Foilsithe
An t-eolas is déanaí
D'fhógair an tAire Sláinte, Stephen Donnelly TD; an tAire Sláinte Phoiblí, Folláine agus an Straitéis Náisiúnta Frithdhrugaí, Frank Feighan TD; an tAire Leanaí, Comhionannais, Míchumais, Lánpháirtíochta agus Óige, Roderic O'Gorman TD; agus FSS seoladh an chéad Phlean Gníomhaíochta Náisiúnta um Shláinte an Lucht Siúil (NTHAP) 2022 -2027 chun na heispéiris sláinte agus na torthaí sláinte don Lucht Siúil a fheabhsú.
Tá maoiniú breise imfhálaithe €1m á sholáthar ag an Roinn Sláinte in 2023 chun tacú le cur i bhfeidhm an phlean, agus tá €300,000 eile ann go sonrach do sheirbhísí meabhairshláinte.
Aithníonn an NTHAP na mór-éagothromais sláinte a fhulaingíonn an Lucht Siúil, ag eascairt as dheitéarmanaint shóisialta na sláinte, agus na constaicí is féidir leo a shárú maidir le rochtain a fháil ar sheirbhísí cúram sláinte. Cuirfidh sé bonn láidir ar fáil chun oidhreacht rathúil a thógáil agus a chothabháil agus aghaidh á tabhairt ar riachtanais bhreise sláinte an Lucht Siúil.
Dúirt an tAire Sláinte, Stephen Donnelly TD:
“Tacaím go láidir leis an bplean gníomhaíochta seo de réir mar a ailíníonn sé le tosaíocht straitéiseach mo Roinne chun rochtain ar chúram sláinte a fheabhsú do ghrúpaí atá eisiata go sóisialta. Is freagairt chuimsitheach sláinte poiblí é ar riachtanais sláinte an Lucht Siúil, ina leagtar amach bearta oiriúnaithe agus dearfacha chun galair a chosc, sláinte a chur chun cinn agus fad saoil a fhadú, agus a sheachadtar i gcomhpháirtíocht leis an Lucht Siúil
“Fáiltím go háirithe roimh an mbéim ar riachtanais mheabhairshláinte an Lucht Siúil, atá ag teacht leis an tosaíocht a thugtar don Lucht Siúil i mbeartais meabhairshláinte mo Roinne.
“Chun aghaidh a thabhairt ar riachtanais mhná an Lucht Siúil atá gan dídean, tá maoiniú breise á sholáthar ón bPlean Gníomhaíochta um Shláinte na mBan."
Cuimsíonn an plean idirghabhálacha sláinte agus cúraim shóisialta a mbeidh an tionchar is mó acu ar shláinte an Lucht Siúil lena n-áirítear cúram meabhairshláinte agus diagnóis galar ainsealach, idirghabhálacha luatha agus bainistíocht.
Tá 45 gníomh sa phlean, lena n-áirítear:
Dúirt an tAire Sláinte Poiblí, Folláine agus an Straitéis Náisiúnta Frithdhrugaí, Frank Feighan TD:
"Creidim go láidir go bhfuil sé de cheart ag an Lucht Siúil an caighdeán sláinte is airde a bhaint amach mar is gnách i sochaí na hÉireann. Ar an drochuair, ní dheachaigh na feabhsuithe ar shláinte phobal na hÉireann chun tairbhe don Lucht Siúil a leanann de bheith ag fulaingt ó neamhionannais throma sláinte, a léirítear i saol níos giorra agus i gcáilíocht sláinte níos measa.
“Fáiltím go háirithe roimh an tionscnamh chun aghaidh a thabhairt ar dheitéarmanaint shóisialta shláinte an Lucht Siúil i gcomhar le clár Pobail Shláintiúla na Roinne. Déanann an tionscnamh seo beartas sláinte príomhshrutha a shaincheapadh chun na tosca sóisialta sonracha a mbíonn tionchar acu ar shláinte an Lucht Siúil a chur san áireamh."
Dúirt an tAire Leanaí, Comhionannais, Míchumais, Lánpháirtíochta agus Óige, Roderic O’Gorman TD:
“Tá a fhios againn go bhfuil torthaí sláinte níos boichte ag an Lucht Siúil ná mar atá ag an bpobal i gcoitinne, agus go bhfuil dúshláin ar leith rompu maidir le rochtain a fháil ar sheirbhísí cúraim sláinte. Tá an Rialtas tiomanta d'eispéiris agus do thorthaí sláinte an Lucht Siúil a fheabhsú, agus beidh foilsiú an Phlean Gníomhaíochta Náisiúnta um Shláinte an Lucht Siúil inniu, agus a chur i bhfeidhm tráthúil, ríthábhachtach chun na míchothromaíochtaí sláinte atá ann don Lucht Siúil inár sochaí a laghdú.
“Is gníomh de chuid na Straitéise nua Náisiúnta maidir le Cuimsiú an Lucht Siúil agus na Romach [NTRIS], atá á stiúradh ag mo Roinn, é plean gníomhaíochta mionsonraithe a fhorbairt agus a chur i bhfeidhm chun aghaidh a thabhairt ar riachtanais sláinte shonracha an Lucht Siúil, agus is príomhghealltanas de chuid Chlár an Rialtais é. Fáiltím roimh fhoilsiú an Phlean Gníomhaíochta Náisiúnta um Shláinte an Lucht Siúil inniu agus na gealltanais sin á gcomhlíonadh."
Dúirt Martina Queally, Príomhoifigeach Cúram Sláinte Pobail FSS Thoir agus Cathaoirleach an Ghrúpa Stiúrtha Náisiúnta um Shláinte an Lucht Siúil:
“Is céim thábhachtach chun cinn inár gcuid oibre é an Plean Gníomhaíochta Náisiúnta um Shláinte an Lucht Siúil chun torthaí sláinte níos fearr a bhaint amach don Lucht Siúil. Ba mhaith liom buíochas a ghabháil leis an nGrúpa Stiúrtha agus le gach duine a ghlac páirt sa phróiseas comhairliúcháin lena n-áirítear an Lucht Siúil, eagraíochtaí an Lucht Siúil, mo chomhghleacaithe i FSS agus sa Roinn Sláinte as cur le forbairt an phlean seo.
“Trí oibriú le chéile agus gníomhartha spriocdhírithe a chur i bhfeidhm a thugann aghaidh ar shainriachtanais sláinte an Lucht Siúil, is féidir linn tionchar dearfach a imirt ar shláinte an Lucht Siúil in Éirinn agus cuidiú le míchothromaíochtaí sláinte a laghdú. Táim ag tnúth le leanúint ag obair lenár gcomhpháirtithe chun tacú leis an obair thábhachtach seo."
Dúirt Mary Brigid Collins, ionadaí an Phríomhchúraim Sláinte don Lucht Siúil ar Ghrúpa Stiúrtha an Phlean Gníomhaíochta Náisiúnta um Shláinte don Lucht Siúil:
“Tá ríméad orm faoi fhoilsiú Phlean Gníomhaíochta Náisiúnta um Shláinte an Lucht Siúil seo a bhfuil géarghá leis. Creidim go bhfuil sé de chumas aige fíor-athrú dearfach a thabhairt i gcrích don Lucht Siúil ar fud na tíre. Tá cuimsiú an Lucht Siúil i gcroílár an phlean agus aithnítear tionchar an chiníochais, an idirdhealaithe, na ndroch-choinníollacha maireachtála, drochthorthaí san oideachas agus na dífhostaíochta ar thorthaí sláinte.
“Aithníonn sé freisin an tábhacht a bhaineann le rannpháirtíocht ghníomhach an Lucht Siúil agus ról na nAonad Sláinte don Lucht Siúil agus na dTionscadal Cúraim Sláinte Phríomhúil don Lucht Siúil. Tá an lucht siúil ag tnúth le leanúint ag obair le Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte agus leis an Roinn Sláinte agus leanfaidh siad orthu ag cur béime ar an ngá le buiséid athfhillteacha agus réadúla má táimid dáiríre faoin bPlean a chur i bhfeidhm."
Bunóidh FSS grúpa stiúrtha chun monatóireacht agus tuairisciú a dhéanamh ar chur i bhfeidhm an phlean ag leibhéil náisiúnta agus réigiúnacha. Forbróidh Aonaid Sláinte don Lucht Siúil plean feidhmithe 5 bliana agus foilseoidh siad tuarascáil bhliantúil.
Is príomhghníomhaíocht sa Straitéis nua Náisiúnta maidir le Cuimsiú an Lucht Siúil agus na Romach agus i gClár an Rialtais plean gníomhaíochta mionsonraithe a fhorbairt agus a chur i bhfeidhm chun aghaidh a thabhairt ar shainriachtanais sláinte an Lucht Siúil, ag baint úsáide as cur chuige deitéarmanant sóisialta.
Bhí an príomhról ag FSS i bhforbairt an phlean gníomhaíochta, i gcomhar le heagraíochtaí an Lucht Siúil. Tá an plean ailínithe le Straitéis Náisiúnta Sláinte Idirchultúrtha FSS.
I mBuiséad 2023, chuir an Roinn Sláinte €1m ar fáil chun an Plean Gníomhaíochta Sláinte don Lucht Siúil a chur i bhfeidhm, agus cuireadh €300,000 eile ar leataobh go sonrach do na gníomhartha meabhairshláinte sa Phlean.
Cuireadh maoiniú breise €270,00 ar fáil roimhe seo chun tacú le leathnú aonad sláinte an Lucht Siúil, ar príomhchuspóir é sa phlean gníomhaíochta.