Ní thabharfar tobhach isteach gan chead an Aire O’Donovan

Faomhann an Rialtas Scéim Ghinearálta an Bhille Craolacháin (Leasú)

Fógraíonn an tAire O’Donovan faomhadh Rialtais Scéim Ghinearálta an Bhille Craolacháin (Leasú).

• Ní thabharfar tobhach ar léiriú ábhair isteach gan chead an Aire
• RTÉ le 25% den mhaoiniú poiblí de réir an dlí a chaitheamh ar léiriúcháin neamhspleácha
• RTÉ agus TG4 a rialáil le leathnú thar ábhar raidió agus teilifíse chuig podchraoltaí agus leathanaigh ghréasáin
• Maoiniú díreach faoin gCiste Meán le haghaidh léiritheoirí neamhspleácha agus asraonta meán tráchtála amháin
• Trédhearcacht níos fearr maidir le conraitheoirí a mhaoiniú

Inniu d’fhógair an tAire Ealaíon, Meán, Cumarsáide, Cultúir agus Spóirt, Patrick O’Donovan TD faomhadh an Rialtais do Scéim Ghinearálta athbhreithnithe an Bhille Craolacháin (Leasú) a chuirfidh le luach ar airgead, cuntasacht agus trédhearcacht in RTÉ agus TG4, agus a dhéanfaidh foráil do leibhéil níos airde maoinithe do léiritheoirí neamhspleácha.

Agus iomláine an Scéim Ghinearálta tosaigh a faomhadh agus a foilsíodh ar an 8 Deireadh Fómhair 2024 á coinneáil ag an Aire, leasaigh an tAire an Scéim Ghinearálta chun:

• a chinntiú go ndéanfar tobhach ar léiriú ábhair a d’fhéadfadh costais a ghearradh ar thomhaltóirí na hÉireann a bheith faoi réir chinneadh an Aire;
• cuntasacht RTÉ agus TG4 as a bhfeidhmíocht agus an t-ábhar a fhoilsíonn siad a mhéadú tuilleadh agus a dtrédhearcacht a fheabhsú; agus
• a chinntiú go gcuirtear maoiniú poiblí ar fáil do RTÉ agus TG4 chun críocha a gcuspóirí reachtúla seirbhíse poiblí amháin a chomhlíonadh agus, sa chomhthéacs sin, tacú le forbairt na hearnála closamhairc agus léiriúcháin fuaime níos leithne.

Tar éis scrúdú breise a dhéanamh ar an Scéim Ghinearálta fuair an tAire O’Donovan faomhadh an Rialtais le haghaidh sé phríomhleasú:

• Cinntiú go mbeidh gearradh tobhach léirithe ábhair a d’fhéadfadh costais a ghearradh ar thomhaltóirí na hÉireann faoi réir chinneadh an Aire.
• É a cheangal de réir dlí ar RTÉ 25% ar a laghad dá mhaoiniú poiblí a chaitheamh ar ábhar a choimisiúnaítear ón earnáil léiriúchán neamhspleách agus ligean do Choimisiún na Meán an céatadán seo a mhéadú, le comhaontú an Aire, i gcomhthéacs na n-athbhreithnithe 3 bliana ar leordhóthanacht an mhaoinithe phoiblí.
• Cóid, dualgais agus rialacha na meán a leathnú chuig gach ábhar a fhoilsíonn RTÉ agus TG4.
• Rialuithe níos déine ar Ghealltanais Thaibhithe Bliantúla RTÉ agus TG4 ag Coimisiún na Meán, ag tosú in 2026.
• Foráil a dhéanamh maidir le nochtadh anaithnid ag RTÉ agus TG4 ar shochair fostaithe agus luach saothair conraitheoirí.
• RTÉ agus TG4 a eisiamh ó iarratas a dhéanamh ar mhaoiniú poiblí díreach faoin gCiste Meán ós rud é go bhfuil maoiniú poiblí á fháil acu cheana féin chun a gcuspóirí reachtúla seirbhíse poiblí a chomhlíonadh

Ag cur fáilte roimh fhaomhadh na leasuithe, dúirt an tAire O'Donovan:

Nasc chuig an Scéim Ghinearálta athbhreithnithee.

CRÍOCH

Nótaí d’Eagarthóirí

Ar an 8 Deireadh Fómhair 2024, d’fhoilsigh an Rialtas Scéim Ghinearálta an Bhille Craolacháin (Leasú) agus cuireadh faoi bhráid Chomhchoiste an Oireachtais um Thurasóireacht, Chultúr, Ealaíona, Spórt agus na Meáin Chumarsáide í le haghaidh grinnscrúdú réamhreachtach. Díscaoileadh an 33ú Dáil sula bhféadfadh an Coiste a chéad seisiún poiblí a thionól agus dá bhrí sin cuirfear an Scéim Ghinearálta faoi bhráid an Choiste Oireachtais nua a bheidh freagrach as beartas meán nuair a bhunófar é.

Tá an Scéim Ghinearálta bunaithe ar mholta an Choimisiúin um Thodhchaí na Meán a foilsíodh i mí Iúil 2022. Ghlac an Rialtas, i bprionsabal, le 49 de na moltaí, agus bearta a ghlacfaí chun na moltaí a chur i bhfeidhm. Leagadh amach iad i mí Eanáir 2023 sa Straitéis Forfheidhmithe. Soláthraíonn an Scéim Ghinearálta bonn reachtúil do Mholtaí 6 – 1 go 6 – 7 agus 8 – 5 maidir leis an gCiste Craolacháin atá ann faoi láthair a thiontú go Ciste Meán atá neodrach ó thaobh ardáin de; agus Moltaí 5 – 1, 5 – 3, 8 – 2, agus 8 – 3 mar a bhaineann siad le córas níos éifeachtaí chun feidhmíocht agus maoiniú meán seirbhíse poiblí a mheas.

Cuireadh tuilleadh eolais ar fáil don Scéim Ghinearálta i dtuarascáil an Athbhreithniú Neamhspleách ar Rialachas agus Cultúir RTÉ. Ghlac an Rialtas, i bprionsabal, le moltaí uile na tuarascála agus leagadh amach sa Phlean Forfheidhmithe conas éifeacht a thabhairt do na moltaí seo. Tugann an Scéim Ghinearálta aghaidh ar Mholtaí 6.31 agus 6.37 maidir le sannadh an Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste mar iniúchóir ar RTÉ, agus Moltaí 4.1, 5.1, 5.15, agus 5.19 mar a bhaineann siad leis an mBord, le Coistí Boird agus le hArd-Stiúrthóirí RTÉ agus TG4.

Tá tuilleadh faisnéise maidir le forálacha an Scéim Ghinearálta ar fáil i bPreaseisiúint an 8 Deireadh Fómhair 2024. I dteannta le cur síos a dhéanamh ar ról molta an Choimisiúin um Thodhchaí na Meán agus an Athbhreithnithe Neamhspleách, leagtar amach sa Phreaseisiúint conas a athchóireoidh an Scéim Ghinearálta rialachas corparáideach RTÉ agus TG4, soláthróidh sé creat feabhsaithe chun feidhmíocht agus maoiniú RTÉ agus TG4 a mheasúnú, agus soláthróidh sé creat nua do sholáthar ábhar seirbhíse poiblí.

Is féidir na torthaí na leasuithe ar an Scéim Ghinearálta a ghrúpáil i dtrí chatagóir: cuntasacht agus trédhearcacht RTÉ agus TG4 a mhéadú tuilleadh maidir leis an ábhar a fhoilsíonn siad agus a bhfeidhmíocht; tacú le forbairt na hearnála léiriúcháin closamhairc agus fuaime níos leithne; agus a chinntiú go bhfuil gearradh na dtobhach a d'fhéadfadh costais a ghearradh ar thomhaltóirí na hÉireann faoi réir chinneadh an Aire.

Cuntasacht agus trédhearcacht RTÉ agus TG4 a mhéadú tuilleadh

• Déanfar podchraoltaí agus leathanaigh ghréasáin arna bhfoilsiú ag RTÉ agus TG4 a rialú ar an mbealach céanna le hábhar craolta
• Féadfaidh Coimisiún na Meán ‘cóid d’ábhar meán seirbhíse poiblí’ ar leith a chruthú chun an cineál seo ábhair a rialáil
• Bainfidh tréimhsí láimhseála agus coinneála gearán le gach ábhar de chuid RTÉ agus TG4, ní hamháin ábhar craolta
• Beidh ar RTÉ agus TG4 a ngealltanais feidhmíochta a chur faoi bhráid Choimisiún na Meán i bhfoirm dréachta do na blianta 2026 agus 2027 agus beidh orthu aon torthaí ó Choimisiún na Meán a chur san áireamh.
• Foilseoidh RTÉ agus TG4 liosta gan ainm de shochair fostaithe agus luach saothair na gconraitheoirí, i mbandaí a shocrófar a ailíniú leis an mbeartas poiblí reatha, €0 - €60,000 agus in eatraimh €10,000 ina dhiaidh sin.

Tacú le forbairt na hearnála closamhairc agus léiriúcháin fuaime níos leithne

• Ceanglófar ar RTÉ 25% ar a laghad dá mhaoiniú poiblí a chaitheamh ar ábhar a choimisiúnaítear ón earnáil léiriúchán neamhspleách
• féadfaidh Coimisiún na Meán soláthar a dhéanamh d’fhigiúr níos airde ná 25%, tar éis anailís a dhéanamh i gcomhthéacs a athbhreithnithe 3 bliana.
• RTÉ agus TG4 a eisiamh ó mhaoiniú poiblí díreach a fháil ó Chiste na Meán, ag cinntiú go dtéann an t-airgead go léir chuig léiritheoirí neamhspleácha agus asraonta meán tráchtála, ach fós ag ligean do léiritheoirí neamhspleácha RTÉ agus TG4 a úsáid mar chomhpháirtithe craolta chun an tionchar is mó a bhaint as.
• Soláthar a dhéanamh do thrédhearcacht níos fearr i dtuarascáil bhliantúil RTÉ ar chuntas léiriúchán neamhspleách, lena n-áirítear luach saothair,

A chinntiú go bhfuil gearradh na dtobhach a d’fhéadfadh costais a ghearradh ar thomhaltóirí na hÉireann faoi réir chinneadh an Aire

• Ní mór don Aire i gcomhairle leis an Aire Airgeadais aon mholadh ó Choimisiún na Meán a cheadú chun tobhach léiriúchán ábhair a fhorchur ar sholáthraithe craolacháin agus ar sholáthraithe físe ar éileamh (m.sh. Netflix, Amazon Prime).
• Níl sé ar intinn ag an Aire tobhach ar léiriú ábhair a ordú ná a cheadú go dtí go mbeidh sé sásta nach gcuirfidh tobhach den sórt sin ualach míchuí ar thomhaltóirí Éireannacha seirbhísí meán closamhairc. Bunaithe ar thuarascáil a roinn Coimisiún na Meán le déanaí, measann an tAire go bhfuil an baol ann go bhféadfadh costais níos airde do thomhaltóirí na hÉireann a bheith mar thoradh ar thobhach ag an tráth seo.