Ó An Roinn Leanaí, Comhionannais, Míchumais, Lánpháirtíochta agus Óige
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
- Glacadh agus Cur i bhFeidhm na Straitéise Náisiúnta um Chuimsiú Míchumais 2017-2020
- Líonra nua um Rannpháirtíocht agus Comhairliúchán Míchumais a bunaíodh in 2020
- Tugann an tAcht um Theanga Chomharthaíochta na hÉireann 2017 stádas teanga oifigiúil do ISL
Dhírigh Glacadh agus Cur i bhFeidhm an Dara Plean Gníomhaíochta faoin Straitéis Chuimsitheach Fostaíochta do Dhaoine atá faoi Mhíchumas 2015-2024 ar dheiseanna fostaíochta a oscailt do dhaoine faoi mhíchumas.
D’fhoilsigh an tAire Stáit le freagracht as Míchumas, Anne Rabbitte TD Uasal dréacht comhairliúcháin inniu de thuarascáil Tosaigh Stáit na hÉireann faoi Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar Chearta Daoine atá faoi Mhíchumas. Is ionann foilsiú na Tuarascála agus tús tréimhse comhairliúcháin trí mhí inar féidir le páirtithe leasmhara agus baill den phobal aighneachtaí a dhéanamh ar an tuarascáil, a thabharfar chun críche ansin lena gcur faoi bhráid na Náisiún Aontaithe an bhliain seo chugainn.
Is í seo an chéad tuarascáil de chuid na hÉireann faoin gCoinbhinsiún, a daingníodh anseo i mí an Mhárta 2018.
Ag fógairt an fhoilseacháin di, dúirt an tAire Rabbitte:
“Tá an-áthas orm Lá Idirnáisiúnta na nDaoine atá faoi Mhíchumas a cheiliúradh trí Thuarascáil Tosaigh Stáit na hÉireann faoin gCoinbhinsiún um Chearta Daoine faoi Mhíchumas a fhoilsiú. Sa Tuarascáil seo, déanaimid machnamh ar an gcaoi a bhfuil an Coinbhinsiún á chur i bhfeidhm againn anseo ó dhaingníomar í níos mó ná dhá bhliain ó shin. Breathnaímid freisin ar na céimeanna atá beartaithe againn a ghlacadh chun ár n-oibleagáidí go léir faoin gCoinbhinsiún a chomhlíonadh. Tá sé tábhachtach go gcloisfimid uathu siúd a bhfuil a gcearta á gcosaint agus á gcur chun cinn ag an gCoinbhinsiún. Thar an tréimhse comhairliúcháin trí mhí a thosaíonn inniu, tá deis ag daoine faoi mhíchumas a dtuairimí ar an tuarascáil agus ar na saincheisteanna a chuimsítear ann a chur in iúl, le tacaíocht ón Líonra Rannpháirtíochta agus Comhairliúcháin Míchumais a bhunaigh mé le déanaí."
Déanann Tuarascáil Tosaigh Stáit na hÉireann faoi Airteagal 35 den Choinbhinsiún Idirnáisiúnta um Chearta Daoine atá faoi Mhíchumas cur síos ar an gcaoi a bhfuil gach alt den Choinbhinsiún á chur i bhfeidhm in Éirinn. Tugann sí ar aird forbairtí suntasacha le déanaí i mbeartas poiblí agus i reachtaíocht a chuireann le cuspóirí an Choinbhinsiúin a bhaint amach.
Comhordaítear beartas an Rialtais maidir le cearta agus cuimsiú daoine faoi mhíchumas a chur chun cinn trí dhá straitéis uile-rialtais: an Straitéis Chuimsitheach Fostaíochta do Dhaoine faoi Mhíchumas 2015-2024, ina leagtar síos clár oibre chun rochtain ar fhostaíocht a mhéadú do dhaoine faoi mhíchumas; agus an Straitéis Náisiúnta um Chuimsiú Míchumais 2017-2021, a thugann aghaidh ar shaincheisteanna níos leithne comhionannais agus uilechuimsitheachta mar an gá le seirbhísí poiblí comhcheangailte chun freastal ar riachtanais daoine faoi mhíchumas. Forbraíodh an dá chreat beartais seo i gcomhairle le grúpaí páirtithe leasmhara míchumais agus leis an tsochaí shibhialta níos leithne. Cuimsíonn na meicníochtaí monatóireachta don dá straitéis páirtithe leasmhara míchumais freisin.
Déantar cur síos sa tuarascáil freisin ar athruithe dlí le déanaí chun cearta daoine atá faoi mhíchumas a chosaint. Foráiltear leis an Acht um Chinnteoireacht Chuidithe 2015 do raon roghanna chun tacú le cearta agus leasanna daoine a bhféadfadh cuidiú a bheith ag teastáil uathu le cinnteoireacht. Bhronn Acht Teanga Chomharthaíochta na hÉireann 2017 stádas teanga oifigiúil ar Theanga Chomharthaíochta na hÉireann. Ó 2014 i leith, tá dualgas dlíthiúil dearfach ar gach údarás poiblí in Éirinn cearta an duine a chosaint, comhionannas a chur chun cinn agus deireadh a chur le hidirdhealú i gcoinne grúpaí cosanta áirithe agus áirítear leis seo daoine faoi mhíchumas.
Chuir an Roinn Leanaí, Comhionannais, Míchumais, Lánpháirtíochta agus Óige maoiniú ar fáil don rialtas chun Líonra nua Rannpháirtíochta agus Comhairliúcháin Míchumais a bhunú i mí Dheireadh Fómhair 2020 chun tacú le daoine faoi mhíchumas a bheith bainteach le tionchar a imirt ar cheapadh beartas. Eagraíochtaí Daoine faoi Mhíchumas atá sa Líonra seo go príomha. Nascfaidh sé eagraíochtaí agus daoine aonair i ngach réigiún agus cuirfidh sé deiseanna ar fáil do dhaoine faoi mhíchumas páirt a ghlacadh i bhforbairt beartas agus clár poiblí.
Tá Éire tar éis cur chuige i ndáil le réadú forásach a ghlacadh maidir leis an gCoinbhinsiún. Sa tuarascáil tosaigh seo, dá bhrí sin, tugtar faisnéis faoin stádas cur chun feidhme reatha agus faoi thionscnaimh bheartaithe atá le déanamh sa ghearrthéarma agus sa mheántéarma araon.
Is é Coiste na Náisiún Aontaithe um Chearta Daoine atá faoi Mhíchumas (CRPD) an comhlacht saineolaithe neamhspleácha a dhéanann monatóireacht ar chur i bhfeidhm an Choinbhinsiúin. Tá sé de dhualgas ar gach Stát is Páirtí sa Choinbhinsiún tuarascálacha rialta a chur faoi bhráid an Choiste ar an gcaoi a bhfuil sé á chur i bhfeidhm. Seo an chéad tuarascáil dá leithéid in Éirinn. Tar éis don tuarascáil a bheith curtha faoi bhráid Choiste na Náisiún Aontaithe, freastalóidh Éire ar scrúdú poiblí ag an gCoiste. Tar éis an scrúdaithe sin, tabharfaidh an Coiste barúlacha agus moltaí d’Éirinn maidir le cur chun feidhme an Choinbhinsiúin anseo.
Sula dtabharfar an tuarascáil chun críche le cur faoi bhráid an CRPD, tá próiseas comhairliúcháin á sheoladh anois chun a chinntiú go ndéantar ionchur na bpáirtithe leasmhara a ghabháil agus cuntas a thabhairt air sa doiciméad deiridh.
Beidh comhairliúchán ar siúl ar roinnt bealaí:
Dúirt an tAire Rabbitte an méid seo faoin bpróiseas comhairliúcháin:
“Tá comhairliúchán bríoch mar chuid ríthábhachtach dár n-ullmhúchán den Tuarascáil Tosaigh Stáit. Chuirfinn fáilte roimh aighneachtaí chuig an Roinn i cibé formáid a oireann don duine. Tá súil agam go nglacfaidh an iliomad príomhpháirtithe leasmhara atá againn i réimse an mhíchumais páirt sna himeachtaí comhairliúcháin atá beartaithe againn go luath an bhliain seo chugainn. Ba mhaith liom a aibhsiú go háirithe gur cuid riachtanach den phróiseas seo comhairliúchán le daoine faoi mhíchumas agus a ngrúpaí ionadaíocha agus Eagraíochtaí Daoine faoi Mhíchumas agus creidim go bhfuil meicníocht nuálach curtha i bhfeidhm againn chun a chinntiú go dtarlaíonn sé seo de réir mar is gá."
Mar fhocal scoir, dúirt an tAire Rabbitte:
"Ba mhaith liom a chur in iúl do pháirtithe leasmhara go mbeidh leaganacha Éasca le Léamh agus Braille den Tuarascáil Stáit ar fáil go gairid."
Cuirtear sonraí faoin bPróiseas Comhairliúcháin ar fáil anseo (Is oth linn nach bhfuil leagan Gaeilge de na hacmhainní seo ar fáil). Tabharfar an leathanach gréasáin agus an fhaisnéis seo cothrom le dáta le linn na tréimhse comhairliúcháin.
CRÍOCH