Preasráitis
D’fhógair an tAire Heydon go bhfuil €22.3 milliún de dheontais taighde nua ann
Ó An Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Ó An Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
D’fhógair an tAire Stáit ag an Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara, a bhfuil freagracht speisialta air maidir le Taighde agus Forbairt, Martin Heydon TD, maoiniú dar luach €22.3 milliún inniu do 21 tionscadal taighde nua atá ag teacht chun cinn ón ‘nGairm Náisiúnta ar Thaighde Téamach 2023 RTBM’.
Nuair a chuirtear le chéile leis an gcéad thráinse de thionscadail rathúla a fógraíodh in 2023 é, is ionann an maoiniú foriomlán agus €46m, an líon is mó airgid a gheall an Roinn do Ghairm thaighde riamh.
Agus é ag fógairt na dtionscadal rathúil ag ócáid a reáchtáladh i dTeach Farmleigh, dúirt an tAire Stáit:
“Inniu táim ag fógairt €22.3 milliún de chúnamh deontais do 21 tionscadal taighde nua atá ag teacht chun cinn ó Ghairm ar Thaighde Téamach 2023 mo Roinne. Beidh obair thaighde á déanamh ar fud go leor réimsí éagsúla, lena n-áirítear: táirgeadh déiríochta astaíochtaí ísle; ceapadh carbóin ar ithreacha talmhaíochta; creidiúintí nádúir do thalamh feirme a fhorbairt; barr feabhais a chur ar tháirgeadh coirce agus ar phróiseáil do bhia sláintiúil; tionchar na bhfianna san fhoraoiseacht a mheas; earnáil olla na hÉireann a chur chun cinn; ábhair phacáistíochta inbhuanaithe; agus feabhas a chur ar sheilfré na dtáirgí déiríochta, i measc rudaí eile.”
Déanfaidh na 21 tionscadal nua iniúchadh ar ábhair, lena n-áirítear:
• An t-athrú aeráide a mhaolú agus oiriúnú dó
• Cáilíocht uisce agus an bhithéagsúlacht
• Sláinte agus leas ainmhithe
• Frithsheasmhacht in aghaidh ábhar frithmhiocróbach agus frith-heilminteach
• Sábháilteacht bia
• Sláinte bia agus cothú
• Pacáistíocht bhia
• An bithgheilleagar
Dúirt an tAire Heydon:
“Tógann infheistíocht an lae inniu ar an gcéad thráinse de thionscadail a fuair maoiniú mí na Nollag seo caite. Má chuirtear le chéile iad, infheistíocht fhoriomlán €46 milliún atá ann, an méid is mó riamh ó Ghairm thaighde de chuid mo Roinne. Cabhróidh an infheistíocht sin earnálacha talmhaíochta, bia, foraoiseachta agus bithgheilleagair na hÉireann a ullmhú leis an eolaíocht agus an teicneolaíocht a theastaíonn uathu chun a bheith níos inbhuanaithe fós agus níos iomaíche fós amach anseo.”
Leag an tAire Heydon béim ar an tacaíocht a thabharfaidh an maoiniú do 48 áit do mhic léinn iarchéime agus 55 taighdeoir iardhochtúireachta agus conartha sna 17 n-institiúid atá ag fáil an mhaoinithe. In éineacht leis na tionscadail a fógraíodh i dTráinse I, is ionann seo agus tacaíocht do bhreis is 200 post taighde. Cinntíonn sé sin go mbeidh buíon de thaighdeoirí sároilte ann do na hearnálacha sin, agus go mbeidh Éire ar thús cadhnaíochta i gcúrsaí eolaíochta, teicneolaíochta agus nuálaíochta.
Mar fhocal scoir, dúirt an tAire Heydon:
“Bíonn cleachtaí ar fud na n-earnálacha agraibhia, foraoise agus bithgheilleagair i gcónaí ag forbairt agus ba cheart go mbeadh Éire ar thús cadhnaíochta sna forbairtí sin. Ba cheart go mbeifear ag teacht aníos le réitigh nua go rialta chun cur leis an inbhuanaitheacht eacnamaíoch, thimpeallachta agus shóisialta, agus is é an chéad chéim eile ná go dtagann torthaí na dtionscadal sin chomh fada le húsáideoirí deiridh, mar shampla, feirmeoirí, comhairleoirí, lucht déanta beartas agus páirtithe leasmhara an tionscail.”
Mar chuid den chomhoibriú leanúnach Thuaidh/Theas maidir le taighde agraibhia agus nuálaíocht, chomhoibrigh an Roinn Talmhaíochta, Comhshaoil agus Gnóthaí Tuaithe, Tuaisceart Éireann sa ghairm thaighde seo, trí mhaoiniú a chur ar fáil ionas go mbeadh eagraíochtaí taighde incháilithe i dTuaisceart Éireann ábalta páirt a ghlacadh sna tionscadail le páirtithe in Éirinn. Déanfaidh an comhoibriú sin leas do dhá thionscadal sa liosta Tráinse II seo.
Nótaí d’Eagarthóirí
A. Tionscadail ar tugadh tacaíocht dóibh
Táirgeadh déiríochta astaíochtaí ísle gan leasachán N nó luibhicídí
Comhordaitheoir: James Humphreys, Teagasc
Ceapadh carbóin ó ithreacha Talmhaíochta ó Thalamhúsáidí, Bainistíocht agus cineálacha Ithreach difriúla.
Comhordaitheoir: Rachael Murphy, Teagasc
Straitéisí a fhorbairt d’earnálacha difriúla de Thalmhaíocht na hÉireann chun dul i oiriúint do dhúshláin an athraithe aeráide
Comhordaitheoir: Elodie Ruelle, Teagasc
Bainistiú na bhforaoisí talamh portaigh don aeráid, bithéagsúlacht agus cáilíocht uisce
Comhordaitheoir: Ken Byrne, Ollscoil Luimnigh
Creidiúintí Nádúir do Thalamh Feirme a Fhorbairt chun Borradh a Chur faoin Aistriú Inbhuanaithe i dTalmhaíocht na hÉireann
Comhordaitheoir: Yvonne Buckley, Coláiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath
Tionchar na bhfianna in éiceachórais fhoraoisí na hÉireann a mheas chun bonn eolas a chur faoin mbainistíocht agus faoin bpolasaí fia bunaithe ar fhianaise
Comhordaitheoir: Simone Ciuti, an Coláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath
Sláinte agus leas na laonna a tógadh in Éirinn nó atá ag tabhairt faoin Trádáil Taobh Istigh den Phobal
Comhordaitheoir: Emer Kennedy, Teagasc
Pataigíní plandlainne a aimsiú ag baint úsáid as teicneolaíocht HTS
Comhordaitheoir: Trevor Hodkinson, Coláiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath
Laghdú inbhuanaithe na húsáide frithmhiocróbaí i rith na tréimhse seascaí ar fheirmeacha déiríochta
Comhordaitheoir: Pablo Silva Bolona, Teagasc
Ag Bainistiú na Frithsheasmhachta in Aghaidh Ábhar Frith-heilminteach in Eallach go hInbhuanaithe
Comhordaitheoir: Orla Keane, Teagasc
Anailís riosca ar éilliú Salmonella ar fheirmeacha éineola, ag baint úsáid as bearta bithshlándála nua
Comhordaitheoir: Declan Bolton, Teagasc
Meastacháin Shamhlacha don Inbhuanaitheacht Thalmhaíochta ag Baint Úsáid as Fianaise Cheart
Comhordaitheoir: Emma Dillon, Teagasc
OLANN AN EARRAIGH – ag sárú bacainní agus ag cur deiseanna ar fáil don nuálaíocht in earnáil Olann Fhásta na hÉireann.
Comhordaitheoir: Tim Yeomans, Ollscoil Teicneolaíochta na Mumhan
Bonneagair thaighde na hÉireann a chónascadh chun borradh a chur faoi fhorbairt na mbithphróiseas inbhuanaithe
Comhordaitheoir: John Morrissey, Coláiste na hOllscoile, Corcaigh
Comhtháthú sonraí ag leibhéal an tionscail agus forbairt ardáin inbhuanaitheachta digití agus uirlise tacaíochta cinntí do chórais táirgthe talmhaíochta in Éirinn
Comhordaitheoir: Jonathan Herron, Teagasc
Táirgeadh comhtháite na snáithíní naincheallalóis, lignine agus ceallaláise ó dhramhaíl talmhaíochta le húsáid in ábhair phacáistíochta inbhuanaithe do bhia
Comhordaitheoir: Amit Jaiswal, Ollscoil Teicneolaíochta Bhaile Átha Cliath
Sarcopenia sa Bhean iarmheanapásach Níos Sine - Réitigh inbhuanaithe le próitéin ó Phlandaí
Comhordaitheoir: Linda Giblin, Teagasc
Riosca éillithe pataigine bia-iompartha a mheas i dtáirgeadh torthaí agus glasraí úra
Comhordaitheoir: Achim Schmalenberger, Ollscoil Luimnigh
Feabhas ar Sheilfré na dTáirgí Déiríochta trí Réitigh Phacáistíochta Mhéadaithe Zein
Comhordaitheoir: • Joe Kerry, Coláiste na hOllscoile, Corcaigh
Coircí Sláintiúla: Ag Dúnadh an Chiorcail: Ag Cur Barr Feabhais ar na Paraiméadair d’Fhás Coirce, Baint Bhithghníomhach, agus Próiseáil na dTáirgí Inbhuanaithe Treisithe Bia don tSláinte.
Comhordaitheoir: • Amalia Scannell, An Coláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath
Ardstruchtúir Chothaitheacha a Theirmea-Aisiompú mar Rogha Threisithe in Oidis don Mhíchothú
Comhordaitheoir: • Tom O’Callaghan, Coláiste na hOllscoile, Corcaigh
B. Gairm ar Thaighde Téamach 2023 RTBM
Cuireann Gairm ar Thaighde Téamach 2023 RTBM snáithe an taighde théamaigh i bhfeidhm den tacaíocht RTBM don taighde. Tuilleadh eolais faoi na cúig shnáithe tacaíochta taighde atá á bhfeidhmiú ag RTBM.
Lorg an Ghairm tograí ó chúig réimse théamacha: Maolú Aeráide agus Oiriúnú Aeráide, Agra Chomhshaoil, an Bhithéagsúlacht agus Seirbhísí Éiceachórais, Táirgeadh Ainmhithe & Plandaí Cliste, Inbhuanaithe, Sláinte & Leas, an Bithgheilleagar, Geilleagar Tuaithe, Agraidhigitiú & Sonraí, agus Próiseáil agus Caitheamh Bia atá Sábháilte, Cothaitheach agus Inbhuanaithe.
C. Staitisticí Gairme
• 17 n-eagraíocht feidhmithe taighde
• 103 post taighde
• 48 post taighde iarchéime (43 PhD agus 5 MSc)
• 55 post taighde ar conradh
Foinsí maoinithe:
• RTBM: € 21,824,971.83
• DAERA TÉ: €475,202
D. Institiúidí atá ag fáil an mhaoinithe
• Teagasc
• Coláiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath
• Ollscoil Teicneolaíochta na Mumhan
• Coláiste na hOllscoile, Corcaigh
• Ollscoil Luimnigh
• Institiúid Teicneolaíochta Dhún Dealgan
• An Coláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath
• Ollscoil na Gaillimhe
• Ollscoil Teicneolaíochta na Sionainne
• Ollscoil Teicneolaíochta an Oirdheiscirt
• Ollscoil Teicneolaíochta an Atlantaigh
• Garraithe Náisiúnta na Lus
• Irish Cattle Breeders Federation
• Ollscoil na Banríona
• Ollscoil Uladh
• Ollscoil na hÉireann, Má Nuad
• Ollscoil Teicneolaíochta Bhaile Átha Cliath