Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Sa lá atá inniu ann, an 12 Meán Fómhair 2024, cuirtear chun cinn an Chomhdháil um Thuairisciú Sábháilte agus Íogair ar Fhéinmharú agus Féindochar. Tarraingíonn an chomhdháil le chéile 150 duine a d'fhreastail ar na meáin, iriseoireacht chlóite, seirbhísí meabhairshláinte, caidreamh poiblí, agus ionadaíocht agus abhcóideacht chun féinmharú a chosc, chun plé a dhéanamh ar conas is féidir leis na meáin féindochar agus féinmharú a thuairisciú go sábháilte, agus conas is féidir le scéalta téarnaimh meabhairshláinte dhearfach a chur chun cinn agus básanna trí fhéinmharú a chosc.
Comhoibriú idir an Roinn Sláinte, an Eagraíocht Dhomhanda Sláinte, agus Oifig Náisiúnta Fheidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS) um Fhéinmharú a Chosc, féachann an ócáid le feabhas a chur ar na naisc idir saineolaithe meabhairshláinte agus gairmithe meán in Éirinn. Tá sé á chomhóstáil ag Samaritans Ireland agus Headline, clár náisiúnta na hÉireann um thuairisciú freagrach agus ionadaíocht ar dheacrachtaí meabhairshláinte.
Is saincheist chriticiúil dhomhanda é féinmharú, a théann i bhfeidhm ar dhaoine aonair agus ar phobail ar fud an domhain, agus teastaíonn athrú córasach chun an scéal a bhaineann le féinmharú a athrú. In Éirinn, tá iarrachtaí chun dul i ngleic leis an gceist seo agus athrú dearfach a spreagadh á gcur chun cinn faoi Connecting for Life, a bhféachann Sprioc 1 de le tuiscint agus dearcadh an náisiúin ar iompar féinmharaithe, meabhairshláinte agus folláine a fheabhsú.
Dúirt an tAire Meabhairshláinte agus Daoine Scothaosta, Mary Butler T.D.:
"Is tosaíocht domsa agus don Rialtas é básanna a chosc trí fhéinmharú. Is ceist shuntasach í an stiogma i gcónaí maidir le deacrachtaí meabhairshláinte, agus baineann an Chomhdháil seo le haistriú ó chultúr tosta go ceann d'oscailteacht, de thuiscint agus de thacaíocht. Cuireann féinmharú sraith chasta dúshlán i láthair d'iriseoirí, agus ní mór dúinn tacú leis na meáin chun tuairisc fhreagrach a thabhairt ar fhéinmharú.
"Tá a fhios againn go bhféadfadh méadú ar fhéinmharú a bheith mar thoradh ar thuairisciú míchuí nó gáifeach ar fhéinmharú, ach ar an láimh eile, d'fhéadfadh tionchar cosantach a bheith ag scéalta dóchais agus deacrachtaí a shárú do dhaoine atá i gcruachás."
Dúirt John Meehan, Ceann na hOifige Náisiúnta um Fhéinmharú a Chosc:
"Tá féinmharú casta agus, go ginearálta, níl aon imeacht ná fachtóir amháin ann a thugann ar dhuine a shaol féin a thógáil. Cuireann cosc éifeachtach ar fhéinmharú go leor fachtóirí éagsúla san áireamh. Leagann Connecting for Life, ár straitéis náisiúnta um fhéinmharú a laghdú, béim ar an tábhacht a bhaineann le bheith ag obair leis na meáin agus le heagraíochtaí eile chun tuiscint níos fearr a fháil ar fhéinmharú agus ar na tosca a chosnaíonn agus a fheabhsaíonn meabhairshláinte agus a laghdaíonn stiogma.
"Tugann an chomhdháil seo deis dúinn machnamh a dhéanamh ar an ról tábhachtach a d'fhéadfadh a bheith ag tuairisciú sna meáin maidir le féinmharú a chosc, agus an tábhacht a bhaineann leis an obair a dhéanann eagraíochtaí ar nós Headline agus Samaritans sa spás seo."
Chuala an chomhdháil ó shaineolaithe lena n-áirítear an Dr Khalid Saeed, Comhairleoir Réigiúnach EDS don Mheánmhuir Thoir, maidir leis an treoir is déanaí ó EDS do ghairmithe na meán, agus an tOllamh Ella Arensman, Príomh-Eolaí ag an bhFondúireacht Náisiúnta um Thaighde ar Fhéinmharú, a thug breac-chuntas ar an taighde idirnáisiúnta agus ar an bhfianaise maidir le tuairisciú na meán ar fhéinmharú.
Chuala an chomhdháil freisin plé ar threoirlínte na meán, eitic agus tuairisciú freagrach ar fhéinmharú; an gá atá le meabhairshláinte iriseoirí a chosaint; agus ar bharántúlacht, ionadaíocht agus fíorghuthanna a áirithiú sna meáin. I measc na rannpháirtithe bhí Susan McKay, Sarah Johnston ó The Guardian, David Doran, Eagarthóir Aonad Fiosraithe RTÉ, Alan Bradley, déantóir faisnéise, Malachy Clerkin, iriseoir spóirt, agus Geraldine agus Redmond Murphy, tuismitheoirí Red Óg Murphy.
Is é Connecting for Life Straitéis Náisiúnta reatha na hÉireann chun Féinmharú a Laghdú. Is straitéis chomhordaithe, ilghnéitheach í chun básanna trí fhéinmharú agus eachtraí féindochair a laghdú. Tá seacht sprioc ag an Straitéis, le 69 gníomh, a ndéanann FSS an chuid is mó díobh a sheachadadh, agus tá dhá phríomhchuspóir aici:
Tá Oifig Náisiúnta FSS um Fhéinmharú a Chosc (NOSP) freagrach as a cur i bhfeidhm, arna mhaoirsiú ag Grúpa Stiúrtha Trasearnála um Chur i bhFeidhm agus Monatóireacht (SG), faoi chathaoirleacht na Roinne Sláinte, le hionadaíocht ó ranna, gníomhaireachtaí agus comhpháirtithe neamhrialtasacha tras-Rialtais.
Is é Gníomh 1.4 den Straitéis ná dul i dteagmháil agus oibriú i gcomhar leis na meáin maidir le treoirlínte, uirlisí agus cláir oiliúna na meán chun feabhas a chur ar thuairisciú iompair féinmharaithe ar fud na meán craolta, clóite agus ar líne.
Is é Headline (clár Shine) clár náisiúnta na hÉireann chun tuairisciú freagrach a dhéanamh ar fhéinmharú, agus ionadaíocht ar dhrochshláinte mheabhrach. Cuireann an clár Headline clúdach cruinn agus freagrach chun cinn ar shaincheisteanna a bhaineann le meabhairshláinte, lena n-áirítear féinmharú agus tinneas meabhrach, de réir threoirlínte idirnáisiúnta na meán. Déanann Headline monatóireacht ar na meáin, ag déanamh anailíse ar ailt a bhaineann go sonrach le féinmharú agus meabhairshláinte chun a chinntiú go gcloítear le treoirlínte na meán. Bunaithe i 2007, rinne Headline monatóireacht ar 100,000 alt maidir le féinmharú, féindochar agus drochshláinte mheabhrach, ábhar a mheastar a d'fhéadfadh a bheith díobhálach, chomh maith le feasacht a mhéadú ar threoirlínte na meán arna dtáirgeadh ag EDS agus na Samaritans. Aithnítear sa Headline samplaí de dhea-thuairisciú ar mheabhairshláinte trína nGradaim Meán Meabhairshláinte, agus Comhaltacht Rosalynn Carter don iriseoireacht Mheabhairshláinte i bPoblacht na hÉireann.
Sheol an Eagraíocht Dhomhanda Sláinte (EDS) an ceathrú leagan dá dtreoirlínte meán le déanaí chun tuairisciú a dhéanamh ar fhéinmharú: "Féinmharú a Chosc: Acmhainn do Ghairmithe Meán". Is uirlis í an acmhainn seo chun cabhrú le tuairisciú freagrach sna meáin ar fhéinmharú, ag cur béime ar an ról atá ag na meáin maidir le féinmharú a chosc agus chun tuairisciú íogair, eolasach agus eiticiúil a spreagadh ar an gceist thábhachtach seo. D'fhorbair EDS an nuashonrú seo i gcomhar leis an gCumann Idirnáisiúnta um Fhéinmharú a Chosc (IASP).