Seolann OOP Samhail Treorach Nua do Scéimeanna Cosanta Tuilte i mBaile Dhún na nGall agus i Leitir Ceanainn

D’fhógair an tAire Stáit d’Oifig na nOibreacha Poiblí, an tUasal Patrick O’Donovan TD, inniu [2 Bealtaine] go bhfuil tús á chur anois le scéimeanna cosanta tuilte do Bhaile Dhún na nGall agus do Leitir Ceanainn le maoiniú ó Oifig na nOibreacha Poiblí do thriúr foirne breise innealtóireachta agus bainistíochta tionscadail do Chomhairle Contae Dhún na nGall.

Tugann an maoiniú do na scéimeanna seo deis d’Oifig na nOibreacha Poiblí (OOP) samhail nua seachadta le haghaidh scéimeanna cosanta tuilte a thriail in éineacht le Comhairle Contae Dhún na nGall.

Ag labhairt dó ag seoladh na treoirscéime i Leitir Ceanainn inniu, dúirt an tAire O’Donovan:

Dúirt sé, leis:

Chuir John McLaughlin, Príomhfheidhmeannach Chomhairle Contae Dhún na nGall, fáilte roimh fhógra an lae inniu:

Chuir Liam Blaney, Cathaoirleach Chomhairle Contae Dhún na nGall, fáilte roimh an scéala do mhuintir Leitir Ceanainn agus Bhaile Dhún na nGall:

Cheadaigh infheistíocht an Rialtais i gcosaint tuilte de €1.3 billiún go dtí 2030 faoin bPlean Forbartha Náisiúnta don Stát líon na scéimeanna cosanta tuilte atá á ndearadh agus á dtógáil a mhéadú faoi thrí go 90. In éineacht leis an 12,500 teach agus gnó atá cosanta cheana féin ag scéimeanna cosanta tuilte i 53 pobal ar fud na tíre, tá obair críochnaithe nó idir lámha ag an OOP agus ag na húdaráis áitiúla chun 80 faoin gcéad de réadmhaoin atá i mbaol a chosaint.

Tá cúigear ball foirne á maoiniú ag OOP anois i gComhairle Contae Dhún na nGall atá tiomanta do scéímeanna riosca tuilte a bhainistiú, i gcomhpháirt le hOifig na nOibreacha Poiblí, in dhá phobal déag i nDún na nGall.

D’aibhsigh an tAire gurb é ceann de na ceachtanna tábhachtacha ón tsamhail soláthair reatha ná an t-am a thógann sé na sonraí riachtanacha a bhailiú ar chúiseanna le tuilte agus ar thírdhreach pobail atá i mbaol. Aistreofar leis an gclár píolótach bainistiú an bhailiúcháin sonraí, mar chéad chéim i ndearadh scéime, ó innealtóirí comhairleacha do scéim amháin go dtí na húdaráis áitiúla le haghaidh na scéimeanna go léir laistigh dá réimsí freagrachta.

Ciallaíonn an treoirscéim gur féidir bailiú sonraí a mhéadú ó phobail aonair go dtí gach scéim i gcontae. Chomh maith le barainneachtaí scála a thabhairt, is féidir leis na sonraí a bhailítear eolas a chur ar fáil trínar féidir tús áite a thabhairt do scéimeanna agus do raon na seirbhísí a theastaíonn ó chomhairleoirí chun scéimeanna cosanta tuilte a dhearadh agus a thógáil.

Beidh scéimeanna in Achadh Úr agus i mBaile an Phoill i gContae Chill Chainnigh i gceist leis an tsamhail seachadta píolótach náisiúnta freisin.

Soláthraíonn siad seo suíomhanna iontacha chun an cur chuige nua seo a thriail mar gheall ar scála na bpobal atá le cosaint agus mar chontaetha atá nochta do bhaol tuilte ó aibhneacha, taoidí agus an cósta.

Tá thart ar 75 scéim cosanta tuilte ag céim an dearaidh faoi láthair. Sna hocht mí dhéag atá le teacht den treoirscéim seo, tá go leor de na scéimeanna seo ullamh le bogadh tríd an bpleanáil agus go dtí an tógáil. Ba cheart go scaoilfeadh sé seo acmhainní chun tús a chur le go leor de na 60 scéim atá fós le tosú faoin bPlean Forbartha Náisiúnta.

Phléigh Oifig na nOibreacha Poiblí le déanaí le Stiúrthóirí Seirbhísí na n-údarás áitiúil sa tír an bhfuil an tsamhail seachadta reatha ar an tsamhail seachadta is fearr le glacadh don chéad bhabhta eile scéimeanna. Tá an clár píolótach ag glacadh leis na deiseanna aitheanta chun éifeachtúlachtaí a fheabhsú agus chun amlínte a laghdú laistigh den tsamhail reatha. Trí mheasúnú ar luach ar airgead agus trí phlé leanúnach le hearnáil na n-údarás áitiúil, beidh an tsamhail phíolótach mar bhonn eolais leis an gcur chuige náisiúnta i leith seachadadh scéimeanna cosanta ar thuilte amach anseo. Déanfaidh Grúpa Stiúrtha faoi cheannas Oifig na nOibreacha Poiblí maoirsiú ar an treoirscéím.

Beidh grianghraif de chuairt an Aire ar Leitir Ceanainn ar fáil ó Clive Wasson Photography (info@clive.ie).

Gheofar tuilleadh eolais nó is féidir agallamh le hurlabhraí a iarraidh ach scríobh chuigi an bPreasoifig ag pressoffice@opw.ie.

Lean sinn ar Twitter @opwireland

Lean sinn ar Facebook @opwireland

Lean sinn ar Instagram @opwireland

Lean sinn ar LinkedIn @Office of Public Works

Faoi láthair, tá dhá scéim cosanta tuilte déag á ndearadh ar fud Dhún na nGall atá le dul i mbun pleanála mar seo a leanas:

• Tá Ráth Bhoth, atá faoi cheannas OOP, le cur faoi bhráid an Aire Caiteachais Phoiblí, Seachadadh agus Athchóiriú an Phlean Forbartha Náisiúnta go luath le daingniú faoi na hAchtanna um Dhraenáil Artaireach.
• Tá cead pleanála le hiarraidh do scéimeanna cosanta tuilte faoi stiúir Chomhairle Contae Dhún na nGall sna 12 mhí atá le teacht do Bhun na mBó, Caisleán na Finne, Na Dúnaibh (An Dún), Na Gleannta, Bealach Féich agus Srath an Urláir, Bun Cranncha agus an Ludán, Ráth Mealtain.
• Tá OiOP i gceannas ar dhearadh scéim cosanta tuilte do Leifear agus do Chiarraí Caol (An Cheathrú Chaol).

Baile Dhún na nGall

• Tá Baile Dhún na nGall suite ag béal na Iascaigh, áit a dtéann sé isteach i gCuan Dhún na nGall agus is baile margaidh bríomhar é a bhfuil tábhacht straitéiseach leis le fada an lá ó shin. Fágann na tréithe seo go bhfuil sé ar cheann de na cinn scríbe turasóireachta is fearr i gContae Dhún na nGall, le go leor tarraingtí turasóireachta chomh maith le bialanna, óstáin agus siopaí. Is lárionad tionscail é freisin ina bhfuil mórchuid gnóthaí ilnáisiúnta agus tábhachtacha réigiúnacha, agus seirbhísí poiblí mar an tÚdarás Áitiúil, Uisce Éireann agus ionad cúraim phríomhúil nua FSS. Mar sin is ionad fostaíochta mór é don chontae.
• Mar sin féin, cuireann a shuíomh geografach, lena n-áirítear a shuíomh thiar theas, i mbaol é ó thuilte cósta agus abhann araon agus ó tuilte ó bháisteach. Tá fianaise air seo sna logainmneacha stairiúla ar nós Sráid an Uisce agus le déanaí bhí sé le feiceáil acu siúd a chónaíonn in Clareden Drive, Gort an tSrutháin, Sráid an Chaisleáin agus ag gnólachtaí ar New Row. Bhí Baile Dhún na nGall báite trí huaire idir 2015 agus 2019 agus is beag nár bhuail Stoirm Bharra é in 2021.
• Leagtar amach i bPlean Bainistíochta Riosca Tuilte an Iarthuaiscirt (2018) scéim cosanta tuilte a chosnódh 75 réadmhaoin ó thuilte abhann nó cósta. Tá maoiniú faighte ag Comhairle Contae Dhún na nGall do Mhionoibreacha Oifig na nOibreacha Poiblí chun dul i ngleic le cuid de na saincheisteanna tuilte áitiúla ar feitheamh seoladh na príomhscéime. Tá Baile Dhún na nGall an-leochaileach freisin i leith an Athraithe Aeráide (go háirithe ardú ar leibhéal na farraige) agus tá ar a laghad 50 réadmhaoin bhreise i mbaol faoi thuar tuilte amach anseo; déanfar é seo a mheas i bhforbairt na Scéime.

Leitir Ceanainn

• Tá Leitir Ceanainn, mar Lárionad Réigiúnach i gCreat Pleanála Náisiúnta an Rialtais, ag aithint a ról straitéisigh mar chuid den Réigiún Cathrach Thiar Thuaidh. Is lárionad lárnach uirbeach é cheana féin ó thaobh an gheilleagair réigiúnaigh agus náisiúnta de agus tá sé tábhachtach mar gheata turasóireachta do Chontae Dhún na nGall. Ag tógáil air seo, áirítear ar uaillmhianta fáis Leitir Ceanainn athghiniúint lár an bhaile, bainistíocht inbhuanaithe tráchta le taisteal gníomhach agus iompar poiblí, daonra méadaithe, tithíocht, fostaíocht, seirbhísí uisce feabhsaithe agus soláthar oideachais feabhsaithe (go háirithe Ollscoil Theicneolaíochta an Atlantaigh).
• Mar sin féin, bhí sé faoi réir tuilte suntasacha, go háirithe tuilte in Ospidéal Ollscoile Leitir Ceanainn in 2013 agus 2014, agus an sárú ar Abhainn na Súilí in 2015 a bháigh Ionad Fóillíochta Aura agus ar an R250. Tugann na claífoirt talún atá ann faoi láthair feadh an tSúilí faoi Scéim Draenála Artaireach OOP (1961 – 1968) leibhéal cosanta nach dócha a bheidh leordhóthanach sa todhchaí i bhfianaise riosca méadaithe tuilte mar gheall ar an athrú aeráide agus athruithe ar dhobharcheantair. Tá limistéir shuntasacha den bhaile i mbaol faoi chásanna tuilte amach anseo. Tá sé ríthábhachtach go gcuirfear Scéim Cosanta Tuilte nua i bhfeidhm a thabharfaidh cosaint inbhuanaithe agus láidir do Leitir Ceanainn amach anseo.
• Leagtar amach i bPlean Bainistíochta Riosca Tuilte an Iarthuaiscirt (2018) scéim cosanta tuilte a chosnódh 51 réadmhaoin ó thuilte abhann nó cósta. Tá Baile Dhún na nGall an-leochaileach freisin i leith an Athraithe Aeráide (go háirithe ardú ar leibhéal na farraige) agus tá ar a laghad 56 réadmhaoin bhreise i mbaol faoi thuar tuilte amach anseo; déanfar é seo a mheas i bhforbairt na Scéime.

Tá Scéimeanna Cosanta Tuilte eile atá beartaithe do Dhún na nGall i gCarn Domhnach, i nDún Fionnachaidh, sna Cealla Beaga agus i Ráth Maoláin.

Tá iniúchadh á dhéanamh ag OOP freisin ar inmharthanacht scéimeanna don Bhun Beag/Doire Beag, Conmhaigh agus Bun an Phobail.