Páirt a ghlacadh sa rialtas áitiúil

Tá go leor bealaí inar féidir leat a bheith rannpháirteach sa rialtas áitiúil, ó bheith ar an eolas, teagmháil a dhéanamh le do chomhairleoirí, vótáil nó reáchtáil don toghchán.

Má tá suim agat ina bhfuil ar siúl ag cruinniú comhairle, nó más mian leat freastal ar chruinniú tú féin, is féidir leat cláir oibre, miontuairiscí agus dátaí sceidealaithe do chruinnithe a rochtain ar shuíomh gréasáin d’údarás áitiúil.

Tá gnáthchruinnithe comhairle oscailte don phobal, rud a chiallaíonn gur féidir le haon duine freastal orthu. Craolann roinnt údarás áitiúil cruinnithe comhairle ar líne. Le fáil amach conas freastal ar chruinniú nó féachaint ar chruinniú, tabhair cuairt ar shuíomh gréasáin d’údarás áitiúil.

Más mian leat dul i dteagmháil le comhairleoir ó d’údarás áitiúil, féadfaidh tú dul i dteagmháil leo ar go leor bealaí:

• Déan teagmháil leo nó lena n-oifig - tá sonraí teagmhála ar fáil ar shuíomh gréasáin d’údarás áitiúil
• Freastal ar chruinnithe poiblí arna reáchtáil ag comhairleoirí i do phobal áitiúil
• Labhair leo má dhéanann siad canbhasáil i do cheantar áitiúil
• Tabhair cuairt ar a suíomh gréasáin le haghaidh tuilleadh deiseanna teagmhála

Chun vótáil i dtoghcháin áitiúla, ní mór duit a bheith:

• I do chónaí in Éirinn
• 18 mbliana d’aois nó níos sine ar lá an toghcháin
• Cláraithe chun vótáil

Ag teacht leis an dlí toghcháin le blianta fada anuas, is féidir le saoránaigh Éireannacha, saoránaigh Bhriotanacha, saoránaigh Eorpacha (AE) agus saoránaigh Neamh-AE vótáil i dtoghcháin áitiúla má tá siad i dteideal é sin a dhéanamh agus ar chlár na dtoghthóirí.

Tá faisnéis faoi chlárú chun vótáil agus faoin gcaoi a dtoghtar comhaltaí na n-údarás áitiúil ar fáil i 16 theanga.

Tá aon duine os cionn 18 mbliana d’aois a bhfuil gnáthchónaí orthu in Éirinn i dteideal feidhmiú mar iarrthóir i dtoghchán áitiúil (le roinnt eisceachtaí ).

Ní mór d’iarrthóirí a bheith ainmnithe – is féidir leo iad féin a ainmniú, nó a bheith ainmnithe ag duine eile atá cláraithe le vótáil sa toghcheantar áitiúil.

Tá an Rialtas ag obair go gníomhach i dtreo rialtas áitiúil níos éagsúla agus níos ionadaí d’Éirinn. Tá go leor tacaíochtaí ar fáil chun cuimsiú agus éagsúlacht a chur chun cinn i measc comhaltaí tofa.

• Cuirtear maoiniú ar fáil d’údaráis áitiúla agus do pháirtithe polaitíochta le haghaidh tionscnamh a chuireann rannpháirtíocht na mban agus daoine ó chúlraí éagsúla sa pholaitíocht áitiúil chun cinn. Faigheann tionscnaimh éagsúla mar oifigigh chuimsithe páirtíí, cláir for-rochtana pobail agus Imeachtaí Lá Idirnáisiúnta na mBan tacaíocht trí na scéimeanna seo.
• Cuirtear maoiniú ar fáil d’údaráis áitiúla chun cácais na mban a bhunú, ar an leibhéal áitiúil nó réigiúnach. Tugann na cácais seo spás neamhpholaitiúil do chomhairleoirí ban chun saincheisteanna a bhaineann leo ina ról agus thar a phlé.
• Cuirtear maoiniú deontais ar fáil d’eagraíochtaí ar nós Women for Election , See Her Elected, an National Women’s Council agus an Immigrant Council of Ireland, a chuireann faisnéis, oiliúint, agus tacaíochtaí ar fáil do mhná agus do dhaoine ó chúlraí imirceacha agus mionlaigh ar spéis leo páirt a ghlacadh i rialtas áitiúil agus reáchtáil do thoghcháin áitiúla.
• Táirgeann na heagraíochtaí seo acmhainní úsáideacha freisin ar nós an Treoir SHE maidir le Rith i dToghcháin Áitiúla 2024 agus an Mol Sonraí Mná i bPolaitíocht na hÉireann WFE.
• Ó mhí na Nollag 2022, is féidir le comhairleoirí tofa leas a bhaint as saoire mháithreachais. Tá an rogha acu ionadaí sealadach a bheith acu agus iad ar saoire mháithreachais, trí chomhthoghadh. Is féidir leo leas a bhaint freisin as liúntas le haghaidh tacaíocht riaracháin tar éis leanbh a bheith acu, cibé an roghnaíonn siad leas a bhaint as saoire mháithreachais nó nach roghnaíonn.

Aontas Rialtas Aitiúil na hÉireann (AILG)

Is comhlacht é Aontas Rialtas Aitiúil na hÉireann (AILG) a dhéanann ionadaíocht ar Chomhairleoirí tofa agus ar a mball údaráis áitiúla. Is acmhainn líonraithe, forbartha beartais agus oiliúna é do Chomhairleoirí tofa na 31 Comhairle Contae agus Cathrach in Éirinn.

Cumann Chomhaltaí na gComhairlí Contae (LAMA)

Déanann Cumann Chomhaltaí na gComhairlí Contae (LAMA) ionadaíocht ar chomhairleoirí tofa ar fud na tíre. Cuireann LAMA leasanna na gComhairleoirí chun cinn agus bíonn baint aige le roinnt tionscnamh i rith na bliana féilire.

Taispeántas digiteach é 125 Bliain de Rialtas Áitiúil na hÉireann atá á chur ar fáil mar chomhoibriú idir an Roinn Tithíochta, Rialtais Áitiúil agus Oidhreachta agus an líonra Cartlannaithe agus Bainisteoirí Taifead Rialtais Áitiúil.