“Mar gheall ar an mbaol dóiteáin ar thalamh portaigh agus sléibhe san Earrach, tá sé tábhachtach nár cheart d’aon duine tús a chur le dóiteán neamhdhleathach sna limistéir sin. Is féidir le falscaithe tithe agus slite beatha a chur i mbaol díreach, atreorú neamhriachtanach acmhainní seirbhíse éigeandála ríthábhachtacha a bheith mar thoradh orthu agus cur isteach go mór ar phobail tuaithe, ar fhiadhúlra agus ar ghnáthóga. Tá sé seo feicthe againn i roinnt dár bpobail tuaithe le seachtainí beaga anuas le linn an earraigh neamhghnách tirim. Níor cheart d’aon duine dóiteáin a lasadh i bportaigh, i bhforaoisí ná i limistéir eile a d’fhéadfadh a bheith inadhainte ag an am seo den bhliain.’

“Tá an ról is tábhachtaí ag an bpobal feirmeoireachta maidir le dóiteán a rialú inár dtírdhreacha trí bhainistiú iomchuí a dhéanamh ar thalamh, ar fhásra agus ar bhreoslaí féideartha. Tá sé ríthábhachtach fásra ardriosca a laghdú agus a chothabháil (amhail féar moor corcra, fraoch, agus aitinn/meáchan) i limistéir ardriosca dóiteáin chun an riosca sin a bhainistiú. Tacaítear go díreach le cuid de na príomhghníomhaíochtaí coisctheacha sin i réimsí ardriosca tríd an líonra scéimeanna agus trí thionscadail de chuid na Comhpháirtíochta Eorpaí um Nuáil arna maoiniú ag an Roinn, mar shampla trí ACRES. Táimid ag iarraidh go gcomhoibreoidh gach duine chun falscaithe a chosc agus chun páirt a ghlacadh i gcosaint na dtailte sin sna míonna amach romhainn.”

‘Is bagairt inchoiscthe go héasca é falscaithe ar ár gcnoic, ar ár bportaigh, ar ár bhforaoisí agus ar ár ngnáthóga. Ní mór do gach duine a gcion féin a dhéanamh chun tacú lenár seirbhísí éigeandála agus chun a chinntiú nach ndéanfar iad a atreorú gan ghá. Ba cheart d’úinéirí talún agus don phobal i gcoitinne araon, bídís ag obair nó faoin tuath, aird a thabhairt ar na rioscaí suntasacha a bhaineann le dóiteán ag an am seo den bhliain agus a bheith ar an eolas faoin damáiste a dhéantar don talamh agus do ghnáthóga mar gheall ar dhó neamhdhleathach.’

‘Ba cheart do dhaoine atá ina gcónaí i gceantair thuaithe measúnú a dhéanamh freisin ar na rioscaí a bhaineann le falscaithe dá maoin agus ullmhú dá réir sin. Ba cheart fásra contúirteach inadhainte atá díreach timpeall ar thithe i limistéir ardriosca a bhaint, go háirithe timpeall ar umair ola agus ar shiopaí breosla eile. Tá méadú an-suntasach tagtha ar an úsáid a bhaineann an pobal as áiseanna amuigh faoin aer agus as láithreáin áineasa foraoise le blianta beaga anuas, agus cuirfear fáilte roimhe sin. Go dtí seo, bhí tionchar ag tinte ar níos mó ná 3,000 heicteár talún i mbliana, ar thalamh portaigh oscailte agus sléibhe den chuid is mó. Meabhraítear do chuairteoirí foraoise iad féin a iompar go freagrach, cloí le fodhlíthe áitiúla ábhartha agus páirceáil go cúramach ionas nach gcuirfear bac ar rochtain feithiclí éigeandála ar theagmhais.”

“Tá nasc an-docht le blianta beaga anuas idir adhaint falscaithe agus dumpáil neamhdhleathach agus dó dramhaíola tí in go leor ceantar, agus dó mailíseach ag láithreáin taitneamhachta foraoise agus ag portaigh móna atá oscailte don phobal. Cion suntasach den talamh a dódh go dtí seo le linn 2025 is ea talamh a bhaineann le baint móna. Iarrann mo Roinn ar gach úsáideoir tuaithe a bheith airdeallach, aon ghníomhaíocht amhrasach a thuairisciú don Gharda Síochána, agus aon tinte gan smacht nó gan faire a thuairisciú láithreach do na Seirbhísí Dóiteáin agus Éigeandála trí sheirbhís 112/999,” a dúirt an tAire Healy-Rae.

---

Nóta do na hEagarthóirí