Toghchán an Uachtaráin

Toghann muintir na hÉireann Uachtarán na hÉireann go díreach ar feadh téarma oifige seacht mbliana. Ní fhéadfaidh an tUachtarán níos mó ná dhá théarma a chur isteach. Ní mór go reáchtáiltear toghchán na huachtaránachta le linn na 60 lá roimh dheireadh théarma oifige an uachtaráin atá ag dul as oifig. Má tharlaíonn folúntas sula gcríochnaítear gnáth-théarma oifige, reáchtáiltear an toghchán faoi cheann 60 lá tar éis don fholúntas tarlú. Déantar an vótáil trí bhallóid rúnda ag baint úsáid as an gcóras aonvóta inaistrithe.

Tá an chéad toghchán Uachtaránachta eile le bheith ar siúl i bhfómhar na bliana 2025. Déanann an tAire Tithíochta, Rialtais Áitiúil agus Oidhreachta ordú lena gceaptar an lá deiridh chun ainmniúcháin a ghlacadh, an lá vótaíochta agus an tréimhse vótála, a chaithfidh maireachtáil 12 uair an chloig ar a laghad idir 7am agus 10.30pm.

Tá gach duine ar saoránach Éireannach é/í, atá 18 mbliana d’aois nó níos sine, a bhfuil gnáthchónaí air/uirthi in Éirinn agus atá san áireamh i gClár na dToghthóirí ar lá na vótála, i dteideal vóta a chaitheamh i dtoghchán uachtaráin.

Tá na príomhfhorálacha dlíthiúla a bhaineann le toghadh an Uachtaráin le fáil in Airteagal 12 den Bhunreacht – féach Bunreacht na hÉireann agus in Acht Thoghchán an Uachtaráin 1993 arna leasú – féach Acht Thoghchán an Uachtaráin, 1993.

Tá sé de dhualgas ar Cheann Comhairimh an Uachtaráin toghcháin uachtaráin a stiúradh, agus toradh toghchán a fhionnadh agus a dhearbhú. Tá tuilleadh eolais faoi reáchtáil toghchán uachtaránachta ar fáil ar shuíomh gréasáin Cheann Comhairimh an Uachtaráin.

Tá tuilleadh eolais ar fáil sa bhileog eolais - An tSlí a dToghtar an tUachtarán.

Tuilleadh eolais faoi Thorthaí Thoghcháin an Uachtaráin 1938 – 2018.