Preasráitis
Fuarthas breis agus 400 freagra ar an gcomhairliúchán ar shlándáil sholáthar fuinnimh na hÉireann
Ó An Roinn Comhshaoil, Aeráide agus Cumarsáide
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Ó An Roinn Comhshaoil, Aeráide agus Cumarsáide
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Fuarthas breis agus 400 aighneacht go dtí seo mar fhreagra ar chomhairliúchán ar an athbhreithniú ar shlándáil soláthair fuinnimh chórais leictreachais agus gáis na hÉireann, a dhúnann inniu an 28 Deireadh Fómhair 2022. Sheol an Roinn Comhshaoil, Aeráide agus Cumarsáide an comhairliúchán, inar iarradh aiseolas agus fianaise ó na páirtithe leasmhara uile ar an raon leathan roghanna a d’fhéadfaí a chur chun feidhme chun tacú le creat slándála soláthair na hÉireann.
Is é a ghabh leis an doiciméad comhairliúcháin ná anailís theicniúil a rinne Cambridge Economic Policy Associates (CEPA).
Déanfar scrúdú agus breithniú mion ar na freagraí agus na haighneachtaí uile arna bhfáil mar chuid den chomhairliúchán. Ag teacht sna sála ar an bpróiseas athbhreithniúcháin sin, cuirfidh Eamon Ryan, an tAire Comhshaoil, Aeráide agus Cumarsáide, a chuid moltaí ar shlándáil an tsoláthair fuinnimh faoi bhráid an Rialtais.
Tá an t-athbhreithniú ar shlándáil fuinnimh chórais gháis agus leictreachais na hÉireann dírithe ar an tréimhse go dtí an bhliain 2030, cé go bhfuil sé i gcomhthéacs aistriú inbhuanaithe i dtreo aeráidneodrachta a bhaint amach faoin mbliain 2050. Breithnítear ann rioscaí féideartha dár soláthairtí gáis nádúrtha agus dár soláthairtí leictreachais araon, agus scrúdaítear ann bearta éagsúla chun na rioscaí sin a mhaolú, lena n-áirítear an gá le toilleadh breise chun fuinneamh a allmhairiú, an gá le húsáid fuinnimh a laghdú, an gá le stóráil fuinnimh, an gá le héagsúlú breoslaí agus an gá le gáis inathnuaite (amhail bithmheatán agus hidrigin).
Níl sé mar aidhm leis an athbhreithniú aghaidh a thabhairt ar na corrlaigh dhochta ar dóigh dóibh a bheith ann sa soláthar leictreachais thar na geimhrí atá le teacht; tá aghaidh á tabhairt ar an méid sin trí chlár gníomhartha atá ar bun ag CRF (an Coimisiún um Rialáil Fóntais), le tacaíocht ó EirGrid, ón Roinn Comhshaoil, Aeráide agus Cumarsáide, agus ón tionscal.
Ag labhairt dó faoin gcomhairliúchán poiblí, dúirt an tAire Ryan:
"Is rud suntasach é gur thóg breis agus 400 freagraí, idir dhaoine aonair agus eagraíochtaí, an t-am chun páirt a ghlacadh sa chomhairliúchán seo, a bhí bunaithe ar anailís theicniúil chuimsitheach ar ár roghanna fuinnimh sa todhchaí. Cuirfear na tuairimí, na cineálacha cur chuige, an fhianaise agus na hábhair imní uile san áireamh anois, agus aird á tabhairt ar riachtanais fuinnimh na hÉireann go dtí an bhliain 2030 agus ina diaidh, agus ar ár n-oibleagáidí aeráide.
"Ní hé amháin go ndéanfaidh na moltaí a thiocfaidh as an anailís agus comhairliúchán sin ár dtodhchaí fuinnimh a mhúnlú, ach beidh siad mar bhonn agus thaca ag ár dtodhchaí eacnamaíoch, shóisialta agus aeráide freisin. Táim ag súil leis na moltaí sin a chur faoi bhráid an Rialtais faoi dheireadh na bliana."
CRÍOCH
Sholáthair CEPA don Roinn anailís theicniúil mhionsonraithe agus achoimre neamhtheicniúil nach bhfuil chomh fada céanna. Tá trí ghné dhifriúla i gceist leis an anailís theicniúil, is iad sin:
Is mar rioscaí ar thaobh an éilimh agus mar rioscaí ar thaobh an tsoláthair a scrúdaítear na rioscaí a sainaithníodh. Áirítear le rioscaí ar thaobh an éilimh eachtraí aimsire agus méaduithe suntasacha san éileamh. Is iad na rioscaí ar thaobh an tsoláthair a sainaithníodh ná cur isteach ar allmhairí gáis na Ríochta Aontaithe, rioscaí geopholaitiúla, easnaimh i dtoilleadh giniúna leictreachais, agus fáil íseal ar ghiniúint fuinnimh gaoithe.
Cruthaítear fadliosta de roghanna maolaithe ansin. Déantar breithmheas ar na roghanna sin in aghaidh tacar príomhchritéar chun teacht ar ghearrliosta de roghanna maolaithe cuí lena n-anailísiú tuilleadh. Ba iad seo a leanas na príomhchritéir roghnúcháin a úsáideadh:
Is leagtha amach mar a leanas atá gearrliosta de na roghanna maolaithe atá ann le haghaidh gáis agus le haghaidh leictreachais araon, ar nithe iad a d’fhéadfadh aghaidh a thabhairt ar na bearnaí a d’fhéadfadh a bheith ann i slándáil an tsoláthair amach anseo:
Rinneadh gach ceann de na roghanna maolaithe sin a shamhaltú faoi roinnt cásanna suaite chun tuiscint a ghnóthú ar thionchar gach rogha maolaithe agus ar an leibhéal slándála soláthair a thugann gach ceann díobh. Tar éis ionradh na Rúise ar an Úcráin, iarradh cásanna breise mar chuid d’anailís theicniúil CEPA chun tuiscint a ghnóthú ar an tionchar a d’fhéadfadh a bheith ann ar shlándáil soláthair na hÉireann dá bhfionrófaí na honnmhairí gáis nádúrtha uile ó phíblíne na Rúise chuig margaí na hEorpa. Cinneadh san anailís go gcabhraíonn láthair gheografach na hÉireann san Eoraip (is é sin le rá, an dlúthnasc atá aici leis an mBreatain Mhór) le maolú a dhéanamh ar na tionchair is measa a imríonn an cur isteach ar an soláthar ón Rúis.
Níor cuireadh as an áireamh go fóill na roghanna sin ar an bhfadliosta nach ndearnadh iad a shamhaltú go mion. Tá an Roinn ag lorg tuairimí ó pháirtithe leasmhara maidir le gach ní atá sa pháipéar comhairliúcháin.
Tarraingítear san anailís ó CEPA aird ar roinnt pointí:
Tá tuairimí na bpáirtithe leasmhara maidir leis na mórbhearta beartais a d’fhéadfaí a chur chun feidhme chun tacú le creat slándála soláthair na hÉireann á lorg mar chuid den chomhairliúchán freisin. Áirítear iad seo a leanas leis na bearta sin: