Seolann an tAire Donnelly agus an tAire Feighan torthaí Shuirbhé Éire Sláintiúil 2021

• Ólachán: Deir 42% d'óltóirí go bhfuil siad ag ól níos lú agus tá laghdú mór tagtha ar ragús óil, laghdaithe go 15% den daonra i gcomparáid le 28% roimh an bpaindéim
• Meáchan: Tuairiscíonn beagnach 3 as 10 duine (29%) go bhfuil méadú tagtha ar a meáchan, agus is mná os cionn 30 agus máithreacha is minice a thuairiscíonn méaduithe meáchain.
• Sláinte agus Nascacht Shóisialta: Tuairiscíonn 81% leibhéil níos ísle de nascacht shóisialta agus tuairiscíonn 30% go bhfuil a meabhairshláinte ag dul in olcas ó thús na paindéime.

Sheol an tAire Sláinte, Stephen Donnelly TD, an tAire Stáit le freagracht as Sláinte Poiblí, Folláine agus an Straitéis Náisiúnta Frithdhrugaí, Frank Feighan TD, agus an Príomhoifigeach Leighis, an Dr Tony Holohan, torthaí shuirbhé bliantúil Éire Shláintiúil.

Léiríonn an Suirbhé léargas mionsonraithe ar eatramh ama a raibh tionchar suntasach ag srianta riachtanacha COVID-19 ar shláinte agus folláine mhuintir na hÉireann.

Dúirt an tAire Donnelly:

Dúirt an tAire Stáit, Frank Feighan, TD:

Thug an suirbhé le fios gur thit líon na ndaoine a ólann alcól uair sa tseachtain ar a laghad go 37% ó 41%, agus níos suntasaí fós, tá laghdú tagtha ar na daoine a thuairiscíonn ragús óil (ag ól níos mó ná 6 dheoch chaighdeánacha ar aon ócáid amháin) ó 28% den daonra go dtí 15%. Toradh suntasach eile ná go n-aithníonn 84% den daonra (agus 90% de mhná in aois atáirgthe) nach bhfuil alcóil le linn toirchis sábháilte.

Fanann leibhéil caitheamh tobac cosúil leis na leibhéil a chonacthas sna blianta roimhe seo, agus 18% den daonra ag caitheamh tobac gach lá. Ba ionann na leibhéil in 2019 agus 17%, ach i bhfianaise an athraithe ar an modheolaíocht, ní dócha go bhfuil an t-athrú pointe céatadáin suntasach ó thaobh staitistice de.

Is léir go raibh tionchar soiléir ag na srianta COVID-19 i roinnt réimsí. Go háirithe, tuairiscíonn 81% leibhéil níos ísle de nascacht shóisialta agus tuairiscíonn 30% go bhfuil a meabhairshláinte ag dul in olcas ó thús na paindéime. Tugann torthaí ar fheasacht ar fhéinmharú ar aird gur chaill 13% de na daoine a d’fhreagair an modúl sin duine atá gar dóibh trí fhéinmharú.

Ciallóidh infheistíochtaí breise meabhairshláinte in 2022 go mbeidh forbairtí i réimse na bhfoirne meabhairshláinte pobail feabhsaithe, foirne réitigh géarchéime agus an clár cliniciúil náisiúnta meabhairshláinte maidir le féindochar, i measc go leor eile. Maidir le nascacht shóisialta, sheol FSS an Creat um Oideasú Sóisialta in 2021 agus tá siad ag méadú a gcuid tacaíochtaí sa réimse tábhachtach seo.

Dúirt an Dr Tony Holohan, Príomhoifigeach Leighis sa Roinn Sláinte:

CRÍOCH

Is é seo an seachtú hachoimre ar thorthaí Shuirbhé Éire Shláintiúil agus cuireann sé leis na sonraí a bailíodh sna suirbhéanna roimhe seo a foilsíodh ó 2015 - 2019.

Cuireadh agallamh ar shampla ionadaíoch de 7,454 duine 15 bliana d’aois agus níos sine a chónaíonn i ngach réigiún in Éirinn idir Meán Fómhair 2020 agus Meitheamh 2021.

Murab ionann agus babhtaí roimhe seo den Suirbhé, a rinneadh trí agallaimh phearsanta, i dtithe na bhfreagróirí féin, rinneadh agallaimh Bhabhta 7 trí agallamh teileafóin ríomhchuidithe (CATI) d’fhonn rioscaí ionfhabhtaithe a bhaint i gcomhthéacs phaindéim Covid-19. Ciallaíonn an t-athrú riachtanach ar an modheolaíocht, áfach, go bhféadfadh sé nach mbeadh athruithe beaga ar threochtaí a tugadh ar aird sa Bhabhta seo den Suirbhé i gcomparáid le Babhtaí roimhe seo suntasach ó thaobh staidrimh de.

Tugann an suirbhé pictiúr cothrom le dáta de shláinte an náisiúin agus tuairiscíonn sé ar go leor iompraíochtaí stíl mhaireachtála, mar chaitheamh tobac, tomhaltas alcóil, aiste bia, úsáid antaibheathach, nascacht shóisialta agus meabhairshláinte agus úsáid Dochtúirí Teaghlaigh. Cuimsíonn Suirbhé na bliana seo tuarascáil speisialta a dhíríonn ar thionchar Covid-19 ar iompraíochtaí sláinte agus ar thorthaí modúil nua maidir le feasacht ar fhéinmharú.

Tá na sonraí ó Shuirbhéanna Éire Shláintiúil á n-úsáid chun tacú le forbairt agus cur i bhfeidhm beartas chun monatóireacht, tomhas agus meastóireacht a dhéanamh ar dhul chun cinn maidir le heilimintí éagsúla de Chreat Éire Shláintiúil a chur i bhfeidhm chomh maith le go leor oibleagáidí tuairiscithe idirnáisiúnta a chomhlíonadh, lena n-áirítear don OECD, don AE agus don WHO.

Urlabhraithe ar fáil ar iarratas. Téigh i dteagmháil le do thoil le Preasoifig na Roinne Sláinte: press_office@health.gov.ie / 01 635 4477.

Tuilleadh faisnéise ag www.gov.ie/HealthyIreland

Aguisín 1: Príomhthorthaí:

Caitheamh tobac

• Caitheann 18% den daonra tobac, laghdú 5 phointe céatadáin ón gcéad bhabhta den suirbhé seo in 2015 agus ar cóimhéid leis na leibhéil a chonacthas in 2018.
• Caitheann 16% tobac go laethúil agus 2% ó am go chéile
• Tá laghdú 6 phointe céatadáin go 20% tagtha ar chaitheamh tobac i measc daoine 25-34 bliana d’aois ó 2019;
• Tá an leitheadúlacht caitheamh tobac is airde anois ag 24% de dhaoine 45-54 bliana d’aois (24%)
• Tá iarracht déanta ag 44% de gach duine a chaith tobac le 12 mhí anuas éirí as
• D’éirigh go maith le 27% díobh siúd a rinne iarracht éirí as an tobac le 12 mhí anuas.
• Tá r-toitíní in úsáid ag 4% den daonra, leis an líon is airde úsáideoirí faoi 25

Tomhaltas alcóil

• D’ól 66% de dhaoine alcól le 6 mhí anuas, agus is iad daoine idir 15-24 (70%) agus fir (68%) is mó a rinne amhlaidh.
• Ólann 37% den daonra 15 bliana d’aois agus níos sine alcól uair sa tseachtain ar a laghad. Tá sé seo i gcomparáid le 41% sa tomhas roimhe seo in 2018
• Téann 15% den daonra (22% d'óltóirí) i mbun ragúis óil ar ghnáthócáid óil. Tá sé seo i gcomparáid le 28% (37% de óltóirí) in 2018.
• D'aithin 84% den daonra (agus 90% de mhná in aois atáirgthe) i gceart nach raibh an t-ól le linn toirchis sábháilte.

Aiste Bia, Cothú, Bainistíocht Meáchan

• Tuairiscíonn 36% de dhaoine go n-itheann siad 2 sneaicbhia míshláintiúil go laethúil, agus go n-itheann 24% sneaicbhia míshláintiúil ar bhonn laethúil. Níl aon athrú mór air seo ó Shuirbhé 2016 (35% agus 25% faoi seach)
• Ólann 29% de dhaoine deochanna milsithe le siúcra ar bhonn seachtainiúil, agus ólann 8% iad seo ar bhonn laethúil
• Itheann 65% de dhaoine torthaí ar bhonn laethúil, agus itheann 75% glasraí ar bhonn laethúil.
• Ar an meán, itheann daoine 2.9 sciar de thorthaí agus de ghlasraí go laethúil, agus itheann 34% na 5 sciar in aghaidh an lae a mholtar nó níos mó.
• Tuairiscíonn 35% de dhaoine go bhfuil siad ag iarraidh meáchan a chailleadh

Sláinte Ghinearálta

• Measann 84% go bhfuil a sláinte go maith nó an-mhaith, measann 3% go bhfuil a sláinte dona nó an-dona.
• Tuairiscíonn 28% de na freagróirí go bhfuil tinneas fadtéarmach nó riocht ainsealach orthu a mhair 6 mhí nó níos mó
• Is iad na riochtaí is coitianta a ndéantar diagnóis orthu ná brú fola ard (6%), airtríteas (5%), asma (4%), diaibéiteas (4%) agus colaistéaról ard (3%)

Ceangal Sóisialta agus tionchair Covid-19

• Thuairiscigh 81% nach raibh naisc shóisialta níos lú acu mar thoradh ar phaindéim Covid-19, agus thuairiscigh 30% go raibh a meabhairshláinte ag dul in olcas
• Tuairiscíonn 42% de na óltóirí go n-ólann siad níos lú ó thús na srianta Covid-19, agus thuairiscigh 44% nár athraigh an méid a ólann siad agus tuairiscíonn 13% go bhfuil siad ag ól níos mó anois.
• Níor tháinig aon athrú mór ar leitheadúlacht fhoriomlán caitheamh tobac ó 2018-2019, ach tuairiscíonn mionlach suntasach de chaiteoirí tobac athruithe ar iompar mar fhreagairt ar an bpaindéim, le 28% ag caitheamh tobac níos mó agus 21% ag caitheamh tobac níos lú
• Tuairiscíonn 29% gur chur siad suas meáchan le linn na paindéime, agus thuairiscigh 11% go raibh siad ag cailleadh meáchain.
• Iad siúd a thuairiscigh méaduithe ar chaitheamh tobac agus ar alcól a ól - is dóichí gurbh iad sin a thuairiscigh méadú ar a meáchan. Tuairiscíonn beagnach leath (49%) díobh siúd atá ag ól níos mó alcóil go bhfuil méadú tagtha ar a meáchan, mar a dhéanann 42% díobh siúd atá ag caitheamh tobac níos mó.
• Is mó seans go dtuairisceoidh na daoine sin a bhfuil fadhbanna meabhairshláinte acu go bhfuil siad ag ól agus ag caitheamh tobac níos mó ná riamh.

Feasacht maidir le Meabhairshláinte agus Féinmharú

• Deir 30% de na freagróirí go ndeachaigh a meabhairshláinte in olcas ó thús na srianta sláinte poiblí riachtanacha i Márta 2020. Tuairiscíonn 64% nach bhfuil aon athrú ann, agus ní dúirt ach 5% go bhfuil feabhas tagtha ar a meabhairshláinte.
• Ina measc siúd a bhfuil a meabhairshláinte níos measa, deir 28% gur tháinig laghdú “suntasach” uirthi, agus deir 71% gur tháinig laghdú “beagán” uirthi.
• Tomhaiseadh meabhairshláinte dhiúltach ag baint úsáide as an Innéacs Meabhairshláinte-5 (MHI-5). Is ionann an meánscór MHI-5 sa bhabhta seo agus 76.0 - laghdú ó mheánscór 81.2 i Suirbhé Éire Sláintiúil 2016 (an uair dheireanach a tomhaiseadh é seo)
• Áiríodh i Suirbhé Éire Sláintiúil modúl ar líne ar fheasacht ar fhéinmharú, a chríochnaigh thart ar aon trian de na freagróirí. B’fhéidir go mbeadh níos mó seans ann go nglacfadh daoine a dtéann féinmharú níos láidre i bhfeidhm orthu páirt sa mhodúl seo, rud a chiallaíonn go bhfuil gá le rabhadh agus torthaí na coda seo den suirbhé á gcur i bhfeidhm ar an daonra iomlán.
• Thuairiscigh 1 as 8 freagróir gur chaill siad duine éigin gar dóibh nó an-ghar dóibh trí fhéinmharú
• Tuairiscíonn 6% de na freagróirí go ndearna siad iarracht a saol féin a thógáil ag pointe éigin san am atá thart.

Úsáid Dochtúirí Teaghlaigh agus Feasacht maidir le hAntaibheathach

• Tuairiscíonn 66% gur thug siad cuairt ar dhochtúir teaghlaigh le 12 mhí anuas agus 3.3 cuairt ar an meán in aghaidh an duine i measc gach duine atá 15 bliana d’aois agus níos sine.
• Tá sé seo níos ísle ná an babhta roimhe seo den suirbhé seo in 2019 a d’aithin gur thug 73% cuairt ar dhochtúir teaghlaigh laistigh den 12 mhí roimhe sin, agus 4.5 cuairt in aghaidh an duine ar an meán.
• Tharla an chuid is mó (60%) de chomhairliúcháin Dochtúirí Teaghlaigh san ionad sláinte, agus tharla 37% ar an bhfón. I measc na gcineálacha comhairliúcháin eile bhí físeán ar líne (2%) agus sa bhaile (1%).
• Tuairiscíonn 27% gur ghlac siad antaibheathach le 12 mhí anuas
• D'aontaigh 78% de na freagróirí i gceart gur féidir le antaibheathaigh baictéir a mharú. D’easaontaigh 65% de na freagróirí i gceart gur féidir le antaibheathaigh víris a mharú.

Athruithe a Dhéanamh

• Tuairiscíonn 42% díobh siúd a chur suas meáchan gur mhaith leo a meáchan a rialú nó meáchan a chailleadh.
• Is díol suntais iad siúd a bhfuil a meabhairshláinte imithe in olcas gur mian leo athruithe a dhéanamh chun a sláinte agus a bhfolláine a fheabhsú. Aithníonn beagnach gach duine (95%) den ghrúpa seo athrú amháin ar a laghad ar mhaith leo a dhéanamh.
• Iad siúd a d’ól níos mó le linn tréimhsí ina raibh na srianta riachtanacha sláinte poiblí i bhfeidhm - níor shainaithin a bhformhór go raibh gá lena n-alcóil a laghdú chun a sláinte agus a bhfolláine a fheabhsú.
• Ag brath ar mhéid an mhéadaithe, is dóigh gur fadhb í seo