Foilsiú
Creat-Treoir Straitéis na Mara (CTSM)
Ó An Roinn Tithíochta, Rialtais Áitúil agus Oidhreachta
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Ó An Roinn Tithíochta, Rialtais Áitúil agus Oidhreachta
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Is reachtaíocht Eorpach é an Treoir Réime um Straitéis Mhuirí (TRSM) a bhfuil sé mar aidhm aici Dea stádas Comhshaoil (DSC) a bhaint amach d’uiscí mara uile na hEorpa agus an bonn acmhainní do ghníomhaíochtaí eacnamaíocha agus sóisialta a bhaineann leis an bhfarraige a chosaint.
Glacadh é an 17 Meitheamh 2008, lenar bunaíodh creat do Ghníomhaíocht Chomhphobail AE a bhaineann go sonrach le beartas muirthimpeallachta.
Cuirtear an TRSM chun feidhme i dtimthriallta 6 bliana, agus tá sé d’oibleagáid ar na Ballstáit tuairisciú don Aontas Eorpach gach 2 bhliain. Tá deireadh thimthriall 2 bainte amach ag Éirinn, agus tá timthriall 3 (2023 – 2028) tosaithe.
An tríú timthriall den Treoir Réime um Straitéis Mhuirí. Cuirtear an TRSM i bhfeidhm trí Straitéis Mhuirí náisiúnta. Tá an straitéis sin roinnte ina trí chuid; tuairiscítear gach cuid in eatraimh 2 bhliain.
Cuireann an TRSM oibleagáidí ar bhallstáit na hEorpa a chinntiú go mbaintear Dea-Stádas Comhshaoil (DSC) amach agus go gcoinnítear é inár n-uiscí mara. (Áirítear leis an téarma ‘uiscí mara’ ár limistéir mhuirí chósta agus sheachtracha, grinneall na farraige, agus limistéir fho-ithreacha iomchuí).
Trí Dhea-Stádas Comhshaoil (DSC) a bhaint amach agus a chothabháil sa mhuirthimpeallacht, beidh ár bhfarraigí:
Faoi Airteagal 3 d’Fhorálacha Ginearálta an TRSM , ciallaíonn ‘dea-stádas comhshaoil’ stádas comhshaoil uiscí mara i gcás ina soláthraíonn siad aigéin agus farraigí atá éagsúil ó thaobh na héiceolaíochta de agus dinimiciúil, atá glan, sláintiúil agus táirgiúil laistigh dá dtosca intreacha, agus ina bhfuil úsáid na muirthimpeallachta ar leibhéal atá inbhuanaithe, agus ar an gcaoi sin an acmhainneacht úsáidí agus gníomhaíochtaí ag an nglúin atá ann faoi láthair agus ag na glúine atá le teacht a chosaint.
Tá aon chatagóir déag ann trína ndéantar Dea-Stádas Comhshaoil a thomhas agus monatóireacht a dhéanamh air. Is iad sin:
1. Éagsúlacht bhitheolaíoch
2. Speicis neamhdhúchasacha
3. Daonra iasc tráchtála / sliogéisc
4. Eilimintí de bhia-eangacha muirí
5. Eotrófú
6. Sláine ghrinneall na farraige
7. Athruithe ar choinníollacha hidreagrafacha
8. Tiúchan éilleán
9. Éilleáin sna héisc / bia mara atá le bheith mar bhia do dhaoine
10. Bruscar Muirí
11. Fuinneamh a thabhairt isteach lena n-áirítear torann faoi uisce
D’fhonn Dea-Stádas Comhshaoil a bhaint amach agus a chothabháil, déantar roinnt beart lena n-áirítear measúnú a dhéanamh ar stádas reatha na muirthimpeallachta, cláir faireacháin a fhorbairt chun sonraí maidir leis an muirthimpeallacht a bhailiú, spriocanna comhshaoil a shainaithint agus gníomhaíochtaí a fhorbairt, i.e. Clár Beart (CBanna) chun a áirithiú go mbainfidh gach tuairisceoir dea-stádas comhshaoil amach nó go gcoinneoidh siad ar bun é.
Cuimsíodh i gCuid 1 de Straitéis Mhuirí na hÉireann Measúnú ar an gComhshaol Muirí (Airteagal 8), Dea-Stádas Comhshaoil a chinneadh (Airteagal 9) agus Spriocanna agus Táscairí Comhshaoil a bhunú (Airteagal 10). In 2020, thuairiscigh Éire a Cuid 1 den Straitéis Mhuirí faoi thimthriall 2 den TRSM. Sa mheasúnú sin, bhain cúig cinn den 11 tuairisceoir DSC amach nó chaomhnaigh siad é. Áiríodh leis sin speicis neamhdhúchasacha, eotrófú, tosca hidreagrafacha, éilleáin agus éilleáin i mbia mara.
Baineadh DSC amach freisin i ngnéithe áirithe a ndearnadh measúnú orthu faoi dhá thuairisceoir; bruscar muirí (bruscar trá) agus torann (torann ríogach). Mar gheall ar easpa sonraí agus modheolaíochtaí, cuireadh cosc ar mheasúnú a dhéanamh ar na gnéithe a bhí fágtha don dá thuairisceoir sin. Ina theannta sin, bhain trí thuairisceoir DSC amach go páirteach: bithéagsúlacht, éisc thráchtála agus sliogéisc agus sláine ghrinneall na farraige. Níor bhain roinnt gnéithe de na príomhchritéir le haghaidh na dtuairisceoirí sin DSC amach agus ní dhearnadh measúnú ar roinnt eilimintí agus critéar.
Straitéis Mhuirí 2020 na hÉireann Cuid 1: Is féidir teacht ar Airteagal 8, 9 agus 10 anseo: Airteagal 17 nuashonrú ar Straitéis Mhuirí na hÉireann Cuid 1 . Is féidir faisnéis faoi mheasúnuithe DSC a thuairiscigh Ballstáit uile an Aontais a fháil ag Marine water information for Europe .
Tá Straitéis Mhuirí Cuid 1 á nuashonrú ag Éirinn faoi láthair. Seoladh comhairliúchán poiblí maidir leis an straitéis sin ar an 17 Iúil 2024 agus beidh sé ar siúl ar feadh 10 seachtaine. Is féidir sonraí ar an gcomhairliúchán poiblí a fháil anseo .
In 2021, rinne Éire athbhreithniú ar a cláir faireacháin don 11 tuairisceoir den TRSM. Is é príomhchuspóir na gclár faireacháin sin ná sonraí agus faisnéis eolaíocha a bhailiú chun gur féidir measúnú leanúnach a dhéanamh ar mhuirthimpeallacht na hÉireann. Áiríodh sa straitéis faireacháin nua-athbhreithnithe 20 clár faireacháin agus 36 suirbhé nó feachtas. Áiríodh leis sin athbhreithnithe ar 5 clár faireacháin a bhí ann cheana, nó a measúnuithe gaolmhara, agus níos mó ná 10 suirbhé nó feachtas nua nár gabhadh sa chéad timthriall.
Straitéis Mhuirí 2021 na hÉireann Cuid 2: Is féidir teacht ar Chláir Faireacháin Airteagal 17 Nuashonrú ar Straitéis Mhuirí na hÉireann Cuid 2
Forbraíodh Clár Beart na hÉireann (CBanna) den chéad uair in 2015. Áirítear 152 beart in CBanna nuashonraithe 2022 (Fíor 1.4). Léirítear leis sin comhdhlúthú 227 beart atá ann cheana a tugadh ar aghaidh ó 2015 go 112, modhnú 28 beart agus forbairt an 12 bheart nua. Cuireadh bearta nua agus/nó bearta nuashonraithe san áireamh le haghaidh gach ceann de na 11 tuairisceoir den TRSM. Tá CBanna na hÉireann bunaithe ar chreataí beartais náisiúnta, Eorpacha agus Idirnáisiúnta atá ann cheana. Cuimsíonn an clár sraith gníomhaíochtaí a dhíríonn ar bhithéagsúlacht, speicis neamhdhúchasacha, truailliú, torann faoi uisce, bruscar muirí agus na tionchair a bhaineann le gníomhaíocht mhéadaithe an duine.
Áirítear gealltanas chun Réitigh Nádúrbhunaithe a fhorbairt i gcórais chósta agus mhuirí; agus é mar aidhm bithéagsúlacht a chosaint agus, ag an am céanna, acmhainneacht in aghaidh an athraithe aeráide a chosaint agus a fheabhsú agus tacú le seirbhísí éiceachórais amhail rialú cothaitheach.
Is príomhghníomhaíocht faoin gclár é uaillmhianta Limistéir Mhuirí faoi Chosaint (LMC) na hÉireann a bhaint amach agus táthar ag súil le clúdach 10 % a luaithe is indéanta agus 30 % LMC faoi 2030. Is féidir leat dul chun cinn an Bhille LMC a leanúint anseo: Limistéir Mhuirí faoi Chosaint (LMC) - Éire .
Straitéis Mhuirí 2022 na hÉireann Cuid 3: Is féidir teacht ar Chlár Beart chun Airteagal 17 a thabhairt cothrom le dáta maidir le Straitéis Mhuirí na hÉireann Cuid 3
Is áit sách uathúil í Éire (mar cheann de 3 Bhallstát oileánacha san AE) laistigh de mhórchríocha muirí an AE. Suite amach ó chósta thiar mhórthír na hEorpa, roinnimid teorainneacha farraige lenár gcomharsana sa Ríocht Aontaithe agus síneann ár limistéar muirí siar agus ó thuaidh ó réigiún an Aigéin Atlantaigh Thoir Thuaidh – Limistéar Muirí na hÉireann
Mar náisiún oileánach, táimid ag brath go mór ar ár bhfarraigí le haghaidh fostaíochta, fuinnimh, bia agus acmhainní a bhaineann léi, fóillíochta, folláine agus turasóireachta, iompair, cumarsáide agus oideachais agus taighde. Tá leibhéal suntasach dár gcultúr agus dár n-oidhreacht fite fuaite go dlúth inár gcaidreamh leis an muirthimpeallacht.
Mar gheall ar chineál trasteorann na muirthimpeallachta, tá gá le cur chuige comhordaithe comhchosúil maidir le bainistiú thar theorainneacha críche. Deimhnítear leis sin cur chun feidhme inchomparáide agus comhsheasmhach an TRSM ar fud Bhallstáit an Aontais agus éascaítear leis comhar idir stáit mhóra agus stáit bheaga a bhfuil tairbhí ag baint leis ó thaobh rochtana ar shonraí eolaíocha, modheolaíochtaí dea-chleachtais agus saineolas beartais agus eolaíoch de. Éascaítear comhordú réigiúnach trí rannpháirtíocht i struchtúir rialachais chomhoibríocha ar leibhéal an AE, ar an leibhéal réigiúnach agus ar an leibhéal idirnáisiúnta agus d’fhéadfadh tairbhí iomadúla a bheith mar thoradh air.
Oibríonn Éire go réigiúnach le 15 tír eile san Atlantach Thoir Thuaidh agus leis an gCoimisiún Eorpach trí Choinbhinsiún Osló-Pháras don Atlantach Thoir Thuaidh (OSPAR) chun Straitéis uileghabhálach Chomhshaoil an Atlantaigh Thoir Thuaidh go dtí 2030 a sheachadadh, a shínigh gach ceann de na 16 páirtí conraithe, Éire san áireamh in 2021. Trí obair in OSPAR, cuirtear measúnuithe agus gníomhaíochtaí coiteanna ar fáil chun an mhuirthimpeallacht a thuiscint agus a chosaint.
Ar bhonn náisiúnta, trí éascú do na páirtithe leasmhara uile ról gníomhach a bheith acu i bpróiseas TRSM, cinntítear go mbreithnítear riachtanais na bpáirtithe leasmhara uile, lena n-áirítear an tsochaí shibhialta, saineolaithe eolaíocha, agus leibhéil bheartais ranna agus gníomhaireachtaí rialtais eile agus eagraíochtaí neamhrialtasacha comhshaoil (eNGOnna).
Áirítear leis sin rannpháirtíocht trí Ghrúpa Stiúrtha Náisiúnta TRSM; comhairliúcháin phoiblí maidir le príomhghnéithe de straitéisí muirí na hÉireann; grúpaí teicniúla, ceardlanna agus fóraim pháirtithe leasmhara mar a shonraítear in Airteagal 19 den Treoir TRSM An Treoir Réime um Straitéis Mhuirí (2008/56/CE)
Ionchorpraítear cur chuige bunaithe ar éiceachórais i leith na bainistíochta i gcur chun feidhme an TRSM ar bhonn náisiúnta. Cur chuige éiceachórais is ea cur chuige “a chomhtháthaíonn na naisc idir talamh, aer, uisce agus gach ní beo lena n-áirítear daoine agus a n-institiúidí”.
Aithnítear leis an gcur chuige bunaithe ar éiceachórais go dtarlaíonn córais shóisialta an duine laistigh de na héiceachórais ina bhfuil siad agus go bhfuil siad ag brath go hiomlán orthu. Dá bhrí sin, ní mór cosaint an chomhshaoil a bheith fite fuaite le húsáid inbhuanaithe an limistéir mhuirí a choinneáil ar bun agus, ar an gcaoi sin, cosaint a thabhairt d’acmhainneacht na bhfarraigí seirbhísí a sholáthar don ghlúin seo agus do na glúnta atá le teacht.
Chun tuilleadh eolais a fháil ar an Treoir Réime um Straitéis Mhuirí, téigh i dteagmháil, le do thoil, le rannóg muirthimpeallachta na Roinne ag mailto:marine.env@housing.gov.ie