Tionólann an tAire Meabhairshláinte agus Daoine Scothaosta Comhfhís: Ár gComhdháil Náisiúnta um Beartas Meabhairshláinte 2024 inniu i gCaisleán Bhaile Átha Cliath
- Foilsithe: 16 Eanáir 2024
- An t-eolas is déanaí: 12 Aibreán 2025
Comhdháil Náisiúnta Meabhairshláinte: Comhfhís – Sláinte ar bith gan meabhairshláinte’ chun a fháil amach conas atá an Rialtas ag cur seirbhís meabhairshláinte nua-aimseartha, atá dírithe ar an othar, chun cinn in Éirinn.
- Sonraíonn an tAire Butler cur i bhfeidhm leanúnach bheartas náisiúnta meabhairshláinte na hÉireann maidir leis Comhfhís, mar a dhéanann príomhpháirtithe leasmhara machnamh ar éachtaí agus ar dhúshláin ó 2020 i leith
- Léiríonn an téama ‘sláinte ar bith gan mheabhairshláinte’ fócas comhroinnte na ceannairí sinsearacha, lucht déanta beartas agus soláthraithe seirbhíse ar chur chun cinn na meabhairshláinte, ar luath-idirghabháil agus ar théarnamh
- Tríd an gComhdháil um Chomhfhís, tugtar deis do pholaiteoirí, do lucht déanta cinntí sinsearacha, do cheannairí beartais, do shaineolaithe cliniciúla agus d’úsáideoirí seirbhíse teacht le chéile agus seirbhísí meabhairshláinte na hÉireann a mheas, agus athbhreithniú a dhéanamh ar an gcaoi a bhfuil Comhfhís ag cur seirbhíse meabhairshláinte nua-aimseartha atá dírithe ar an othar chun cinn, atá dírithe ar dhea-chleachtas, ar fhorbairt nuálach seirbhíse, agus ar sholáthar seirbhísí feabhsaithe
Inniu, an 16 Eanáir 2024, tarraingeoidh an Chomhdháil Náisiúnta um Chomhroinnt na Meabhairshláinte le chéile 200 saineolaí i réimse an bheartais meabhairshláinte, an tsoláthair seirbhíse, an taighde agus na habhcóideachta chun forbairtí i mbeartas agus seachadadh meabhairshláinte náisiúnta a phlé. Is í Mary Butler TD, an tAire Meabhairshláinte agus Daoine Scothaosta, a thionóil agus a d’oscail an Chomhdháil le ranníocaíochtaí ón Aire Sláinte Stephen Donnelly agus ón Taoiseach Leo Varadkar.
Comhfhís – Beartas Meabhairshláinte do Chách, cuirtear beartas meabhairshláinte i gcroílár fhorbairt chúram sláinte na hÉireann. Tá an beartas dírithe ar thorthaí agus glacann sé cur chuige saolré a chuireann an duine aonair i gcroílár sholáthar na seirbhíse. Tá sé ailínithe go dlúth leis an gclár Sláintecare agus roinneann sé an fhís Sláintecare: an cúram ceart san áit cheart ag an am ceart. Is é is aidhm dó athchóiriú suntasach a dhéanamh ar an meabhairshláinte, ag díriú ar chur chun cinn na meabhairshláinte, ar chosc, ar théarnamh, ar luath-idirghabháil, agus ar shainseirbhísí meabhairshláinte a sholáthar thar an tréimhse 2020-2030.
Éistfidh beirt phríomhchainteoirí le linn na comhdhála, leis an Dr Ledia Lazeri, an Comhairleoir Réigiúnach Meabhairshláinte ag Oifig Réigiúnach na hEagraíochta Domhanda Sláinte (EDS) don Eoraip ag labhairt ag seisiún na maidine le béim ar bheartas meabhairshláinte na hÉireann a chur i gcomhthéacs idirnáisiúnta, agus David McDaid ón Scoil Eacnamaíochta Londan (LSE) maidir leis an gcás eacnamaíoch le haghaidh infheistíochta i seirbhísí meabhairshláinte agus i dtionscnaimh folláine intinne.
Agus í ag oscailt na Comhdhála, dúirt an tAire Butler:
“Ó chuaigh mé i mbun oifige mar Aire Meabhairshláinte agus Daoine Scothaosta in 2020, rinne mé maoirseacht ar infheistíocht bhreise shuntasach sa mheabhairshláinte chun meabhairshláinte dhearfach, luath-idirghabháil agus téarnamh a chur chun cinn, chomh maith le soláthar seirbhísí a fheabhsú. Is féidir linn na torthaí a fheiceáil i níos mó foirne atá i bhfeidhm ar fud na tíre. Glacaim an deis inniu chun aird a tharraingt ar phríomhthéama na Comhdhála, nach ann don tsláinte gan an mheabhairshláinte, agus creidim go bhfuil sé ríthábhachtach go ndéanfaimid an teachtaireacht seo a fháil agus an mheabhairshláinte a aithint mar rud a bhaineann le gach gné den saol sa tsochaí.”
I gComhdháil Dé Máirt, a d’eagraigh an Roinn Sláinte le tacaíocht ó Fheidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS), cuirtear deireadh leis an gcéad chéim de chur i bhfeidhm an bheartais náisiúnta, agus tugtar deis machnamh a dhéanamh ar an méid a baineadh amach le trí bliana anuas agus ar na dúshláin a bhí ann le trí bliana anuas.
Tugann an Chomhdháil le chéile raon leathan páirtithe leasmhara atá ag obair ar fud earnálacha éagsúla de chur chun feidhme beartais, forbairt seirbhíse, abhcóideacht agus seachadadh seirbhíse, chun teacht le chéile agus a dtaithí maidir le cur i bhfeidhm agus seachadadh seirbhíse a roinnt, agus chun dúshláin agus deiseanna i réimse sholáthar na seirbhísí a phlé.
Is deis í an Chomhdháil freisin chun deireadh a chur leis an gcéad téarma den Choiste Náisiúnta um Chur Chun Feidhme agus um Fhaireachán (NIMC) um Chomhfhís agus chun fáilte a chur roimh bhunú a dara téarma. Áirítear leis sin ballraíocht athnuaite agus ceapachán Chathaoirleach nua an Choiste Stiúrtha, Catherine Brogan a labhróidh ag an ócáid freisin. Tá an Coiste Náisiúnta um Chur Chun Feidhme agus um Fhaireachán freagrach i dteannta a chéile as cur i bhfeidhm fadtéarmach an bheartais náisiúnta a chur chun cinn agus maoirseacht a dhéanamh air.
Ag labhairt ag an ócáid, dúirt an tAire Butler:
“Tá an tSláinte Mheabhrach fós ina príomhthosaíocht domsa, do mo Roinn, agus don Rialtas seo. Is é ár n-uaillmhian sa Rialtas go mbeidh Éire ina ceannaire domhanda i ngach gné de sholáthar seirbhísí meabhairshláinte, a fhreagraíonn do riachtanais aon duine agus gach duine a bhfuil deacrachtaí meabhairshláinte acu tráth ar bith den saol, agus d’aon chineál déine. Trí Chomhfhís, léirítear an uaillmhian sin: is beartas ilghnéitheach agus fadréimseach é a bhfuil sé d’aidhm aige feabhsuithe inláimhsithe a chur ar fáil ar fud na seirbhísí meabhairshláinte go léir, lena n-áirítear taithí shaoil úsáideoirí seirbhíse.”
Rinne an tAire Butler cur síos ar an infheistíocht a rinne an Rialtas i seirbhísí meabhairshláinte le linn shaolré an Rialtais seo:
“Ó 2020 i leith, tá maoirseacht déanta agam ar sholáthar an mhaoinithe is mó riamh le haghaidh meabhairshláinte i mbuiséid i ndiaidh a chéile ag an Rialtas, rud a d’fhág go ndearnadh infheistíocht €1.3bn i mBuiséad 2024. Is í seo an ceathrú bliain as a chéile inar méadaíodh an buiséad meabhairshláinte. Tá infheistíocht sna Cláir Chliniciúla Náisiúnta fós ina príomhthosaíocht domsa agus ag an Rialtas seo, rud a cheadaigh infheistíocht a dhéanamh i réimsí sonracha a bhaineann le riachtanais seirbhíse, lena n-áirítear Idéú a bhaineann le Féindochar agus Féinmharú, Neamhoird Itheacháin, Luath-Idirghabháil i Síocóis, NHEA i nDaoine Fásta, meabhairshláinte agus míchumas intleachtúil, agus dédhiagnóis. Ar fud na gclár sin, earcaíodh 120 ball foirne ar fud na tíre ó 2020 i leith, agus tá 7 bhfoireann do dhaoine fásta NHEA i bhfeidhm anois, agus 5 fhoireann Luath-Idirghabhála i bhfoireann Síocóise. Tá 10 bhfoireann Neamhoird Itheacháin i bhfeidhm nó á n-earcú do dhaoine fásta agus do leanaí. Ina theannta sin, tá an Clár Cliniciúil Náisiúnta ar Fhéindochar agus Fhéinmharú i bhfeidhm anois ar fud ár Ranna Éigeandála, agus tá an clár á fheabhsú anois inár bpobail trí Altraí Measúnaithe Géarchéime Féinmharaithe nó Altraí SCAN a earcú, lena n-áirítear 6 altra a earcaíodh anuraidh.
"Mar Aire, bhain mo chéad iarracht reachtach maidir le meabhairshláinte le hoscailt na Seirbhíse Náisiúnta Meabhairshláinte Fóiréinsí úrscothacha i bPort Reannáin. Osclaíodh í seo i mí na Samhna 2022 le haistriú rianúil othar ón iar-Phríomh-Ospidéal Meabhair-Ghalar i nDún Droma. Is áis saintógtha í, a chuireann tiomantas an Chláir Rialtais i gcrích agus is príomhchuspóir í chun an ag soláthar réimse seirbhísí meabhairshláinte fóiréinseacha dá hothair.
"Rud tábhachtach i mbliana, cuirfear bailchríoch ar an mBille Meabhairshláinte, moladh tábhachtach eile maidir leis an bhFís a Chomhroinnt, agus bealach eile chun seirbhís meabhairshláinte nua-aimseartha, atá dírithe ar an othar, a chur chun cinn in Éirinn”.
Nótaí d'Eagarthóirí:
Comhfhís - Beartas Meabhairshláinte na hÉireann
- Is é Comhfhís (2020-2030) beartas uaillmhianach náisiúnta meabhairshláinte na hÉireann chun feabhas a chur ar sholáthar seirbhísí meabhairshláinte agus tacaíochtaí ó chur chun cinn na meabhairshláinte, cosc, luath-idirghabháil agus seachadadh sainseirbhíse meabhairshláinte le linn na tréimhse 2020-2030.
- Cuireann sé leis an méid a baineadh amach leis an mbeartas Fís don Athrú a bhí ann roimhe seo, le béim ar sholáthar seirbhíse trasearnála níos leithne agus dírithe ar riachtanais mheabhairshláinte an phobail ar fad. Tá 100 moladh ar leith i gComhfhís a bhfuil castacht agus tráthchláir éagsúla ag baint leo.
Príomhphointí an Chur Chun Feidhme go dtí 2020-2023
Leathnú na gClár Náisiúnta Cliniciúil agus na Samhlacha Cúraim Náisiúnta Meabhairshláinte lena n-áirítear:
NHEA i measc Daoine Fásta
I gcomhréir leis an tSamhail Chúraim do NHEA i measc daoine fásta, tá iarrachtaí leanúnacha earcaíochta ar fáil do bhaill foirne ildisciplíneacha molta. Amhail ó mhí Mheán Fómhair 2023, tá 5 fhoireann i mbun oibríochta (dhá fhoireann go leith san áireamh)
Seoladh aip NHEA do Dhaoine Fásta
Clár NHEA Aosach a Thuiscint agus a Bhainistiú (UMAAP)
Luath-Idirghabháil i Síocóis (LIS)
Ag tógáil ar Mhúnla an Chúraim don Luath-Idirghabháil sa Síocóis, tá cúig fhoireann tar éis seasamh suas anois
Tá grád príomhoibrí LIS bunaithe agus tá cead tugtha ag an Roinn Sláinte. Le ról lárnach an t-oibrí bunriachtanach LIS, cuirfear feabhas ar na foirne ildisciplíneacha a chuireann seirbhísí LIS ar fáil
Neamhoird Itheacháin
De réir na Samhla Cúraim do Neamhoird Itheacháin, tá 10 bhfoireann ildisciplíneacha ag feidhmiú anois (5 duine Fásta agus 5 SMSPÓ)
Idéú Féindochar agus Féinmharú a Bhainistiú
An Clár Cliniciúil Náisiúnta curtha i gcrích go cothrom le dáta
23 phost den Altra um Measúnú ar Ghéarchéim an Fhéinmharaithe (SCAN) a earcú ó 2022 i leith
Iniúchadh ar spásanna na Roinne Éigeandála curtha i gcrích
Sainseirbhísí Meabhairshláinte Imbhreithe
Ag tógáil ar Mhúnla an Chúraim do Shainseirbhísí Meabhairshláinte Imbhreithe, tá 6 fhoireann ildisciplíneacha i bhfeidhm anois ar fud na suíomhanna mol agus poist do bhean chabhrach mheabhairshláinte imbhreithe atá á maoiniú i ngach ceann de na 13 láithreán a labhraítear
Clinic ildisciplíneach iarbhreithe a fhorbairt chun tacú le mná tar éis eispéireas breithe trámach ag Clinic Lavender, bhuaigh Ospidéal Máithreachais Ollscoil Luimnigh Gradaim Sármhaitheasa Seirbhíse FSS 2023 sa chatagóir Taithí Othar a Fheabhsú. Is sampla maith é seo de sheirbhís le hionchur díreach úsáideora seirbhíse i ndearadh atá comhtháite le seirbhísí eile.
Foilsiú ‘Meabhairshláinte na mBan a Chur i bhFeidhm go Daingean i gComhfhís’ agus páipéar seasaimh a fhorbairt maidir leis an gcaoi a mbeidh Cairt Meabhairshláinte na mBan leabaithe i gcur chun feidhme Comhfhís
Ábhar nua meabhairshláinte poiblí a fhorbairt ar www.yourmentalhealth.ie
Seoladh an fheachtais faisnéise poiblí ‘Ag Cruthú na Nasc’, a dhíríonn ar litearthacht i réimse na meabhairshláinte agus a chuireann daoine in iúl d’ábhar nua ar imní, ar ghiúmar íseal, ar strus agus ar shaincheisteanna codlata
Foilsiú na Straitéise Náisiúnta Tithíochta do Dhaoine faoi Mhíchumas (NHSDP) 2022-2027 agus an phlean cur chun feidhme a ghabhann leis. Tugann tuairisceáin ó údaráis áitiúla le fios gur leithdháileadh tithíocht shóisialta 2,472 teaghlach faoi mhíchumas in 2022 agus gur teaghlaigh iad 695 (28%) díobh sin a thug le fios go raibh baint ag a riachtanas tithíochta le meabhairshláinte
Tá Nós Imeachta Oibriúcháin Caighdeánach le haghaidh shamhail IPS d’fhostaíocht tacaithe ag céim arddhréachta
Chun cabhrú le daoine idir 18-22 bliain d’aois atá ag fáil Sochar Míchumais dul isteach nó filleadh ar fhostaíocht, tá litreacha soléite seolta ag oifigigh cháis Intreo (An tSeirbhís Phoiblí Fostaíochta) ag tabhairt cuireadh dóibh leas a bhaint as seirbhísí Intreo
Leanann an Roinn Sláinte de dhul chun cinn a dhéanamh maidir le dréachtú an Bhille Meabhair-Shláinte chun an tAcht Meabhair-Shláinte 2001 a leasú. Leis an mBille, leasófar agus tabharfar cothrom le dáta go forleathan an reachtaíocht mheabhairshláinte atá ann cheana, ag bogadh i dtreo cur chuige atá níos dírithe ar an duine agus atá bunaithe ar chearta an duine agus cuirtear san áireamh ann athruithe reachtaíochta intíre, lena n-áirítear an tAcht um Chinnteoireacht Chuidithe 2015 agus an tAcht Meabhairshláinte (Leasú), 2018 chomh maith le hoibleagáidí idirnáisiúnta na hÉireann, lena n-áirítear Coinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar Chearta Daoine faoi Mhíchumas (UNCRPD)
Bailchríoch a chur ar thuarascáil an Tascfhórsa Ardleibhéil maidir le meabhairshláinte, cúram príomhúil agus dúshláin andúile daoine a bhíonn ag idirghníomhú leis an gcóras ceartais choiriúil, ar thiomantas de chuid Chlár an Rialtais é. Bunaíodh an Tascfhórsa in 2021 chun freastal ar thiomantas an Rialtais chun a chinntiú go gcomhlíontar riachtanais chriticiúla mheabhairshláinte na ndaoine atá i bpríosún, go gcuirtear cóireálacha andúile ar fáil agus go bhfuil tacaíochtaí cuí cúraim phríomhúil ar fáil ach iad a scaoileadh saor, chun torthaí feabhsaithe a chinntiú do na daoine aonair lena mbaineann agus don tsochaí ina hiomláine. Tá Grúpa Stiúrtha Idir-Rannach an Tascfhórsa Ardleibhéil ag teacht le chéile go rialta ó R4 2022.
Rochtain níos fearr chun teiripí a labhairt laistigh de shuíomhanna cúraim pobail agus cúraim phríomhúil, lena n-áirítear trí thionscnaimh spriocdhírithe chun aghaidh a thabhairt ar dhúshláin cumais i ndáil le Comhairleoireacht i Seirbhísí Síceolaíochta Cúraim Phríomhúil agus Cúraim Phríomhúil.
Struchtúir Fhormhaoirseachta agus Chur i bhFeidhm faoin mBeartas Comhfhís
- Bunaíodh an chéad Choiste Náisiúnta Faireacháin ar Chur Chun Feidhme (NIMC) i mí na Nollag 2020 inar cuireadh struchtúir i bhfeidhm chun athrú a chur chun cinn, agus chun dea-rialachas, maoirseacht, faireachán ar chur chun feidhme, agus ionchur speisialaithe a chumasú.
- Is é atá i gceist le NIMC ná Coiste Stiúrtha, in éineacht le Grúpa Feidhmiúcháin FSS, Grúpa Tagartha de thaithí bheo, agus Painéal Speisialtóra.
- Tionóladh an chéad chruinniú de Choiste Stiúrtha NIMC an 11 Nollaig 2020, agus tháinig an Coiste le chéile gach mí ó shin. D’fhoilsigh NIMC a bPlean Cur Chun Feidhme 2022-2024 maidir leis an bhFís a Chomhroinnt i mí an Mhárta 2022. Tá tuilleadh eolais faoi bhallraíocht agus obair an choiste (lena n-áirítear miontuairiscí ar chruinnithe ábhartha) ar fáil anseo.
- I mí Eanáir 2024 bunófar an dara téarma NIMC, faoi chathaoirleacht Catherine Brogan.