Preasráitis
Seolann an tAire McConalogue comhairliúchán chun forbairt Chreat Náisiúnta Carbóin a threorú
Ó An Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Ó An Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Sheol an tAire Talmhaíochta, Bia agus Mara, Charlie McConalogue T.D. agus an tAire Stáit, Martin Heydon, T.D., comhairliúchán poiblí inniu chun forbairt Chreat Náisiúnta Feirmeoireachta Carbóin a threorú.
Dúirt an tAire McConalogue agus é ag leagan amach conas a d’fhéadfadh feirmeoireacht charbóin deis a thabhairt d’fheirmeoirí agus do bhainisteoirí talún sruth nua ioncaim a fháil dá bhfeirmeacha,
“Chun cúitimh a ghiniúint dár bhfeirmeoirí as na gníomhartha a dhéanann siad chun carbón a bhaint agus a stóráil inár n-ithreacha, foraoisí, féaraigh, barrthailte agus fálta sceach, tá Creat Feirmeoireachta Carbóin a fheidhmíonn go maith a sholáthraíonn muinín, fíorú agus deimhniú riachtanach.”
Ó dhearcadh náisiúnta de, is féidir le Feirmeoireacht Carbóin a bheith ina príomhchumasóir chun cabhrú leis an earnáil spriocanna aeráide na hÉireann a bhaint amach mar atá leagtha amach sa Phlean Gníomhaíochta Aeráide is déanaí (2023). Tá gá le creat náisiúnta feirmeoireachta carbóin a bhunú trí shraith beart feirmeoireachta carbóin a chomhlánaíonn an ghníomhaíocht chomhshaoil laistigh de Phlean Straitéiseach an Chomhbheartais Talmhaíochta (CSP) 2023-2027 agus a bheith eolach ar an mbealach agus ar na ceanglais ar leibhéal an AE, laistigh de phróiseas comhthreomhar.
Lorgaítear tuairimí sa chomhairliúchán seo chun eolas a thabhairt ar an gcaoi a ndéantar an Creat a shaincheapadh do chomhthéacs Éireannach trí shuirbhé ardleibhéil ar líne.
Dúirt an tAire McConalogue:
“Tá sé tráthúil anois teacht ar smaointe agus léargais ón bpobal maidir le Creat Feirmeoireachta Carbóin a chruthú a thacóidh agus a thabharfaidh luach saothair d’fheirmeoirí/úinéirí talún chun cuspóirí Aeráide Náisiúnta a bhaint amach. Tá creat inchreidte ina chéad chéim riachtanach chun tacú lenár bhfeirmeoirí/lenár mbainisteoirí talún sna réimsí seo a leanas: baint carbóin, laghduithe astuithe, agus seirbhísí éiceachórais.”
Dúirt an tAire Stáit le freagracht as taighde agus forbairt, Martin Heydon:
“Tá muid ag forbairt agus ag tacú le tionscnaimh chun sonraí bonnlíne náisiúnta a bhailiú do raon gníomhaíochtaí. Beidh sé seo ríthábhachtach chun samhail luach saothair leithlisithe carbóin a fhorbairt. Go dtí seo tá soláthar déanta againn do bhunú an Fhaireachlann Charbóin Ithreach Talmhaíochta agus don Chlár píolótach Samplála Ithreach, mar aon le raon tionscadal taighde ar ithreacha móna.
Chuir an tAire Heydon leis an méid seo ag rá:
“Cuireann na hinfheistíochtaí seo lenár n-acmhainn rannchuidiú aeráide tábhachtach a sholáthar ón earnáil sna blianta amach romhainn agus spreagfainn gach feirmeoir, foraoiseoir agus úinéir talún chun páirt a ghlacadh sa chomhairliúchán poiblí seo.”
Comhthreomhar leis an gcomhairliúchán poiblí, tá grúpa oibre il-gheallsealbhóirí á bhunú chun forbairt an Chreata a mhaoirsiú. Beidh torthaí an chomhairliúcháin seo mar bhonn eolais lena gcinnteoireacht ar raon feidhme an Chreata. I measc na bpríomhréimsí tá an t-eolas atá ann cheana féin a shainaithint a bhaineann le bunú sonraí bonnlíne, moltaí a dhéanamh maidir le bealaí chun aghaidh a thabhairt ar bhearnaí eolais, measúnú a dhéanamh ar riachtanais iniúchta amach anseo, cóid charbóin dheonacha a fhorbairt, scrúdú a dhéanamh ar an bhféidearthacht maoiniú príobháideach a ghiaráil trí chomhpháirtíochtaí poiblí/príobháideacha, agus struchtúir rialachais dea-chleachtais a shainaithint.
Dúirt an tAire McConalogue:
“Clúdóidh an comhairliúchán poiblí seo réimsí atá tábhachtach d’fheirmeoirí, d’úinéirí talún agus d’fhoraoiseoirí araon a d’éiligh go mbunófaí tionscnaimh a thacaíonn lena rannpháirtíocht i margaí deonacha carbóin. Tá baint ag mo Roinnse le roinnt blianta anuas i dtionscnaimh chomhchosúla faoin gCiste Timpeallachta Coillearnaí agus an Scéim Agrafhoraoiseachta agus is léir go bhfeicfimid an tairbhe don rannpháirtí agus don rialtas araon dreasacht a thabhairt ní hamháin do phlandáil crann ar an bhfeirm ach do raon leathan cleachtas feirmeoireachta carbóin. Go háirithe, soláthraíonn an Ciste Timpeallachta Coillearnaí seo múnla atá ann cheana féin le haghaidh íocaíochtaí spriocdhírithe do bhainisteoirí talún as a ngníomhaíochtaí comhshaoil dearfacha”.
D’aithin na hAirí McConalogue agus Heydon an chomhpháirtíocht thábhachtach le EIT Climate-KIC, an tionscnamh nuálaíochta aeráide is mó san Eoraip. Mar chuid den chomhoibriú seo, tá an Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara (DAFM) agus EIT Climate-KIC ag obair go dlúth le páirtithe leasmhara na hÉireann trí agallaimh agus ceardlanna chun a dtuairimí a bhailiú ar bhacainní agus deiseanna, ach freisin mapáil a dhéanamh ar na céimeanna is gá chun uaillmhian na hÉireann a bhaint amach maidir le bheith ina ceannaire domhanda i gcórais agraibhia inbhuanaithe. Anois, tá an chomhpháirtíocht ag dul isteach sa chéad chéim eile, trí phunann de réitigh nuálaíochta a ghníomhachtú thar seacht bpríomhréimse.
Mar fhocal scoir, dúirt an tAire McConalogue:
“I bhforbairt na Feirmeoireachta Carbóin, tá sé tábhachtach a thabhairt faoi deara go bhfuil go leor dúshlán agus éiginnteacht fós ann; sonraí bonnlíne a bhunú, cainníochtú agus fíorú laghduithe astuithe chomh maith le próisis deimhniúcháin san áireamh agus leanann mo Roinn ag obair sa réimse seo.”
Cúlra
I mí na Samhna 2022, d’fhoilsigh an Coimisiún Eorpach togra maidir le ‘deimhniú aistrithe carbóin chun teicneolaíochtaí bainte agus réitigh feirmeoireachta inbhuanaithe a threisiú’. Tá an togra mar bhuntaca do straitéis fhadtéarmach an AE chun an Eoraip a dhéanamh neodrach ó thaobh na haeráide de roimh 2050 agus leagtar amach ann freisin rialacha nua maidir le fíorú neamhspleách a dhéanamh ar bhaint carbóin agus le haghaidh scéimeanna deimhniúcháin. Stóráil carbóin in ithreacha agus foraoisí a fheabhsú nó a scaoileadh ó ithreacha a laghdú agus ‘samhail ghnó nua d’fheirmeoirí agus d’fhoraoiseoirí’ a chruthú.
Is í EIT Climate-KIC an ghníomhaireacht agus an pobal nuálaíochta aeráide is mó san Eoraip, a úsáideann cur chuige córais chun nuálaíocht a mhúnlú chun tacú le cathracha, réigiúin, tíortha agus tionscail a n-uaillmhianta aeráide a chomhlíonadh. Trí chomhoibriú radacach le comhpháirtithe ar fud na cruinne, déanann EIT Climate-KIC léirithe ar mhórscála a thaispeánann cad is féidir nuair a dheartar timthriallta nuálaíochta agus foghlama d’aon ghnó chun dícharbónú easpónantúil a spreagadh agus chun pobail athléimneacha a thógáil.
Is é an Plean Gníomhaithe ar son na hAeráide 2023 (PGA23), a seoladh i Mí na Nollag 2022, an dara huasdátú bliantúil ar Phlean Gníomhaithe ar son na hAeráide 2019 atá ag Éirinn.
Is é an plean seo an chéad phlean a ullmhaíodh faoin Acht um Ghníomhú ar son na hAeráide agus um Fhorbairt Ísealcharbóin (Leasú) 2021 agus tar éis tabhairt isteach buiséid charbóin ar fud an gheilleagair agus uasteorainneacha astaíochtaí earnála.
Cruthóidh cur i bhfeidhm an Phlean Gníomhaíochta Aeráide poist, deiseanna nua eacnamaíocha agus cosnóidh sé daoine agus an domhan. Is féidir leat féachaint ar CAP23 agus a iarscríbhinn gníomhartha ANSEO
CRÍOCH