás agus go raibh gá le hathchóiriú suntasach freisin.
Meastar anois go bhfuil Athbhreithniú 2018 as dáta agus nach bhfuil sé oiriúnach don fheidhm a thuilleadh. Ní raibh réigiúnú, infheistíocht ná suaití éilimh ó COVID-19, ná suaití maicreacnamaíocha, déimeagrafacha agus costais san áireamh ann. D'athraíomar – agus táimid ag athrú – an sláinte agus an tírdhreach déimeagrafach; le daonra atá ag dul i méid, ag dul in aois agus níos éagsúla mar aon le freagairtí beartais a forbraíodh mar chuid de Sláintecare ar gá iad a chur san áireamh inár bpleanáil fhadtéarmach (e.g. cúram práinneach agus éigeandála, clár liostaí feithimh, cúram roghnach, etc.)
Athbhreithniú Acmhainne 2025:
D’fhostaigh an Roinn Sláinte agus FSS ESRI mar chuid den ‘Chlár Comhpháirteach Taighde maidir le hAthchóiriú Cúraim Sláinte’ de chuid na Roinne Sláinte-ESRI chun tabhairt faoi Athbhreithniú Acmhainneachta nua chun bonn eolais a chur faoin bpleanáil straitéiseach fhadtéarmach. Leathnaigh an ESRI a samhail réamh-mheastacháin Hippocrates, a sholáthraíonn meastacháin agus réamh-mheastacháin bhonnbhliana don éileamh, don acmhainn agus don chaiteachas.
Measann samhaltú réamh-mheastacháin Hippocrates rátaí gníomhaíochta i mbonnlíne 2023 de réir aoise agus gnéis. Tuartar an t-éileamh ansin trí rátaí gníomhaíochta a iolrú faoin daonra réamh-mheasta in 2040. Cuirtear toimhdí agus cásanna éagsúla i bhfeidhm chun raon réamh-mheastachán a thabhairt maidir le seirbhísí agus toilleadh leapacha. Chuir na seirbhísí sláinte isteach go mór ar na gnáththreochtaí gníomhaíochta ar fud COVID-19, agus cé go bhfuil seirbhísí ag téarnamh, bhí an timpeallacht le haghaidh pleanáil amach anseo níos éiginnte d’Athbhreithniú Acmhainneachta 2025 ná d’Athbhreithniú 2018.
Tá an t-éileamh a bheidh ann amach anseo (go dtí 2040, ar leibhéal an Réigiúin Náisiúnta agus Sláinte) á thuar in Athbhreithniú Acmhainneachta 2025 maidir leis an méid seo a leanas:
(1) Ospidéil Ghéarmhíochaine Phoiblí
(2) Seirbhísí Cleachtais Ghinearálta
(3) Seirbhísí Daoine Scothaosta
Beidh réamh-mheastacháin acmhainne náisiúnta á bhfoilsiú ag an ESRI sna seachtainí amach romhainn, agus beidh réamh-mheastacháin réigiúnacha le teacht níos déanaí sa bhliain. Tabharfaidh ESRI Comhéadan Fiosrúcháin Hippocrates (leagan den tsamhail le feidhmiúlacht níos teoranta ar fáil d'oifigigh) cothrom le dáta freisin chun na sonraí is déanaí atá ar fáil a chur san áireamh.
Sainaithníodh san Athbhreithniú ar Chumas an gá atá le breithniú níos mionsonraithe a dhéanamh ar na riachtanais acmhainneachta le haghaidh roinnt réimsí de sholáthar cúraim sláinte. In 2025 agus 2026, déanfar scrúdú sa Chlár Comhpháirteach Taighde ar Rátaí Áitíochta, ar riachtanais acmhainneachta le haghaidh seirbhísí Cúraim Gearrfhanachta, Athiompair agus Ionaid Lae agus ar riachtanais acmhainneachta le haghaidh Cúram Criticiúil. Beidh na tionscadail taighde sin mar bhonn eolais do phleanáil acmhainneachta amach anseo. Sainaithneofar réimsí eile fócais ar bhonn bliantúil i gcomhréir le ceanglais straitéiseacha an chórais sláinte.
Maidir le rátaí gníomhaíochta, tá sé tábhachtach a aithint gur cuireadh isteach go mór ar sholáthar cúraim sláinte le linn phaindéim COVID. Tá rátaí arda fáis i ngníomhaíocht iar-COVID á dtuairisciú ag codanna den tseirbhís sláinte, rud a chuir brú ar an gcóras agus ní raibh treochtaí gníomhaíochta chomh hintuartha céanna leis an tréimhse roimh COVID. Roghnaíodh bonnbhliain 2023 toisc gur léirigh sí na sonraí iar-COVID is cothroime le dáta atá ar fáil. Rinneadh scrúdú ar na bunsonraí chun a áirithiú go raibh bonnbhliain 2023 láidir. Tá patrúin úsáide cúraim sláinte i mbonnbhliain 2023 inchomparáide a bheag nó a mhór leis an tréimhse roimh COVID, rud a thugann muinín i gcruinneas na réamh-mheastachán.
Ní píosa oibre neamhspleách aonuaire a bheidh san Athbhreithniú ar Chumas, ach forbrófar samhail réamh-mheastacháin Hippocrates le himeacht ama chun sonraí breise amach anseo (e.g. daonáireamh 2026) agus breithnithe beartais a chur san áireamh de réir mar is gá, chun réamh-mheastacháin rialta ar thoilleadh a sholáthar amach anseo. Is féidir leis na réamh-mheastacháin bonnlíne a sholáthar dúinn inar féidir linn tionchar na n-idirghabhálacha éagsúla a thástáil.
Gníomhaíocht rialtais:
Cuireann fás suntasach san éileamh brú ar ár seirbhísí sláinte agus cúraim shóisialta. Mar a thugtar faoi deara i dtuarascáil ESRI, ní dhearna Éire infheistíocht leordhóthanach i gcúram sláinte i gcónaí. Mar sin féin, táimid ag freagairt don dúshlán seo ar roinnt bealaí, i dtéarmaí infheistíochta i gcaipiteal agus i mbonneagar chomh maith le hathchóiriú suntasach sláinte.
Tá gealltanas tugtha ag Clár an Rialtais acmhainn a mhéadú idir 4,000 agus 4,500 leaba ospidéil nua agus athchóirithe d'othair chónaitheacha ar fud na tíre chomh maith le hacmhainn leapacha ICU a mhéadú le 100 leaba eile ar a laghad. Tacaítear leis sin le Plean Leathnaithe Acmhainneacht na nOthar Cónaitheach in Ospidéal Géarmhíochaine 2024-2031 ina dtugtar ar aird go bhfuil an Rialtas ag leagan amach an leathnú is mó atá beartaithe ar acmhainneacht othar cónaitheach in ospidéal géarmhíochaine poiblí le blianta fada.
Comhlánaítear an obair Athbhreithnithe Acmhainneachta le hobair atá á déanamh ag an Roinn Sláinte chun Creat Infheistíochta um Chúram Sláinte Straitéiseach (SHIF) a chur i bhfeidhm a thacóidh leis an measúnú straitéiseach ar thograí infheistíochta caipitil sláinte chun a chinntiú go bhfuil maoiniú caipitil sláinte á úsáid do thionscadail is fearr a thagann le beartais sláinte, straitéisí agus riachtanais daonra.
Tá Sláintecare i gceannas ar iarrachtaí chun seachadadh cúraim sláinte a aistriú ó sheirbhís atá dírithe ar an ospidéal. Tá an t-athchóiriú sin fós ar siúl, mar is léir ó fhoilsiú phlean gníomhaíochta Sláintecare 2025+ le déanaí.