Measúnacht Tionchair Timpeallachta Trasteorann (MTT) Comhairliúchán Poiblí – Tionscadal Mhianach Óir Dálriadach a fhorbairt, suite i gContae Thír Eoghain ar imeall theas Shléibhte Speirín

Ar an 30 Eanáir 2025, fuair an tAire Tithíochta, Rialtais Áitiúil agus Oidhreachta fógra ó Roinn Bonneagair Thuaisceart Éireann (RB) maidir le hiarratais ar thoiliú forbartha maidir le Tionscadal Mhianach Óir Dálriadach atá beartaithe agus cuireadh chun páirt a ghlacadh i gcomhairliúchán trasteorann MTT ina leith. D’aithin an próiseas scagtha comhshaoil saincheisteanna trasteorann a d’fhéadfadh a bheith ann d’Éirinn maidir le hAbhainn na Finne.

Ina dhiaidh sin, ar an 20 Feabhra 2025, tar éis dul i gcomhairle le saineolaithe ábhar ábhartha ar na tionchair trasteorann a d’fhéadfadh a bheith ag an bhforbairt bheartaithe, ghlac an tAire leis an gcuireadh a bheith rannpháirteach i gcomhairliúchán trasteorann MTT. Tá an comhairliúchán poiblí sin á reáchtáil i gcomhréir le hairteagal 132 de Rialacháin um Pleanáil agus Forbairt 2001 – 2024.

I gcomhréir le forálacha Choinbhinsiún Choimisiún Eacnamaíochta na Náisiún Aontaithe don Eoraip maidir le Measúnacht Tionchair Timpeallachta i gComhthéacs Trasteorann (“Coinbhinsiún Espoo”) 1991, tá sé de cheangal ar Stáit trasteorann páirt a ghlacadh i gcomhairliúchán trasteorann, lena n-áirítear comhairliúchán leis an bpobal, maidir le tionscadail ar dócha go mbeidh éifeachtaí suntasacha acu ar thimpeallacht Stát in aice leo mar chuid de mheasúnacht tionchair timpeallachta ar fhorbairt bheartaithe. Chun na críche sin, ceanglaítear ar an Stát trasteorann a mbeartaítear an tionscadal a chur i gcrích cur síos ar an tionscadal, agus aon eolas eile atá ar fáil maidir leis an tionchar trasteorann féideartha, a sheoladh chuig an Stát lena mbaineann sé, tráth nach déanaí ná an tráth a chuirfidh sé a phobal féin ar an eolas faoi.

Mar a luadh thuas, fuair an Roinn Tithíochta, Rialtais Áitiúil agus Oidhreachta faisnéis le déanaí i bhfoirm litreach fógra dar dáta an 30 Eanáir 2025 ón RB, a bhain le trí iarratas ar thoiliú forbartha maidir le forbairt beartaithe Thionscadal Mhianach Óir Dálriadach atá á meas anois i bpróiseas pleanála Thuaisceart Éireann. Is éard atá iontu seo iarratas mianaigh amháin a bhaineann le cead pleanála do mhianadóireacht agus taiscéalaíocht luachmhar mianraí faoi thalamh agus dhá iarratas ar línte cumhachta a bhaineann le tógáil líne lasnairde 33kV agus cábla faoi thalamh chun nasc leictreach a sholáthar don fhorbairt mhianaigh. Tá an Mianach atá i gceist suite i gContae Thír Eoghain, timpeall 15 km soir ó thuaidh ó bhaile na hÓmaí, 7 km soir ó shráidbhaile an Ghoirtín agus idir lonnaíochtaí Rúscaigh agus An Caisleán Glas ar imeall theas Shléibhte Speirín.

Tá sé socraithe ag an RB, Tuaisceart Éireann go dteastaíonn measúnú tionchair timpeallachta don fhorbairt a bheartaítear agus dá bharr sin tá ráitis chomhshaoil ar na hiarratais thuas foilsithe. Chinn an cleachtadh scagtha tosaigh go bhféadfadh tionchar trasteorann comhshaoil a bheith ag an bhforbairt a bheartaítear in Éirinn maidir le hAbhainn na Finne a théann isteach i gContae Dhún na nGall.

De bhreis ar na trí iarratas a shonraítear thuas, sholáthair an RB naisc freisin, ina bhfógra ar 30 Eanáir, chuig cúig iarratas eile a bhaineann leis an tionscadal seo a bhfuil cead ag an bpobal iad a athbhreithniú agus a bhreithniú i dtéarmaí aighneachtaí a dhéanamh. Tá naisc chuig na feidhmchláir seo ar fáil thíos.

Tá gach doiciméad a bhaineann leis an iarratas ar thoiliú forbartha do bheartaithe, doiciméid bhreise nó leasaithe a nglactar leo de rogha an RB san áireamh, ar fáil le féachaint ar stiúrthóirí gréasáin RB nó tairseach pleanála TÉ ag:

• Dalradian Curraghinalt Project
• Application reference SPD/2017/1249/F
• Application reference LA10/2017/1249/F
• Application reference LA10/2019/1386/F
• Application referenceLA11/2019/1000/F

Ina theannta sin, tá naisc chuig cúig fheidhmchlár eile atá san fhógra ón RB leagtha amach thíos:

• Application for Consent to Discharge TrC 80/20
• Application for Consent to Discharge TrC 081/20
• Dalradian Gold Applications for Abstraction and Impoundment
• Modified Abandonment – Crockanboy Road, Greencastle, County Tyrone

B’fhéidir gur mhian le baill den phobal cuairt a thabhairt ar thairseach [external-link https://consult.donegal.ie/en/consultation/transboundary-public-consultation-dalradian-gold-mine-project-co-tyrone | comhairliúcháin phoiblí Chomhairle Contae Dhún na nGall ] chun féachaint ar chomhfhreagras ón RB, cóipeanna digiteacha de shleachta as Ráiteas Timpeallachta an iarratasóra; doiciméid ghaolmhara agus naisc a sholáthraíonn an RB leis an Ráiteas Timpeallachta iomlán agus gach doiciméad eile a bhaineann leis an iarratas ar chead forbartha don fhorbairt a bheartaítear.

Tá an fógra comhairliúcháin phoiblí le feiceáil in oifig na Roinne Pleanála do gach údarás áitiúil ar fud na tíre i rith uaireanta oifige, le coinne más gá.

Tá cóip de na cáipéisí sin ar fáil chun iniúchadh a dhéanamh orthu nó le ceannach ag táille nach sáraíonn costas réasúnta de chóip a dhéanamh, i rith uaireanta oifige in oifig gach údaráis áitiúil ar fud na tíre. Cuirfidh gach údarás áitiúil naisc chuig gach doiciméad ar fáil ar líne freisin. Téigh i dteagmháil le d’údarás áitiúil le haghaidh tuilleadh sonraí, le do thoil.

Ba cheart aighneachtaí nó tuairimí a dhéanamh go díreach chuig Cigireacht Pleanála na RA ag planning@infrastructure-ni.gov.uk

Tá an tréimhse comhairliúcháin phoiblí oscailte ón 26 Feabhra 2025. Is é an spriocdháta chun aighneachtaí scríofa nó tuairimí a fháil faoin bpróiseas comhairliúcháin trasteorann seo ná an 23 Bealtaine 2025 ar a dhéanaí. Ní ghlacfaidh an Roinn Tithíochta, Pleanála agus Rialtais Áitiúil le haighneachtaí nó tuairimí maidir leis an tionscadal.

Tá na doiciméid ar fáil ar [external-link https://consult.donegal.ie/en/consultation/transboundary-public-consultation-dalradian-gold-mine-project-co-tyrone | Thairseach Gréasáin Chomhairle Contae Dhún na nGall ].

Déantar aighneachtaí go díreach chuig an RB, mar sin ní bheidh aighneachtaí á bhfáil ag an Roinn ná ag aon údarás pleanála. Déanfar athbhreithniú ar na haighneachtaí ag a gcríoch agus is féidir téarmaí agus coinníollacha agus tuilleadh eolais ar a bpróisis a fháil ar a suíomh gréasáin.

Ba cheart aon cheist maidir leis an gcomhairliúchán MTT trasteorann seo a chur chuig Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath. Féach na sonraí teagmhála thíos:

Frank Sweeney,

Pleanálaí Sinsearach Feidhmiúcháin

Teach an Chontae,

Leifear,

Co. Dhún na nGall

Éire

F: R: Franksweeney@donegalcoco.ie