Deimhníonn an tAire Healy-Rae go sonraíonn measúnú tosaigh satailíte beagnach 24,000 heicteár d’achar na bhforaoisí a ndearnadh damáiste stoirme dóibh
- Foilsithe: 20 Feabhra 2025
- An t-eolas is déanaí: 15 Aibreán 2025
Tar éis don Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara, agus Coillte, measúnú tosaigh satailíte ar dhamáiste d’fhoraoisí na hÉireann ó Stoirmeacha Darragh agus Eowyn a chur i gcrích, meastar anois go mbeidh an t-achar iomlán a leagadh ag an ngaoth thart ar 23,652 heicteár.
Ag labhairt dó inniu, dúirt an tAire Stáit Michael Healy-Rae, TD:
“Cé gur eol dúinn ón bhfaisnéis a cuireadh ar fáil dúinn ó úinéirí foraoise agus cuideachtaí foraoiseachta go raibh na leibhéil damáiste a ghabháil a bheith i bhfad níos airde ná an damáiste ó Stoirm Darwin, is é seo an chéad mheasúnú náisiúnta atá bailí go staitistiúil, agus ba mhaith liom buíochas a ghabháil le gach duine a bhí páirteach ann lena chur le chéile. Tuigim go bhfuil anailís níos mionsonraithe ar siúl freisin a thabharfaidh measúnú foraois ar fhoraois ar leibhéal níos cruinne.”
Soláthraíonn an measúnú figiúirí measta ar an leibhéal náisiúnta, agus ar an leibhéal cúige. Mar a bheifí ag súil leis, is é Cúige Chonnacht an cúige is mó atá buailte. Tá deighilt chothrom, nach mór, idir foraoisí poiblí agus príobháideacha. Meastar go bhfuil ca. 10 milliún méadar ciúbach d’adhmad thíos de dheasca na stoirme, go príomha i bhfáschoillte sprúis atá níos sine ná 20 bliain d’aois. Mar chomparáid, in 2023, baineadh 4.3 milliún méadar ciúbach adhmaid as foraoisí na hÉireann.
Tiocfaidh an Tascfhórsa um Fhoraoisí leagtha ag an nGaoth le chéile den tríú huair an tseachtain seo chugainn, agus breithneoidh sé torthaí na tuarascála seo i gcomhthéacs a mheasúnaithe leanúnaigh ar an raon gníomhartha cuí a theastaíonn mar fhreagairt ar scála an damáiste a rinne Stoirm Eowyn. Dúirt an tAire Healy-Rae:
“Thosaigh an Tascfhórsa go maith. Go dtí seo tá sé soiléirithe againn gur féidir ceadúnais ghlanleagain agus tanúcháin atá ann cheana a úsáid chun déileáil le cásanna láithreacha de chrainn a bheith leagtha ag an ngaoth, chomh maith leis an méid a chaithfidh úinéirí foraoisí a dhéanamh chun tosaíocht a thabhairt dá n-iarratas ar cheadúnú nuair nach bhfuil ceadúnas ar fáil cheana féin. Tá treoir tugtha againn freisin d’úinéirí foraoisí maidir le sláinte agus sábháilteacht, agus maidir leis an ngá atá le comhairle ó Theagasc agus foraoiseoirí príobháideacha a chur san áireamh go cúramach sula ndéantar aon bheart.”
Lean an tAire ar aghaidh:
“Tá eagraíochtaí timpeall an bhoird againn a dhéanann ionadaíocht thar ceann grúpaí úinéirí foraoise, muilleoirí sábhadóireachta, cuideachtaí foraoiseachta, IFA, Teagasc, Coillte agus mo Roinn. Is dúshlán ollmhór é breis is dhá oireadh an chiorraithe bhliantúil a bheith thíos ar an talamh, ach chuaigh an fuinneamh agus an tiomantas mórthimpeall orm dul i ngleic le gach saincheist a bhaineann leis an dúshlán seo i bhfeidhm go mór orm. Ba mhaith liom freisin an méid atá ráite agam go minic a lua arís – is tréimhse an-deacair é seo d’úinéirí foraoisí, ach is féidir leo a bheith cinnte go bhfuil siad, agus go mbeidh, i gceartlár ár ndíospóireachta go léir ag gach cruinniú den Tascfhórsa.”
Is féidir an tuarascáil a fháil ar shuíomh gréasáin RTBM ag an nasc seo a leanas: Meastachán ar Mhéid an Damáiste d’Fhoraoisí tar éis Stoirmeacha Darragh agus Éowyn
Nótaí d’Eagarthóirí
Tá an meastachán tosaigh seo ar limistéar foraoise leagtha ag an ngaoth bunaithe ar chur chuige sampla-bhunaithe, a ceapadh ag baint úsáid as fráma samplála Fhardal Foraoiseachta Náisiúnta na hÉireann, i gcomhar le hanailís íomhánna satailíte.
Is eangach chórasach é fráma samplála NFI de shuíomhanna ceapach 2km x 2km ar fud na tíre ar fad. Is ionann an dlús eangaí seo agus 17,423 pointe go náisiúnta, gach ceann acu ag léiriú achar thart ar 400 heicteár.
Soláthraíonn an fráma samplála ceapacha foraoise go leor chun meastachán náisiúnta toirte a bhaint amach, le beachtas de +/- 5%, ag an leibhéal muiníne de 95%. Is é an t-eatramh muiníne gaolmhar 95% ná 17,744 go 29,950 heicteár, rud a chiallaíonn, le muinín 95%, go bhfuil an fíorluach laistigh den raon seo.
Tá an cur chuige a úsáidtear ag brath go mór ar íomhánna satailíte Sentinel-2, a bhfuil go leor buntáistí ag baint leis, ach roinnt teorainneacha freisin (lena n-áirítear limistéir gan sonraí agus clúdach scamall/scáth scamall). Mar sin, tá éiginnteacht leis an gcur chuige seo.
Chomh maith leis an tsampláil staitistiúil, tá Coillte ag tabhairt faoi anailís mhionsonraithe ar íomhánna satailíte SkySat chun measúnú a dhéanamh ar mhéid, agus ar lorg foraoise de réir foraoise, an damáiste gaoithe ar fud na tíre. Tabharfar é seo chun críche i mí Aibreáin, ar feitheamh íomhánna SkySat a fháil.