Foilsiú
Chreat-treoir Uisce an AE
Ó An Roinn Tithíochta, Rialtais Áitúil agus Oidhreachta
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Ó An Roinn Tithíochta, Rialtais Áitúil agus Oidhreachta
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Ceanglaítear le Creat-treoir Uisce an Aontais Eorpaigh (2000/60/CE) (i mBéarla amháin) ar gach Ballstát cáilíocht an uisce a chosaint agus a fheabhsú ina n-uiscí uile ionas gur féidir leo dea-stádas éiceolaíoch a bhaint amach faoin mbliain 2015 nó faoin mbliain 2027 ar a dhéanaí. Ba le Rialachán na gComhphobal Eorpach (Beartas Uisce), 2003 (I.R. Uimh. 722 de 2003) (i mBéarla amháin) a tugadh éifeacht dhlíthiúil don Chreat-treoir in Éirinn. Tá feidhm aici maidir le haibhneacha, le lochanna, le screamhuisce, le huiscí trasdultacha agus le huiscí cósta. Ceanglaítear leis an Treoir go n-ullmhófar pleananna bainistíochta do gach abhantrach agus leagtar modh struchtúrtha síos inti chun pleananna den chineál sin a fhorbairt.
Pleananna is ea iad chun an comhshaol uisce a chosaint agus a fheabhsú. Déantar iad a ullmhú agus a uasdátú gach sé bliana. Clúdaíodh an tréimhse idir 2010 agus 2015 leis na chéad phleananna dá leithéid. Clúdaítear an tréimhse 2018-2021 le timthriall an dara plean agus d’fhoilsigh an Rialtas é an 17 Aibreán 2018. D’oscail comhairliúchán poiblí maidir leis an Dréacht-Phlean Bainistíochta Abhantraí don tréimhse 2022-2027 ar an 29 Mean Fómhair 2021. Leagfar amach sa chéad RBMP eile, a bheidh ag cur leis an obair a rinneadh sa dá Phlean dheireanacha, na gníomhartha a dtabharfaidh Éire fúthu chun caighdeán uisce a chosaint agus a fheabhsú.
Agus é ag cur le gnéithe rathúla agus le heasnaimh an phlean don chéad timthriall, thug an Rialtas struchtúir nua isteach chun an Plean Bainistíochta Abhantraí don tréimhse 2018-2021 a chur chun feidhme.
Cuireann an Coiste Comhairle um Beartas Uisce, a bunaíodh faoi I.R. 350 de 2014, comhairle agus cuidiú beartais ar fáil don Aire Tithíochta, Rialtais Áitiúil agus Oidhreachta maidir le cur i bhfeidhm na Creat-Treorach Uisce agus saincheisteanna acmhainne uisce i gcoitinne. Chomh maith leis sin, tá an Coiste freagrach as comhairle a chur ar fáil maidir le pleananna bainistíochta abhantraí a dhéanamh agus as tacú lena ndéanamh, clár beart na bpleananna sin san áireamh. Tugann an Coiste cuireadh d’eagraíochtaí eile topaicí ábhartha a chur ina láthair freisin.
Tagann an Coiste le chéile ceithre huaire sa bhliain. Tá miontuairiscí achoimrithe ar a chuid cruinnithe ar fáil thíos.
Cinnteoidh an Coiste seo go mbainisteofar na bearta faoin bPlean Bainistíochta Abhantraí agus neartóidh sé na comhpháirtíochtaí atá ar bun chun an plean a chur chun feidhme. Is é an Coiste Náisiúnta Comhordaithe agus Bainistíochta a sholáthróidh na naisc idir saincheisteanna eolaíochta, saincheisteanna beartais agus soláthar na gclár. Comhaontóidh sé na cláir oibre fhoriomlána agus déanfaidh sé maoirseacht orthu. Tabharfaidh sé tuairisc don Choiste Comhairleach um Beartas Uisce maidir le dul chun cinn, maidir le bacainní féideartha ar chur chun feidhme agus maidir le riachtanais bheartais amach anseo. Chomh maith leis sin, déanfaidh sé maoirseacht ar ullmhú Pleananna Bainistíochta Abhantraí amach anseo agus ar chláir bheart thar ceann an Choiste Chomhairligh um Beartas Uisce.
Déanfaidh an Grúpa seo maoirseacht ar fheidhmiú teicniúil an Phlean ar leibhéal náisiúnta. Soláthróidh sé fóram freisin chun gníomhartha a chomhordú i measc gníomhaithe ábhartha Stáit agus tabharfaidh an Grúpa aghaidh ar aon bhacainní oibriúcháin roimh fheidhmiú an phlean. Beidh an Grúpa ina fhóram freisin chun faisnéis a mhalartú agus chur chuige comhleanúnach a chur chun cinn maidir le feidhmiú an phlean ar bhonn réigiúnach. Tá an Ghníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (EPA) ina cathaoirleach ar an nGrúpa.
Déanfaidh cúig coiste réigiunacha údaráis áitiúil, agus Oifig Uisce agus Pobal na nÚdarás Áitiúil (LAWCO) (nasc seachtrach), ag tacú leo, seachadadh na mbeart ar leibhéal réigiúnach agus áitiúil a chomhordú. Beidh príomhfheidhmeannach de chuid údaráis áitiúil ina c(h)athaoirleach ar gach coiste réigiúnach. Soláthróidh an EPA comhairle theicniúil do choistí. Táirgfidh gach coiste Plean Bainistíochta Abhantraí Comhtháite Réigiúnach, lena leagfar amach na réimsí dá dtabharfar tús áite le haghaidh gníomhartha ar leibhéal dobharlaigh, leibhéal fo-abhantraí nó abhantraí, de réir mar is cuí. Leagfar amach leis na cláir freisin na bearta a bheidh le cur i ngníomh i ngach réimse ábhartha agus na comhlachtaí a bheidh freagrach as na bearta sin.
Tabharfaidh coiste oibriúcháin, a bheidh comhdhéanta de bhaill ó chomhlachtaí poiblí agus feidhmiúcháin, tacaíocht do gach coiste. Déanfaidh an LAWCO rannpháirtíocht an phobail agus pháirtithe leasmhara a chur chun cinn san obair le bearta a chur i ngníomh ar leibhéal réigiúnach agus áitiúil.
Tá Foirne Tacaíochta agus Comhairleacha Uisce Údaráis Áitiúil á mbunú ag údaráis áitiúla faoi láthair, a dhéanfaidh measúnachtaí eolaíochta ar dhobharlaigh agus a chuirfidh bearta i ngníomh chun cáilíocht uisce a fheabhsú ar leibhéal áitiúil. Déanfaidh na foirne sin cuid de LAWCO.
Oibríonn LAWCO chun idirghníomhaíocht an phobail a mhéadú. Téann sé i gcomhairle le páirtithe leasmhara agus pobail freisin, ag comhordú na ngníomhaíochtaí sin trasna gach 31 údarás áitiúil. Tá sé d’aidhm lena chuid oibre idirghníomhaíocht an phobail agus pháirtithe leasmhara a chinntiú ar leibhéal réigiúnach agus áitiúil – chun cur ar a gcumas dul i mbun cur chuigeanna, atá bunaithe ar abhantracha, i leith cáilíocht uisce a fheabhsú agus bearta a fhorbairt agus a chur i ngníomh go praiticiúil.
Soláthraíonn LAWCO comhairle theicniúil agus cúnamh d’údaráis áitiúla, agus do ghrúpaí pobail agus deonacha i ndáil le maoiniúchán áitiúil, réigiúnach, náisiúnta, ón AE agus corparáideach a bhaineann le bainistíocht uisce. Bainisteoidh sé an Ciste Fobartha Uisce Pobail freisin, lena gcumasófar maoiniúchán do thionscnaimh uisce phobail a thacaíonn le haidhmeanna an RBMP 2018-2021.
Tacaítear ar an suíomh www.catchments.ie leis an obair atá ar siúl chun cáilíocht an uisce a chosaint agus a fheabhsú. Tá sé ina acmhainn chomhroinnte arna forbairt ag an nGníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (nasc seachtrach), ag an Roinn agus ag Oifig Uiscí agus Pobal na nÚdarás Áitiúil (nasc seachtrach). Ar an suíomh, tugtar rochtain ar fhaisnéis faoi aibhneacha, faoi lochanna agus faoi uiscí cósta arna bailiú ag an nGníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil agus ag comhlachtaí eile.
Cuimsíonn an suíomh treoir, léarscáileanna, sonraí, acmhainní, cás-staidéir agus nuacht faoi chúrsaí uisce a bhaineann leis an tír ar fad. Tá sé ina shampla den chur chuige rialachais chomhtháite atá i bhfeidhm anois le haghaidh chur chun feidhme na Creat-treorach Uisce in Éirinn. Chomh maith leis sin, is féidir leat clárú chun ‘Catchments Newsletter’ a fháil gach ráithe agus chun an fhaisnéis is déanaí a fháil faoi na himeachtaí ábhartha atá ar siúl i do chontae.