Do Chomhairleoirí

Tá ról an chomhairleora gnóthach, éagsúil agus tagann sé le go leor freagrachta. Tá ról tábhachtach ag comhairleoirí i bhforbairt polasaithe agus i ndéanamh cinntí faoi cheisteanna a mbíonn tionchar acu ar a bpobal áitiúil, i réimsí éagsúla mar thithíocht, pleanáil agus cosaint an chomhshaoil.

Tá siad freagrach freisin as rialachas agus maoirseacht na Comhairle, lena n-áirítear oibriú ceart an údaráis áitiúil a áirithiú agus cinntí ríthábhachtacha a dhéanamh maidir le buiséid.

Déanann comhairleoirí cinntí faoi fheidhmiú an údaráis áitiúil agus na seirbhísí a sholáthraíonn sé. Mar shampla, cinneann siad ar Phleananna Forbartha Contae/Cathrach agus ar rialacháin áitiúla, ar a dtugtar fodhlíthe.

Tugtar feidhmeanna forchimeádtha ar chinntí a dhéanann an Chomhairle tofa toisc go bhfuil siad forchoimeádta ag an gComhairle. Tá feidhmeanna forchoimeádta leagtha amach sa dlí agus baineann siad le réimsí tábhachtacha cosúil le forbairt straitéiseach nó airgeadas.

Tugtar feidhmeanna feidhmiúcháin ar fheidhmeanna a chomhlíonann fostaithe údaráis áitiúil (an feidhmiúcháin). Go ginearálta baineann siad seo le hoibriú an údaráis áitiúil ó lá go lá.

Mar chomhaltaí na Comhairle, déanann comhairleoirí cinntí ar:

• Bhuiséad Bliantúil an údaráis áitiúil
• An ráta Cánach Maoine Áitiúil
• An Plean Áitiúla Eacnamaíochta agus Pobail
• An Plean Forbartha Contae/Cathrach
• Pleananna Ceantair Áitiúla
• An Plean Gníomhaithe ar son na hAeráide

Tugann na cinntí seo eolas don raon leathan feidhmeanna agus seirbhísí a sholáthraíonn an t-údarás áitiúil, lena n-áirítear:

• Tithíocht
• Pleanáil
• Feabhsuithe bóithre
• Cistí le haghaidh tionscnamh pobail
• Seirbhísí leabharlainne
• Seirbhísí dóiteáin agus éigeandála
• Na healaíona agus an cultúr a chur chun cinn
• An taifead ar dhéanmhais chosanta
• Criosanna páirceála
• Cosc agus rialú bruscair

Déanann údaráis áitiúla beartais náisiúnta a sheachadadh agus a chur i bhfeidhm ar leibhéal áitiúil freisin, mar shampla, Taisteal Gníomhach, Tithíocht do Chách agus an Creat Pleanála Náisiúnta

Oibríonn comhairleoirí lena chinntiú go gcuirtear riachtanais a bpobail san áireamh agus an t-údarás áitiúil ag déanamh cinntí, agus go ndéantar ionadaíocht ar a leasanna ar choistí agus ar chomhlachtaí eile, cosúil le Boird Oideachais agus Oiliúna.

Is cuid thábhachtach de ról an Chomhairleora ionadaíocht a dhéanamh do thuairimí na ndaoine áitiúla, na bpobal, na ngrúpaí pobail agus na bpáirtithe leasmhara.

Is féidir go leor cineálacha gníomhaíochtaí a áireamh sa ghné seo den ról. Déanann comhairleoirí an méid seo a leanas:

• Freastalaíonn siad agus déanann ionadaíocht ar an gcomhairle, an ceantar bardasach agus cruinnithe coiste a bhfuil siad ina mball díobh.
• Nuair is féidir, cinntíonn siad go léirítear tuairimí agus ábhair imní na bpobal áitiúil i bpróiseas cinnteoireachta na Comhairle.
• Buaileann siad le pobail agus grúpaí áitiúla chun foghlaim faoi cheisteanna ina gceantar áitiúil.
• Cinntíonn siad go léirítear beartais na Comhairle i ngníomhaíochtaí raon leathan de ghníomhaireachtaí poiblí eile a bhfuil siad ainmnithe chucu, mar Chomhthionóil Réigiúnacha, Boird Oideachais agus Oiliúna, Fóraim Sláinte Réigiúnacha, Comhchoistí Póilíneachta, srl.
• Aithníonn siad agus rianaíonn siad saincheisteanna áitiúla agus tugann siad an t-eolas seo ar ais isteach i seomra na Comhairle chun torthaí níos fearr a chinntiú do leas agus cáilíocht beatha na ndaoine agus na bpobal a ndéanann siad ionadaíocht dóibh.
• Cabhraíonn siad le daoine aonair, le grúpaí pobail, le scoileanna agus le gnólachtaí teacht ar sheirbhísí cuí údaráis áitiúil.
• Déanann siad ionadaíocht ar an údarás áitiúil ar bhoird, grúpaí agus coistí pobail agus deonacha éagsúla.

Mar chomhaltaí den Chomhairle, tá an príomhról maoirseachta ag comhairleoirí ina n-údarás áitiúil.

Tá ról tábhachtach ag comhairleoirí maidir le maoirseacht a dhéanamh ar ghníomhaíochtaí an údaráis áitiúil agus a chinntiú go n-oibríonn sé go héifeachtach. Toisc go n-oibríonn údaráis áitiúla i dtimpeallacht chasta agus go n-idirghníomhaíonn siad le raon leathan geallsealbhóirí, tá sé ríthábhachtach go bhfuil struchtúr láidir rialachais i bhfeidhm a chinntíonn go bhfeidhmíonn siad i gceart.

Tá freagracht ar chomhairleoirí as:

• Iniúchadh a dhéanamh ar fheidhmíocht na n-údarás áitiúil in aghaidh na dtosaíochtaí agus na spriocanna a leagadh síos.
• Ardchaighdeáin iompair agus eitice a chothabháil, ag gníomhú ar mhaithe le leas an phobail i gcónaí.
• Díolachán talún údaráis áitiúil a cheadú.
• An tuarascáil bhliantúil a bhreithniú.
• Iniúchadh a dhéanamh ar na cuntais bhliantúla.
• Obair leantach ar thuarascálacha iniúchta.
• Comhlíonadh na reachtaíochta ábhartha a chinntiú

Tá cumhachtaí ar leith ag comhairleoirí freisin maidir leis an bPríomhfheidhmeannach, lena n-áirítear an chumhacht a cheangal ar an bPríomhfheidhmeannach tuairisc a thabhairt ar ábhair éagsúla a bhaineann le hoibriú an údaráis áitiúil. Tá cumhachtaí ag an gComhairle freisin maidir le fostaíocht an Phríomhfheidhmeannaigh.