Preasráitis
Óstálann Airí an Chomhdháil Náisiúnta ‘Talmhaíocht agus Athrú Aeráide: Beart de réir na hEolaíochta’
Ó An Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Ó An Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Óstálfaidh an tAire Talmhaíochta, Bia agus Mara Charlie McConalogue T.D., an tAire Stáit Martin Heydon T.D., agus an tAire Stáit, an Seanadóir Pippa Hackett comhdháil náisiúnta dar teideal ‘Talmhaíocht agus an Athrú Aeráide: Beart de réir na hEolaíochta’ ag Staid Aviva, Baile Átha Cliath inniu.
Féachann an chomhdháil ar an ngaol idir talmhaíocht agus athrú aeráide agus cloisfidh an 500 toscaire a bheidh i láthair faoi na nuashonruithe is déanaí ar na forbairtí beartais aeráide.
Ar siúl le linn Sheachtain na hEolaíochta 2023, tá béim an-láidir eolaíoch ag an gcomhdháil le raon taighdeoirí náisiúnta agus idirnáisiúnta ag cur staid na heolaíochta i láthair ar fud réimsí cosúil le pórú agus breiseáin beatha chun gás meatáin a laghdú, agus bainistíocht ithreach agus féarach chun ocsaíd nítriúil a laghdú agus leithlisiú carbóin a mhéadú. Ina theannta sin, cloisfidh an lucht éisteachta faoi raon leathan de thionscnaimh idirnáisiúnta comhoibritheacha maidir le taighde aeráide a bhfuil baint ag an Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara leo, agus iad ag smaoineamh freisin ar an ról a d’fhéadfadh a bheith ag earnáil talmhaíochta agus úsáid talún éagsúlaithe maidir le hastaíochtaí a laghdú agus a fhritháireamh.
Ina ráitis réamhthaifeadta chun an chomhdháil a oscailt, déarfaidh an Taoiseach Leo Varadkar:
“Ag 25%, tá scála an dúshláin atá roimh fheirmeoireacht agus thalmhaíocht na hÉireann suntasach agus is cuma liom faoina luach atá á iarraidh ar an earnáil. Mar sin féin, tá a fhios agam gur féidir le feirmeoirí agus leo siúd atá ag obair san earnáil an dúshlán seo a chomhlíonadh. Is ar mhaithe le tionscal talmhaíochta agus bia na hÉireann é a bheith i gceartlár deich mbliana d’athruithe, é a mhúnlú agus a thiomáint chun earnáil táirgthe bia níos inbhuanaithe a bhaint amach”.
Déarfaidh an Taoiseach freisin:
“Beidh gníomhú diongbháilte ar athrú aeráide go maith d’Éirinn, go maith do thalmhaíocht na hÉireann agus go maith d’fheirmeoirí na hÉireann. Tá páirt againn go léir agus ní mór dúinn oibriú le chéile chun an bealach is fearr chun cinn a aimsiú. Creidim go bhfuil an chomhdháil seo inniu tábhachtach mar plé a bheidh ann atá bunaithe ar an eolaíocht”.
Ag labhairt dó roimh an gcomhdháil, dúirt an tAire McConalogue:
“Éileoidh córas agraibhia níos inbhuanaithe an timpeallacht bheartais cheart, infheistíocht san eolaíocht agus sa nuálaíocht, ár gcórais táirgthe agus úsáid talún a éagsúlú, agus teacht le chéile i spiorad comhchinnte chun ár sciar cothrom a chur sa chomhrac in aghaidh an athraithe aeráide. Is deis í comhdháil an lae inniu, a reáchtáladh le linn Sheachtain na hEolaíochta 2023, smaointe nua agus eolaíocht nua a chloisteáil, dul i mbun díospóireachta, agus cad eile is féidir linn a dhéanamh a aithint chun tacú lenár bhfeirmeoirí atá ar thús cadhnaíochta na n-iarmhairtí athrú aeráide iad féin”.
Mar chuid den chomhdháil, fógróidh an tAire McConalogue mar aon leis an Aire Stáit le freagracht speisialta as taighde agus nuálaíocht, Martin Heydon T.D., dámhachtainí os cionn €3.8 milliún do thaighdeoirí i gceithre thionscadal taighde aeráide agus talmhaíochta. Is toradh iad seo ar Chomhghlao Taighde 2023 Éire – an Nua-Shéalainn. Tá an tionscnamh tacaithe ag Aireacht um Thionscail Phríomhúil na Nua-Shéalainne.
Tá na tionscadail i bpríomhréimsí lena n-áirítear coigeartú fardail ó chórais feirmeoireachta féarach-bhunaithe, samhaltú ithreach tailte móna chun forlámhú carbóin a fheabhsú, forbairt braite ithreach le haghaidh monatóireachta carbóin orgánach beagnach i bhfíor-am le haghaidh gníomhaíochta aeráide ag feirmeoirí, agus laghdú ar astaíochtaí ocsaíde nítriúla de bharr luasghéarú ar chosc ar nítriginiú bitheolaíoch i bhféarach measctha.
Ag labhairt dó ar fhógairt na ngradam ag Staid Aviva, dúirt an tAire Stáit Martin Heydon:
“Tá lúcháir orm a fhógairt anseo inniu ag an gcomhdháil thábhachtach seo go leanfar lenár n-infheistíocht láidir i dtaighde talmhaíochta agus athrú aeráide. Tá níos mó eolaíochta agus nuálaíochta inár gcóras bia ná riamh agus ní mór dúinn leanúint ag infheistiú i nuálaíochtaí amach anseo chun a chinntiú go bhfuil an earnáil ullamh chun a spriocanna a bhaint amach. Is léiriú é an maoiniú de €3.8 milliún ó mo Roinn ar ár dtiomantas d’fhorbairt níos gasta ar theicneolaíochtaí aeráide nua trí oibriú le chéile.”
Ag leanúint ar aghaidh, dúirt an tAire Heydon:
“Tá áthas orm a chur in iúl freisin go bhfógróidh an tAire McConalogue agus mé féin €20 milliún breise i maoiniú taighde nua sna seachtainí atá romhainn ag eascairt as glao taighde a reáchtáil mo Roinn níos luaithe i mbliana agus go rachaidh 44% de seo, nó €8.8 milliún, i dtreo taighde aeráide”.
Dúirt an tAire Stáit le freagracht speisialta as úsáid talún agus bithéagsúlacht, an Seanadóir Pippa Hackett:
“Is deis iontach í comhdháil an lae inniu le machnamh a dhéanamh ar an áit ina bhfuilimid i dtéarmaí na heolaíochta agus an bheartais maidir le talmhaíocht agus athrú aeráide. Léiríonn an tinreamh mór an leibhéal tiomantais san earnáil chun athrú dearfach agus tionchar a dhéanamh. Tá lúcháir orm páirt a ghlacadh sa seisiún painéil ar éagsúlú inár dtalmhaíocht agus úsáid talún, go háirithe chun aird a tharraingt ar an raon roghanna atá ar fáil anois d’úinéirí talún chun crainn a chur. Cibé tríd an Scéim Feirmeoireachta Orgánach nó an Clár Foraoiseachta nua, tá roghanna tarraingteacha airgeadais ann d’fheirmeoirí chun an aeráid a sheachadadh ar bhealach atá in ann a gcórais reatha a chomhlánú agus a n-ioncam a mhéadú”.
Mar fhocal scoir, dúirt an tAire McConalogue:
“Is lá é inniu inar féidir linn ár n-eolas, ár dtaithí agus an cleachtas is fearr a roinnt chun aghaidh a thabhairt ar dhúshlán na haeráide le chéile. Creidim go láidir gur féidir leis an tiomantas comhchoiteann seo, in éineacht le leas a bhaint as cumhacht na nuálaíochta, na teicneolaíochta agus na heolaíochta, todhchaí a chruthú ina n-áirithítear slándáil bia, ina gcaomhnaítear éiceachórais, agus ina gcosnaítear leas na nglún atá ann faoi láthair agus na glúnta atá le teacht. Tá súil agam go nglacfaidh an 500 toscaire a bheidh i láthair an tráth seo chun a chinntiú nach sáraíonn an talmhaíocht agus an t-athrú aeráide a thuilleadh ach gur comhpháirtithe iad chun todhchaí níos gile, níos glaise agus níos rathúla a chruthú do chách”.
CRÍOCH
Nótaí d'Eagarthóirí
Comhdháil Talmhaíochta agus Athrú Aeráide: Beart de réir na hEolaíochta
Suíomh Gréasáin na Comhdhála: www.agclimateconf.com
Is comhdháil náisiúnta í “Comhdháil Talmhaíochta agus Athrú Aeráide – Beart de réir na hEolaíochta” de chuid na Roinne Talmhaíochta, Bia agus Mara atá dírithe ar aghaidh a thabhairt ar an gcaidreamh casta idir talmhaíocht agus athrú aeráide.
Príomhaidhmeanna na comhdhála:
• Na páirtithe leasmhara a thabhairt cothrom le dáta faoi na forbairtí beartais aeráide is déanaí maidir le talmhaíocht agus úsáid talún.
• Na forbairtí eolaíocha is déanaí a chur i láthair maidir leis na príomhgháis cheaptha teasa talmhaíochta a thomhas agus a mhaolú agus plé a éascú ar conas is féidir leis an taighde seo eolas a chur ar bheartas agus é a chur i bhfeidhm ar fheirmeacha.
• An poitéinseal do dheiseanna éagsúlaithe le haghaidh talmhaíochta agus úsáid talún a phlé.
Cuirfear na cuir i láthair ón gcomhdháil ar fáil tar éis na hócáide ar shuíomh Gréasáin na Roinne, agus beidh na taifeadtaí ar fáil ar Chainéal YouTube na Roinne.
Is imeacht seachtaine í Seachtain na hEolaíochta in Éirinn gach Samhain, a dhéanann ceiliúradh ar an eolaíocht inár saol laethúil. Áiríonn Seachtain na hEolaíochta réimse leathan imeachtaí a bhaineann le tionscal, coláistí, scoileanna, leabharlanna, múinteoirí, taighdeoirí agus mic léinn ar fud na hÉireann. Le haghaidh tuilleadh eolais, féach ar Seachtain na hEolaiochta
Taighde na hÉireann – na Nua-Shéalainne
Tionscnamh taighde píolótach is ea an Tionscnamh Taighde Comhphairteach idir Éire agus an Nua-Shéalainn (JRI) a mheastar a bheidh ar siúl ar feadh tréimhse tosaigh 3 bliana (2022-2024). Tá an JRI dírithe go sonrach ar bhearnaí taighde a aithint agus ar theicneolaíochtaí nua a fhorbairt as a dtiocfaidh laghdú ar astaíochtaí gás ceaptha teasa, ach go háirithe ó hastaíochtaí meatáin eintreach.
Faoi ghlao comhthaighde 2023, is é €3,894,817 an cistiú iomlán arna sholáthar ag an Roinn Talmhaíochta agus Bia i gcomhpháirt le haghaidh sé Eagraíochtaí Feidhmithe Taighde na hÉireann atá i gceist – is iad sin Teagasc, Coláiste na hOllscoile, Corcaigh, Coláiste na hOllscoile, Baile Átha Cliath, Coláiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath, Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath agus an ICBF. Soláthróidh an Aireacht um Thionscail Phríomhúil an t-iarmhéid do na heagraíochtaí taighde sa Nua-Shéalainn.
Seo a leanas na tionscadail agus na dámhachtainí rathúla:
1. MAPSERS-C - Samhaltú agus tomhas bainistíochta talmhaíochta ar ithreacha móna chun baint agus leithlisiú carbóin a fheabhsú. Giulia Bondi (Teagasc); (maoiniú DAFM: €1,027,290)
2. Emissions4Pastures - Forbairt fachtóirí astaíochta meatáin a bhaineann go sonrach le córais déiríochta féarach-bhunaithe. Ben Lahart (Teagasc); (maoiniú DAFM €1,007,789).
3. BNIPastures - Astuithe ocsaíde nítriúla ó chórais athchogantaigh a laghdú trí chosc ar nítriúcháin a luathú i bhféarach measctha seagalach agus plantán. Bridget Lynch (Teagasc); (maoiniú DAFM €1,050,129)
4. PRISM - Braite cóngarach do mhonatóireacht beagnach fíor-ama ar linnte carbóin orgánacha ithreach le haghaidh bainistiú cliste aeráide. Karen Daly (Teagasc), (maoiniú DAFM funding €809,607)