Crios Cosanta Tuilte

Tá Oifig na nOibreacha Poiblí (OPW) freagrach as cur i bhfeidhm an Bheartais Náisiúnta Tuilte in Éirinn a threorú agus a chomhordú trínár bpríomhréimsí straitéiseacha maidir le Cosc, Cosaint agus Ullmhacht anois, agus breithniú a dhéanamh ar an gcaoi a bhféadfadh athrú teacht ar an aeráid amach anseo.

Tá Cosc dírithe ar riosca tuilte a sheachaint nó a bhaint trí thógáil i gceantair leochaileacha atá i mbaol tuilte a sheachaint agus forbairt inbhuanaithe a chur chun cinn trínár dTreoirlínte Pleanála um Bainistíocht Riosca i gCás Tuilte. Baineann an ullmhacht úsáid freisin as Bearta Nádúrtha Bainistíochta Riosca i gCás Tuilte agus as córais inbhuanaithe draenála uirbí agus as pleanáil oiriúnaithe chun cabhrú leis an bpróiseas sin.

Tá Cosaint dírithe ar dhóchúlacht agus/nó ar dhéine na dtuilte a laghdú. Is féidir leis na bearta sin, a mbíonn oibreacha fisiceacha de dhíth orthu de ghnáth, an riosca a laghdú ar bhealaí éagsúla, amhail trí limistéir atá i mbaol a chosaint trí na buaicshreafaí tuilte a laghdú nó a atreorú, nó trí leibhéil tuilte a laghdú. Tá sraith mórscéimeanna cosanta tuilte, scéimeanna mionoibreacha agus scéimeanna draenála artairí ag Oifig na nOibreacha Poiblí ar fud na hÉireann a chuireann cosaint ar fáil.

Is éard atá i gceist le hUllmhacht ná gníomhartha agus bearta a ghlacadh chun iarmhairtí tuilte a laghdú agus an riosca do dhaoine agus an damáiste do mhaoin agus do shócmhainní eile a laghdú trína chinntiú go mbíonn daoine agus pobail athléimneach in aghaidh tuilte. Ciallaíonn sé sin ullmhú don bhaol tuilte, fios a bheith agat cathain a tharlóidh tuilte agus gníomhaíochtaí cuí a dhéanamh díreach roimh thuilte, lena linn agus ina ndiaidh. I measc na ngnéithe ullmhachta tá Réamhaisnéis agus Rabhadh Tuilte, Pleanáil Práinnfhreagartha, Cosaint Maoine Aonair agus athléimneacht an phobail.

Thógamar an tsamhail abhantraí LEGO seo chun léiriú a thabhairt an timthriall uisce agus conas a ghluaiseann uisce tríd an atmaisféar, ag titim sa deireadh mar bháisteach a shreabhann ó na cnoic, trí aibhneacha agus bailte, agus amach chun na farraige. Cabhraíonn sí le míniú a thabhairt ar conas is féidir tuilte tarlú agus léiríonn príomhréimsí an Choisc, na Cosanta agus na hUllmhachta ar bhealach idirghníomhach.

⸻

Céard a Léirítear leis an tSamhail?

✅ Na Limistéir Ghlasa – Is iad sin na cnoic, na foraoisí agus an tuath ina dtosaíonn aibhneacha.

✅ Na Limistéir Ghorma – Is iad sin na haibhneacha agus is ionann na limistéir ar dhath gorm níos dorcha agus an fharraige. Sreabhann uisce ó na cnoic, síos an dobharcheantar trí bhailte, agus ar deireadh go dtí an fharraige.

✅ Cathair LEGO – Bhí an chathair i mbaol tuilte ach feicfidh tú go n‑oibríonn gnéithe coisctheacha agus cosanta chun an baol tuilte a laghdú agus chun an chathair a chosaint nuair a bhíonn báisteach throm nó stoirmeacha ann.

Réitigh dhúlrabhunaithe (NbS) – úsáideann siad sin próisis nádúrtha chun tionchair tuilte a laghdú ar fud dobharcheantair. Oibríonn siad trí uisce a mhoilliú agus a stóráil sa dobharcheantar agus is féidir leo raon tairbhí comhshaoil a sholáthar lena n‑áirítear cáilíocht uisce níos fearr, ceapadh carbóin, agus feabhsuithe bithéagsúlachta. Is féidir leo cabhrú freisin le tionchair an athraithe aeráide a mhaolú go neamhspleách nó in éineacht le bearta eile. Seo roinnt samplaí den mhéid thuasluaite

✅ Portaigh agus bogaigh a athchóiriú – Is féidir le córais nádúrtha truailleáin ó rith chun srutha a scagadh, cáilíocht an uisce a fheabhsú agus tionchair fuarlaigh a laghdú. Trí fhásra agus clúdach ithreach a bhainistiú, is féidir le Réitigh Dhúlrabhunaithe creimeadh a laghdú.

✅ Athfhoraoisiú agus foraoisiú – Cuidíonn crainn a chur agus foraoisí a athchóiriú le báisteach a idircheapadh, rith chun srutha a laghdú agus insíothlú uisce a fheabhsú agus struchtúr na hithreach a chur chun feabhais.

✅ Talamh portaigh agus bogaigh a athchóiriú – Is féidir le córais nádúrtha cabhrú le truailleáin ó rith chun srutha a stóráil agus a scagadh. Cuireann siad feabhas ar cháilíocht an uisce agus laghdaíonn siad tionchair fuarlaigh. Trí fhásra agus clúdach ithreach a bhainistiú, is féidir le Réitigh Dhúlrabhunaithe creimeadh a laghdú.

✅ Athchóiriú agus athlúbadh Abhann – trí lúba nádúrtha aibhneacha agus tuilemhánna a athchóiriú, is féidir sreabhadh uisce a mhoilliú, creimeadh a laghdú agus spás a chruthú d’fhuarlaigh.

✅ Dambaí Ligeacha (crainn eagraithe trasna na habhann) – Is féidir leis na bacainní seo sreabhadh uisce a mhoilliú, creimeadh a laghdú, agus ligean do níos mó uisce insíothlú isteach san ithir. Ligeann siad roinnt uisce tríd ach coinníonn siad roinnt ar ais cosúil le damba beag.

✅ Céim ar Chúl do Chlaífoirt – Nuair a bhogtar claífoirt tuile níos faide isteach sa tír, cruthaítear spás d’fhuarlaigh, laghdaítear airde na dtuilte agus tugtar deis chun éiceachórais nádúrtha tuilemhánna a athbhunú.

✅ Feabhas a chur ar chlúdach ithreach le plandaí – Laghdaíonn clúdach plandaí creimeadh ithreach, méadaíonn sé insíothlú uisce agus cuidíonn sé le truailleáin a scagadh ó rith chun srutha.

Bearta Cosanta – is iondúil go mbíonn oibreacha fisiciúla i gceist leo sin agus go gcosnaíonn siad limistéir atá i mbaol tuilte.

✅ Cosaintí Crua – Uaireanta bíonn gá le ballaí tuile chun bailte agus sráidbhailte a chosaint.

✅ Claífoirt – Is féidir struchtúir chré ardaithe a úsáid freisin chun bailte agus sráidbhailte ina bhfuil níos mó spáis ar fáil a chosaint.

⸻

Conas a Oibríonn an Taispeántas?

💧 Doirtimid uisce isteach ag an taobh thuas ar an abhainn den tsamhail sna cnoic.

🌊 Féach ar an gcaoi a sreabhann an t‑uisce síos an abhainn, tríd an mbaile agus amach chun na farraige.

🌳 Féach conas a chabhraíonn na Réitigh Dhúlrabhunaithe leis an uisce a mhoilliú nuair a chuirtear i bhfeidhm iad.

▐ I gcás ina n‑úsáidtear ballaí agus claífoirt oiriúnacha chun limistéir atá i mbaol tuilte a chosaint.

♻ Bailímid an t‑uisce ag an taobh le sruth den timthriall agus úsáidimid arís é — gan aon dramhaíl!

Cén Fáth a bhfuil Tábhacht leis sin?

Tá Oifig na nOibreacha Poiblí ag obair ar fud na tíre chun athléimneacht in aghaidh riosca tuilte a fheabhsú agus tionchair tuilte a laghdú anois agus amach anseo, trí straitéisí oiriúnaithe aeráide agus bearta a chomhtháthú a laghdaíonn leochaileacht, a chosnaíonn pobail, agus a chuireann bainistíocht riosca tuilte inbhuanaithe chun cinn.

D’fhéadfadh tuilte tionchar suntasach a imirt ar ghnéithe éagsúla den saol in Éirinn, lena n‑áirítear sláinte an duine, maoin, bonneagar criticiúil agus an comhshaol. Tá baint ghníomhach ag an OPW le riosca tuilte in Éirinn a bhainistiú trí bhearta coisctheacha, cosanta agus ullmhachta anois, agus trí mhachnamh a dhéanamh ar an gcaoi a bhféadfadh an aeráid athrú amach anseo.

⸻

Ar Mhaith Leat Tuilleadh a Fhoghlaim?

Foghlaim tuilleadh faoin gcaoi a gcabhraíonn Oifig na nOibreacha Poiblí (OPW) chun daoine agus áiteanna a chosaint ar thuilte trí chosaintí a thógáil agus trí oibriú leis an dúlra ag www.floodinfo.ie.

Scan an cód mearfhreagartha chun níos mó sonraí a fháil faoin tsamhail seo.