Fáiltíonn an tAire McConalogue roimh fheasacht níos fearr ar Rialacháin um Chleachtas Éagórach Trádála
Ó An Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Ó An Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Chuir an tAire Talmhaíochta, Bia agus Mara, Charlie McConalogue T.D. fáilte inniu roimh thorthaí na suirbhéanna gutháin/ar líne le déanaí a choimisiúnaigh an tÚdarás um Fhorfheidhmiú Cleachtais Éagóracha Trádála, a léiríonn feabhas ar an bhfeasacht agus ar an tuiscint ghinearálta ar na cosaintí a thairgeann na Rialacháin um Chleachtais Éagóracha Trádála (UTPanna) do sholáthraithe táirgí agraibhia i gcomparáid le torthaí suirbhéanna comhchosúla a rinneadh anuraidh.
Dúirt an tAire McConalogue
“Is ábhar misnigh é go bhfuarthas amach i suirbhéanna na bliana seo go bhfuil feasacht agus tuiscint níos fearr ag soláthraithe agraibhia ar na Rialacháin UTP agus ar na cosaintí a chuireann siad ar fáil ná mar a bhí anuraidh. Ar an drochuair, áfach, tugann na suirbhéanna le fios freisin go mbíonn cleachtais éagóracha trádála ag roinnt soláthraithe fós agus iad ag déileáil lena gceannaitheoirí. ”
“Treisíonn na suirbhéanna freisin ceann de phríomhthorthaí na bliana seo caite go bhfuil fachtóirí bunúsacha ann a ghníomhaíonn chun soláthraithe a chosc ó sháruithe ar na Rialacháin a ardú lena gceannaitheoir, lena n-eagraíocht ionadaíoch nó leis an Údarás Forfheidhmithe. Mholfainn go láidir do sholáthróirí ceisteanna a bhaineann le cleachtais éagóracha trádála a ardú leis an Údarás Forfheidhmithe nuair is cuí sin a dhéanamh”.
Rinneadh iarracht i suirbhéanna 2023 tionchar obair an Údaráis Forfheidhmithe le bliain anuas a thomhas agus, go háirithe, a iarrachtaí leanúnacha chun feasacht a ardú i leith na UTPanna ag baint úsáide as suirbhéanna 2022 mar bhonnlíne. Bhí sé mar aidhm ag na suirbhéanna sonraí a fháil ar:
• feasacht agus tuiscint ag soláthraithe agraibhia ar na Rialacháin UTP reatha;
• an mhéid a théann cleachtais éagóracha trádála i bhfeidhm ar sholáthróirí agus an tionchar a bhíonn acu orthu agus na tosca a d'fhéadfadh tionchar a imirt orthu chun ceist a ardú nó gearán a dhéanamh; agus
• feasacht ar na príomhfheidhmeanna agus an ról atá beartaithe d’oifig nua an Rialálaí Agraibhia, atá le bunú faoin mBille um Shlabhra Soláthair Talmhaíochta agus Bia, 2022.
D’fhógair an tAire freisin foilsiú thuarascáil an Údaráis Forfheidhmithe ar a ghníomhaíochtaí i 2022, atá ar fáil ar a shuíomh gréasáin: https://www.utp.gov.ie/
Nóta d’Eagarthóirí
Shínigh an tAire S.I. Uimh. 198/2021 - Rialacháin an Aontais Eorpaigh (Cleachtais Éagothroma Trádála sa slabhra soláthair talmhaíochta agus bia) 2021 (irishstatutebook.ie/ga) ar an 28ú Aibreán 2021.
Thug na Rialacháin seo éifeacht d’fhorálacha na Treorach um Chleachtais Éagorach Trádála (UTP) (Treoir (AE) 2019/633 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 17 Aibreán 2019 maidir le caidrimh gnólacht le gnólacht i slabhra an tsoláthair talmhaíochta agus bia.
Cuireann na Rialacháin cosc ar 16 cleachtas trádála éagórach (CTÉ) – 10 CTÉ (dubh) atá toirmiscthe i ngach cás agus 6 CTÉ (liath) eile atá toirmiscthe mura n-aontaíonn na páirtithe go soiléir agus gan athbhrí roimh ré. Tá siad seo leagtha amach in achoimre UTP Bileog Deiridh DL.pdf (utp.gov.ie/ga) agus liostaítear thíos iad.
10 UTPDubh (toirmiscthe i ngach cás)
1. Íocaíocht níos déanaí ná 30 lá ar tháirgí meatacha talmhaíochta agus bia
2. Íocaíocht níos déanaí ná 60 lá le haghaidh táirgí talmhaíochta agus bia eile
3. Táirgí meatacha talmhaíochta agus bia a chealú ar ghearrfhógra
4. Athruithe aontaobhacha conartha ag an gceannaitheoir
5. Íocaíocht nach mbaineann le hidirbheart ar leith
6. Riosca caillteanais agus meathlaithe aistrithe chuig an soláthraí
7. Diúltú don cheannaitheoir dearbhú i scríbhinn ar chomhaontú soláthair, ainneoin iarratas ón soláthraí
8. Mí-úsáid rúin trádála ag an gceannaitheoir
9. Díoltas tráchtála ag an gceannaitheoir
10. Na costais a bhaineann le gearáin ó chustaiméirí a scrúdú a aistriú chuig an soláthraí
UTPanna Liath (toirmiscthe mura n-aontaíonn na páirtithe go soiléir agus gan athbhrí roimh ré)
1. Tugann an ceannaitheoir táirgí gan díol ar ais chuig an soláthraí gan íoc as na táirgí sin gan díol
2. Íocaíocht ag an soláthraí as stocáil, taispeáint agus liostú
3. Íocaíocht ón soláthraí le haghaidh ardú céime
4. Íocaíocht ag an soláthraí le haghaidh margaíochta
5. Íocaíocht ón soláthraí le haghaidh fógraíochta
6. Íocaíocht ón soláthraí d’fhoireann an cheannaitheora, áitribh a fheistiú
Tugann na Rialacháin cosaint d’aon soláthraí táirgí talmhaíochta agus bia a bhfuil láimhdeachas suas le €350 milliún acu faoi réir láimhdeachas an tsoláthraí a bheith níos ísle ná láimhdeachas an cheannaitheora laistigh de chatagóirí sonraithe. Soláthraíonn na Rialacháin cosaint do chúig leibhéal grádaithe de chatagóirí láimhdeachais soláthraithe i gcoibhneas leis an gceannaitheoir suas go dtí an teorainn láimhdeachais €350 milliún.
Faoi na Rialacháin, sainmhínítear soláthraí mar tháirgeoir talmhaíochta nó aon duine nádúrtha nó dlítheanach a dhíolann táirgí talmhaíochta agus bia. Sainmhínítear ceannaitheoir mar aon duine nádúrtha nó dlítheanach nó aon údarás poiblí a cheannaíonn táirgí talmhaíochta agus bia. Ní bhaineann na Rialacháin ach le caidrimh ghnó-le-gnó agus ní chlúdaíonn siad díolacháin le tomhaltóirí.
Tá na Rialacháin UTP infheidhme ón 1 Iúil 2021 maidir le comhaontuithe soláthair arna mbunú ón 28 Aibreán 2021 agus, ón 28 Aibreán 2022, ní mór do gach comhaontú soláthair, iad siúd a bhí i bhfeidhm roimh an 28 Aibreán 2021 san áireamh, na Rialacháin a chomhlíonadh.
Torthaí suirbhé 2023
Rinne an tÚdarás um Fhorfheidhmiú Cleachtais Éagóracha Trádála suirbhé le déanaí ar tháirgeoirí príomhúla agus suirbhé gutháin ar sholáthróirí gnó iartheachtacha. Sna suirbhéanna seo, fiafraíodh de fhreagróirí faoi shaincheisteanna a bhaineann le cleachtas éagórach trádála ar dhéileáil siad leo laistigh den slabhra soláthair bia.
Léiríonn príomhthorthaí suirbhé 2023 ar sholáthraithe gnó iartheachtacha:
• tá méadú 11% ar an leibhéal feasachta i gcomparáid leis an mbliain seo caite.
• níor tharla UTPanna dubh agus liath chomh minic sin le 12 mhí anuas.
• Dúirt 40% de na gnólachtaí a ndearnadh suirbhé orthu go bhfuil taithí acu ar Chleachtas Trádála Éagórach Dubh amháin ar a laghad le dhá mhí dhéag anuas - b'iad na príomhsáruithe a tuairiscíodh ná íocaíochtaí a rinneadh níos déanaí ná 30 lá (26%) agus níos déanaí ná 60 lá (22%). Léiríonn sé seo laghdú suntasach i gcomparáid le torthaí 2022.
• tháinig laghdú suntasach ar chásanna de chealuithe gearrfhógra táirgí agraibhia meatacha.
• mhaígh 10% de na freagróirí gur thug a gceannaitheoir táirgí nár díoladh ar ais gan íoc as na táirgí sin nár díoladh. Léiríonn sé seo laghdú i gcomparáid le torthaí 2022.
• dúirt níos mó ná 40% de na freagróirí go bhfuil siad muiníneach go gcosnaíonn na Rialacháin iad mar sholáthraithe i gcoinne UTPanna.
• ceapann aon trian de na gnólachtaí a ndearnadh suirbhé orthu gur neartaigh na Rialacháin UTP seasamh na soláthróirí níos laige i gcoinne ceannaitheoirí níos láidre.
As na príomhtháirgeoirí a chríochnaigh an suirbhé ar líne, bhí méadú 12% ar an leibhéal feasachta ar na UTPanna agus méadú 8% ar an tuiscint go dtugann na Rialacháin cosaint i gcoinne UTPanna.
Tá suíomh Gréasáin tiomnaithe bunaithe ag an Údarás Forfheidhmithe – [external-link www.utp.gov.ie | www.utp.gov.ie ] -ina bhfuil ábhair acmhainní úsáideacha agus sonraí teagmhála lena n-áirítear conas is féidir le soláthraithe gearán a dhéanamh leis an Údarás. Tá sonraí na suirbhéanna ó 2022 agus ó 2023 ar fáil ar an suíomh gréasáin.
Tuarascáil Gníomhaíochta 2022
Tá tuarascáil 2022 ar fáil ag an nasc seo a leanas: Tuarascáil Gníomhaíochta an Údaráis um Fhorfheidhmiú Cleachtais Éagóracha Trádála 2022
Cheadaigh an Rialtas an Bille um Shlabhra Soláthair Talmhaíochta agus Bia le cur faoi bhráid Thithe an Oireachtais i mí na Samhna 2022 agus rith Dáil Éireann an bille le déanaí, agus tá sé á bhreithniú faoi láthair ag an Seanad.
Nuair a achtófar an Bille seo, bunófar Údarás reachtúil neamhspleách nua ar a dtabharfar An Rialálaí Agraibhia. Déanfaidh na forálacha cumasúcháin sa Bhille foráil d’aistriú freagrachta feidhmeanna forfheidhmithe UTP faoi shainchúram an Rialtóra, táthar ag súil go dtarlóidh sé seo tráth thosach feidhme an Achta. Tabharfaidh an Bille cumhachtaí breise don Rialtóir freisin chun cothroime agus trédhearcacht a chur chun cinn sa slabhra soláthair talmhaíochta agus bia.