Foilsiú
Uathchlárú: Freagraí ar do chuid ceisteanna
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Is scéim nua coigiltis scoir í uathchlárú a gclárófar daoine go huathoibríoch leis má chomhlíonann siad riachtanais áirithe. Bunaíodh é chun plean scoir a chur ar fáil do dhaoine nach bhfuil pinsean oibre nó príobháideach acu chun coigilt le haghaidh scoir.
Tá dhá phríomhchúis leis:
Cuirfear tús le clárú uathoibríoch an 30 Meán Fómhair 2025.
Ní mór duit na coinníollacha seo a chomhlíonadh le go gclárófar thú go huathoibríoch:
Comhlacht neamhspleách nua a bhunóidh an Roinn Coimirce Sóisialaí, ar a dtugtar an tÚdarás Náisiúnta Coigiltis Scoir um Uathchlárú (NAERSA) a reáchtálfaidh agus a bhainisteoidh uathchlárú.
Déanfaidh an tÚdarás Pinsean maoirsiú ar an scéim uathchláraithe. Beidh neamhspleáchas reachtúil aige agus beidh sé á rialú ag Bord Stiúrthóirí.
Beidh seirbhísí Ombudsman na Seirbhísí Airgeadais agus na bPinsean ar fáil do rannpháirtithe freisin.
Ní dhéanfar ioncam ó phinsin a mheas maidir le hincháilitheacht. Beidh tú cláraithe go huathoibríoch áfach, má tá tú ag obair mar fhostaí, tú idir 23 agus 60 bliain d’aois, má thuilleann tú €20,000 nó níos mó trí d’fhostaíocht(aí) agus mura bhfuil tú féin nó d’fhostóir ag déanamh ranníocaíochta le pinsean forlíontach trí phárolla faoi láthair.
Má tá tú cláraithe agus má théann do thuilleamh faoi bhun €20,000 in aghaidh na bliana ina dhiaidh sin, fanfaidh tú sa scéim.
Ní thiocfaidh, tá uathchlárú deartha chun coigilteas scoir daoine a mhéadú. Soláthróidh sé bealach nua d’oibrithe chun coigilt dá dtodhchaí. Is é an cuspóir atá leis an Pinsean Stáit a fhorlíonadh agus ní rud eile a chur ina ionad.
Mura bhfuil tú ag déanamh ranníocaíochtaí le pinsean oibre nó pearsanta a thuilleadh, agus má chomhlíonann tú na ceanglais eile, déanfar tú a uathchlárú.
Aon fhostaíocht nach bhfuil tú ag déanamh ranníocaíochta le pinsean pearsanta nó ceirde trí phárolla agus má chomhlíonann tú na critéir incháilitheachta eile, déanfar thú a chlárú go huathoibríoch.
Aon fhostaíocht ina bhfuil tú déanamh ranníocaíochta le pinsean pearsanta nó ceirde trí phárolla, ní bheidh tú incháilithe don scéim don fhostaíocht sin. Mar sin féin, má tá fostaíocht eile agat nach bhfuil tú ag déanamh ranníocaíochta le pinsean trí phárolla, féadfaidh tú a bheith cláraithe i leith na fostaíochta sin.
Má tá tú cláraithe go huathoibríoch agus má thosaíonn tú níos déanaí ag déanamh ranníocaíochtaí le pinsean pearsanta nó ceirde tríd an bpárolla, beidh an fhostaíocht sin díolmhaithe ó chlárú uathoibríoch agus aisíocfar aon ranníocaíochtaí forluiteacha. Fanfaidh gach ranníocaíocht fostaí, fostóra agus Stáit go dtí sin infheistithe i do phota coigiltis.
Ní bheidh NAERSA in ann a insint an bhfuil plean pinsin príobháideach agat a bhfuil tú ag déanamh ranníocaíochta ina leith lasmuigh den phárolla. Má chomhlíonann tú na critéir incháilitheachta, clárófar go huathoibríoch thú. Mar sin, fágfar fútsa é leat leanúint ar aghaidh ag déanamh ranníocaíochta i leith an dá cheann más maith leat.
Ní féidir linn moladh duit an bhfuil uathchlárú nó do phinsean pearsanta reatha níos fearr duit i do chás. Braitheann an rogha is fearr duit ar do chúinsí féin, agus fachtóirí ar nós faoiseamh cánach, méideanna ranníocaíochta, táillí agus sochair choimhdeacha á gcur san áireamh.
Beifear in ann fanacht mar rannpháirtí sa scéim um uathchlárú agus ranníocaíochtaí a íoc le scéim pinsin eile lasmuigh den chóras párolla.
Ní féidir, déanfaidh an Stát ranníocaíochtaí sa scéim clárúcháin uathoibríoch a bhreisiú ag ráta €1 in aghaidh gach €3 a ranníocann an fostaí. Is ionann é seo agus faoiseamh cánach 25%. Leanfaidh faoiseamh cánach ar aghaidh ag tacú le scéimeanna pinsin eile, ar féidir leo suas le 40% a bhaint amach ag brath ar do leibhéal tuillimh.
Fanfaidh ranníocaíochtaí nach n-aisíoctar (an fostóir agus ranníocaíochtaí Stáit san áireamh) i do phota coigiltis agus leanfar lena n-infheistiú ar do shon. Mar sin, fiú má roghnaíonn tú gan a bheith rannpháirteach, beidh pota agat le tarraingt anuas/le rochtain a fháil air nuair a bhaineann tú 66 bliain d’aois amach.
Níl, ní ghearrfar aon phionóis ar fhostaithe a roghnaíonn gan a bheith rannpháirteach sa scéim.
Ní bheidh do phota uathchláraithe ráthaithe ag an Stát. Tá sé seo mar an gcéanna le haon phlean pinsin nó coigiltis eile.
Tá an Stát, trí uathchlárú, ag cabhrú leat airgead a shábháil le haghaidh scoir, ach ní leis an Stát na cistí. Méadóidh gach rannpháirtí ar leith a p(h)ota airgid féin a bhaineann leis/léi.
Ní bheidh aon éileamh ag an Stát ar an airgead sin agus ní bheidh aon cheart aige amach anseo é a úsáid chun críche ar bith. Is í do mhaoin phearsanta a bheidh i gceist leis i gcónaí, inrochtana nuair a shroicheann tú aois scoir de 66.
Tá roinnt céimeanna á nglacadh ag an Stát chun a chinntiú go bhfanfaidh an t-airgead a infheistítear ar do shon chomh sábháilte agus is féidir, lena n-áirítear:
Má stopann tú ag obair ag am ar bith roimh aois an Phinsin Stáit, fanfaidh tú cláraithe, ach ní dhéanfaidh tú aon ranníocaíochtaí. Ina áit sin, leanfar le do choigilteas a infheistiú ar do shon. Má thosaíonn tú nó nuair a thosaíonn tú ag obair arís, tosóidh tú ag déanamh ranníocaíochtaí, fad is nach bhfuil tú ag déanamh ranníocaíochtaí le pinsean forlíontach nó ceirde i do phost nua agus go bhfuil na critéir incháilitheachta fós á gcomhlíonadh agat.
Má théann tú ar imirce leanfar le do phota coigiltis a infheistiú agus beidh rochtain agat air ag aois an Phinsin Stáit. Fanfaidh gach ranníocaíocht fostaí, fostóra agus Stáit go dtí sin i do phota coigiltis, agus scoirfidh gach ranníocaíocht.
Má fhilleann tú ar Éirinn chun obair a dhéanamh, is féidir go gclárófar thú arís má chomhlíonann tú na critéir ag an am sin.
Ní féidir, ach is ionann breisiú an Stáit agus faoiseamh cánach 25%.
Tá cosaintí sa reachtaíocht lena chinntiú go gcaithfidh d’fhostóir ranníocaíochtaí a dhéanamh ar do shon. Mura ndéanann siad sin, féadfaidh siad a bheith faoi réir fíneálacha agus aisíocaíochtaí a bhfuil ús i dteannta leo.
Socrófar agus míneofar táillí gar don dáta seolta. Beidh fostaithe in ann féachaint ar tháillí ar a ráiteas bliantúil a bheidh inrochtana ar líne.
Beidh ar gach cuideachta a bhfuil fostaithe acu in Éirinn, beag beann ar mhéid nó struchtúr, an scéim um uathchlárú a éascú d’fhostaithe a chomhlíonann na critéir incháilitheachta agus dóibh siúd ar mian leo a bheith rannpháirteach.
Féadfar fostóirí a chuireann cosc ar a bhfostaithe dul isteach sa scéim, nó a chuireann iallach ar a gcuid fostaithe tarraingt siar nó ranníocaíochtaí a chur ar fionraí, a ionchúiseamh agus beidh siad faoi réir fíneálacha agus pionóis. Tarraingeofar íocaíochtaí úis ar ranníocaíochtaí coinnithe siar nó tearcíoctha.
Is ionann fostaí chun críocha uathchláraithe agus fostaí chun críocha cánach agus ÁSPC. Is oibrí é/í a oibríonn d’fhostóir agus a n-íocann fostóir é/í, agus nach bhfuil féinfhostaithe.
Ní bheidh rannpháirtithe na scéimeanna Fostaíochta Pobail, Tionscnaimh Jab, Scéim Shóisialta na Tuaithe nó Tús incháilithe don scéim um uathchlárú.
Déanfar maoirseoirí sna scéimeanna Fostaíochta Pobail, Tionscnaimh Jab, Scéim Shóisialta na Tuaithe nó Tús a chlárú go huathoibríoch nuair a chomhlíonann siad na critéir incháilitheachta.
Déileálfar le printísigh mar an gcéanna le haon fhostaí eile, agus má chomhlíonann siad na critéir incháilitheachta déanfar iad a chlárú.
Braitheann sé seo ar an aicme ÁSPC atá á ranníoc agat mar stiúrthóir cuideachta. Má íocann tú ÁSPC mar fhostaí agus má chomhlíonann tú na critéir incháilitheachta, clárófar thú. Ach má tá tú cláraithe mar dhuine féinfhostaithe ní bheidh tú incháilithe ansin.
Níl aon tréimhsí feithimh don scéim um uathchlárú. Déanfar fostaithe nua a bhfuil taifead tuillimh acu leis na Coimisinéirí Ioncaim a bhfuil €20,000 nó níos mó tuillte acu le linn bliana a chlárú go huathoibríoch. I gcás fostaithe nua nach bhfuil aon taifead tuillimh acu roimhe seo nó a bhfuil bearna idir a bhfostaíocht roimhe seo agus a bhfostaíocht nua, féadfaidh tréimhse suas le 13 seachtaine a bheith i gceist leis an gclárú, nó go ndéanfar a chruthú an dóigh go mbainfidh siad an tairseach tuillimh amach.
Bainfear úsáid as aicmí ÁSPC chun daoine féinfhostaithe a eisiamh ó chlárú uathoibríoch.
Mura bhfuil ranníocaíochtaí pinsin déanta ag na fostaithe seo tríd an bpárolla agus má chomhlíonann siad na critéir incháilitheachta aoise agus ioncaim, déanfar iad a chlárú go huathoibríoch.
Mura léiríonn sonraí a cuireadh ar fáil do na Coimisinéirí Ioncaim in Éirinn ranníocaíochtaí gníomhacha pinsin agus má chomhlíonann siad na critéir incháilitheachta aoise agus ioncaim, déanfar iad a chlárú go huathoibríoch.
Ní dhéanfar measúnú ar fhostaithe atá díolmhaithe ó ÁSPC le haghaidh uathchláraithe.
Déanfar measúnú ar aon ioncam a thuairiscítear sa réimse pá comhlán ar an bpárolla. I gcás roinnt fostaíochta, beidh sé soiléir ar ‘Lá 1’ go gcomhlíonann fostaí an critéar íostuilleamh. I gcás daoine eile, d’fhéadfadh go dtógfadh sé suas le 13 seachtaine chun NAERSA ‘féachaint siar’ a chur i bhfeidhm ar thuilleamh fostaí i dtréimhse tagartha pá.
Níl aon phleananna ann chun iallach a chur ar fhostóirí ranníocaíocht a dhéanamh le pinsin phearsanta má tá sé sin lasmuigh de théarmaí agus coinníollacha d’fhostaíochta. Beidh sé éigeantach d’fhostóirí a bhfuil fostaithe incháilithe acu ranníocaíochtaí a dhéanamh leis an clárú uathoibríoch nuair a sheolfar é.
Reáchtálfar aon scéim pinsin reatha i gcomhthráth le huathchlárú. Ní chlárófar aon fhostaithe a bhfuil taifead acu tríd an bpárolla de ranníocaíochtaí fostaithe agus/nó ranníocaíochtaí fostóra sa scéim.
Ní fhorálann an reachtaíocht um uathchlárú d’fhostóirí a gcuid fostaithe a chlárú go huathoibríoch ina scéim pinsean reatha. Is ceist í sin d’fhostóirí agus d’iontaobhaithe a scéimeanna pinsin. Go bunúsach, braitheann sé ar an gconradh fostaíochta atá socraithe agat le do chuid fostaithe.
Ní dhéanann an tAcht um Chóras Uathrollaithe Coigiltis Scoir, 2024 difear don reachtaíocht atá ann cheana féin, mar sin beidh oibleagáid ort fós rochtain ar CCPS a thairiscint d’fhostaithe ar mian leo leas a bhaint as.
Ní gá, a luaithe is a bheidh ranníocaíocht phinsin íoctha trí phárolla ó fhostaí nó ó fhostóir, measfar go bhfuil clúdach pinsin ag an bhfostaí cheana féin agus ní chlárófar é/í.
Faoi dheireadh bhliain a sé d’oibriú na scéime um uathchlárú, ar a dhéanaí, forbrófar caighdeáin chun scéimeanna pinsin atá ann cheana a dhíolmhú le cúnamh ón Údarás Pinsean.
Ní bheidh ort leanúint ar aghaidh ag íoc ranníocaíochtaí fostóra má roghnaíonn d’fhostaí gan a bheith páirteach sa scéim. Nuair a athchlárófar an fostaí, cuirfear fógra párolla nua ar fáil agus cuirfear tús leis na ranníocaíochtaí go léir arís.
Eiseoidh NAERSA an Fógra Párolla um Uathchlárú (FPUC) trí bhogearraí párolla chuig an dá fhostóir mar is gnách. Nuair a shroicheann an fostaí an tairseach ioncaim de €80,000 laistigh den bhliain chánach, déanfar an fógra párolla don dá fhostóir a nuashonrú chun a léiriú nach bhfuil aon ranníocaíochtaí breise le híoc. Eiseofar fógra párolla nua ag tús na chéad bliana cánach eile chun ranníocaíochtaí a atosú má chomhlíonann an fostaí na critéir incháilitheachta fós.
Caithfidh, caithfear le fostaithe a roghnaíonn a bheith rannpháirteach ar a mbealach céanna leo siúd a chláraítear go huathoibríoch, agus ciallaíonn sé sin go n-íocfaidh an fostaí, an fostóir agus an Stát na rátaí socraithe mar atá leagtha amach thuas.
Ní chaithfidh. Ní bhaineann na rátaí ranníocaíochta socraithe ach leis an scéim um chlárú uathoibríoch. Mar sin féin, faoi dheireadh bhliain a sé d’oibriú na scéime um uathchlárú, ar a dhéanaí, forbrófar caighdeáin chun scéimeanna pinsin atá ann cheana a dhíolmhú le cúnamh ón Údarás Pinsean.
Déanfar olltuilleamh an fhostaí a mheas le haghaidh na tairsí ioncaim agus le haghaidh ríomh na ranníocaíochtaí. Ciallaíonn sé seo go mbeidh aon rud atá san áireamh sa réimse pá comhlán ar phárolla inmheasúnaithe.
Íocfaidh fostóirí ranníocaíochtaí fostaithe agus fostóirí go díreach le NAERSA. Táthar ag súil go mbeidh modhanna éagsúla ar fáil, dochar díreach inathraithe san áireamh. Beidh fostóirí in ann é seo a chur ar fáil ar thairseach an fhostóra. Cuirfear tuilleadh eolais ar fáil níos gaire don dáta seolta.
Mar fhostóir beidh ort tuairisceán ar leith a dhéanamh tríd an bpárolla go díreach chuig an Údarás Náisiúnta Coigiltis Scoir um Uathchlárú. Cuirfear eolas ar an gcaoi a n-oibreoidh an próiseas seo ar fáil d’fhostóirí níos gaire don dáta seolta.
Déanfar ríomh na ranníocaíochtaí trí na bogearraí párolla atá agat cheana féin.
Ní theastaíonn, is comhlacht lárnach, an tÚdarás Náisiúnta Coigiltis Scoir um Uathchlárú a dhéanfaidh uathchlárú a riaradh agus mar sin ní gá seirbhísí bróicéara a fhostú.