Dhá chaighdeán nua Coinníollachta do BISS 2025

Tá dhá chaighdeán nua Coinníollachta ann do 2025 nach mór d’fheirmeoirí a bheith ar an eolas fúthu agus a n-iarratais BISS á ndéanamh acu:

1. Coinníollacht Shóisialta

2. GAEC 2: Bogaigh agus Tailte Móna a Chosaint

Tá feidhm ag na caighdeáin seo maidir le feirmeoirí agus tairbhithe a fhaigheann maoiniú CBT agus beidh siad mar chuid de na rialuithe agus na pionóis le haghaidh coinníollachta ó 2025 ar aghaidh. Is iad seo an dá chaighdeán deiridh atá le tabhairt isteach i bPlean Straitéiseach CBT 2023-2027. Chuaigh an Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara i gcomhairle leis na príomhpháirtithe leasmhara, lena n-áirítear an Coiste Monatóireachta um Plean Straitéiseach CBT, chun na caighdeáin nua Coinníollachta seo a fhorbairt.

Ciallaíonn Coinníollacht Shóisialta go bhféadfar pionós breise coinníollachta a chur i bhfeidhm ar fheirmeoirí a bhfaightear amach go sáraíonn siad reachtaíocht áirithe a bhaineann le sábháilteacht san ionad oibre, caighdeáin fostaíochta, nó oibriú sábháilte innealra san ionad oibre. Ní bheidh aon seiceálacha breise ag an Roinn i gceist leis an gcaighdeán seo, ach éascófar é trí thrastuairisciú ón gCoimisiún um Chaidreamh san Áit Oibre agus ó Údarás Sláinte agus Sábháilteachta na hÉireann. I gcás feirmeoirí, níl aon riachtanais nua ann. Beidh feidhm ar fad ag na rialacha náisiúnta atá ann cheana maidir le sláinte agus sábháilteacht nó an dlí fostaíochta, mar is gnách. Déanfar aon tairbhí de mhaoiniú CBT a gheofar a bheith neamhchomhlíontach leis na rialacha náisiúnta seo agus a chiontaítear faoi na Treoracha ábhartha a thrastuairisciú chuig an Roinn anois agus d’fhéadfadh go mbeadh sé faoi réir pionós Coinníollachta breise. Tá leibhéal an-ard comhlíontachta ag Éirinn leis na Treoracha seo, agus meastar go mbeidh líon na gcásanna a dhéanfar a thrastuairisciú an-íseal.

Is buncheanglas é GAEC 2 chun ithreacha ar mhórán carbóin a chosaint. In Éirinn, cuireann ár gcóras féarbhunaithe cosaint shuntasach ar fáil cheana féin d’ithreacha den sórt sin agus tá siad cosanta freisin ag forálacha pleanála náisiúnta atá ann cheana, maidir le draenáil, mar shampla. Mar sin, táthar ag súil go mbeidh tionchar íosta ag tabhairt isteach an chaighdeáin seo ar oibríochtaí feirmeoirí ó lá go lá. Go praiticiúil, ní gá don fheirmeoir seiceáil an bhfuil an dáileacht talún atá i gceist ina dáileacht GAEC 2 ach amháin ag an bpointe ar mian leis draenáil, athshíolú féaraigh nó treabhadh domhain a dhéanamh.

Faoin gcaighdeán, is féidir le feirmeoirí draenacha atá ann cheana a chothabháil agus a dheisiú. Tá draenáil nua indéanta freisin ar choinníoll go n-urramaítear an reachtaíocht náisiúnta atá ann cheana maidir le draenáil ar thailte móna agus bogaigh.

Go praiticiúil, ní mór d’fheirmeoir ar mian leis draenáil nua a chur i bhfeidhm dul i gcomhairle leis an gcóras mapála ar AgFood féachaint an bhfuil an limistéar Dáileachta Talún atá i gceist ina dháileacht GAEC 2. Más amhlaidh atá, ní mór na forálacha náisiúnta ábhartha a leanúint, mar shampla cead pleanála a lorg.

Is iad na gnéithe eile atá san áireamh sa chaighdeán ná gnáthchleachtais talmhaíochta i gcomhthéacs na hÉireann, amhail treabhadh (ní cheadaítear treabhadh domhain thar 30cm), athshíolú féaraigh (bliain amháin as gach ceithre bliana más féidir agus má tá sé ag teacht leis an gcleachtas reatha).

Tá caighdeán GAEC 2 faoi réir fhaomhadh ag an gCoimisiún Eorpach. Nuair a bheidh sé ceadaithe, beidh an Roinn ag scríobh chuig na feirmeoirí go léir lena mbaineann chun iad a chur ar an eolas faoi na dáileachtaí atá laistigh de raon feidhme cheanglais GAEC 2.

Déanfaidh an Roinn próiseas achomhairc a bhainistiú trína bhféadfaidh feirmeoirí achomharc a dhéanamh má chreideann siad nach dáileacht GAEC 2 í an dáileacht s’acu, mar atá sainaitheanta ar an gcóras AgFood. Beidh córas achomharc ar fáil freisin maidir le Coinníollacht Shóisialta.

CRÍOCH

Is iad seo a leanas na ceanglais mhionsonraithe ar an bhfeirm do GAEC 2:

(i) Ní cheadaítear draenáil nó míntíriú nua i ndáileachtaí talún GAEC 2 mar riail ghinearálta. Sa chomhthéacs seo meastar gur draenacha nua é doimhniú na ndraenacha atá ann cheana féin nó síneadh a chur leis an limistéar draenáilte thar an méid a bhí ann roimhe seo. Chun a chinntiú gur féidir leis an limistéar talmhaíochta a bheith gníomhach ar fad*, áfach, féadfar draenáil a dhéanamh faoi réir forálacha pleanála náisiúnta***.

(ii) Ceadaítear cothabháil agus deisiú ar dhraenacha atá ann cheana**.

(iii) Ní cheadaítear treabhadh domhain (níos mó ná doimhneacht 30cm), le haghaidh féaraigh nó barra curaíochta.

(iv) Féadfar treabhadh éadomhain (suas go dtí doimhneacht 30cm) a dhéanamh gach bliain le haghaidh barra curaíochta, ach i gcás athnuachan féaraigh ar fhéarach buan, níor cheart treabhadh a dhéanamh níos minice ná uair amháin gach 4 bliana.

** Chun a chinntiú go bhféadfar gníomhaíocht talmhaíochta atá oiriúnach chun an talamh a cháiliú mar limistéar talmhaíochta a choinneáil ar bun ar an talamh lena mbaineann, de réir fhonóta (1) a bhaineann le GAEC 2 in Iarscríbhinn III de Rialachán 2115/2021.

*** Forálacha pleanála de réir na Rialachán um Pleanáil agus Forbairt, 2001 go 2023, arna leasú.