Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Léiríonn an tAire Sláinte Poiblí, Folláine agus Straitéise Náisiúnta Drugaí Hildegarde Naughton go bhfuil 10,000 fearas tástála do ghalair ghnéas-tarchurtha (GGT) saor in aisce á n-ordú gach mí ó Fheidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS).
Léiríonn figiúirí nua go bhfuair an tseirbhís níos mó ná 100,000 ordú suas go dtí deireadh mhí na Samhna 2023, agus ordaíodh níos mó ná 91,000 fearas in 2022.
Tugann an tseirbhís an rogha do dhaoine atá 17 mbliana d'aois agus níos sine tástáil a dhéanamh do GGTanna go discréideach sa bhaile. Déantar iad siúd a bhfuil toradh imoibríoch acu, a léiríonn go bhfuil gá le himscrúdú nó cóireáil bhreise, a chur ar aghaidh chuig clinic GGT poiblí rannpháirteacha.
Ó mhí na Samhna i leith, tá rogha anois ag daoine a fhaigheann toradh dearfach ar tástáil do chlamaidia oideas ar líne a fháil, rud a laghdaíonn líon na n-atreoruithe chuig clinicí le haghaidh cóireála.
Tá an infhaighteacht den tseirbhís náisiúnta tástála GGT sa bhaile ag feabhsú na rochtana ar thástáil a fháil, rud a bhaineann bacainní féideartha cosúil le náire, costas nó am chun taisteal chuig seirbhís duine le duine agus freastal uirthi. Le bliain anuas, thug 5,594 úsáideoir rátáil don tseirbhís, le rátáil úsáideora foriomlán de 4.88 as 5.
Tá an tseirbhís á leathnú chuig príomhghrúpaí daonra agus daoine aonair nach bhfuil in ann freastal ar sheirbhís duine le duine. Astu siúd a d'ordaigh paca tástála GGT baile in 2022, thuairiscigh 56% nár thug siad cuairt ar chlinic sláinte gnéis riamh roimhe seo. Go dtí seo in 2023, thuairiscigh 42% d'úsáideoirí nach raibh tástáil GGT acu riamh roimhe seo. Gan an tseirbhís, d'fhéadfadh na daoine seo galracht shuntasach a fhorbairt agus go gcuirfidís le tarchur GGTanna ó dhuine go duine.
Dúirt an tAire Naughton:
“Tá lúcháir orm leis an rochtain bhreise seo, a sholáthraíonn tástáil GGT sa baile, ag cur seirbhíse discréideach agus rúnda ar fáil d'úsáideoirí, as a dtiocfaidh diagnóis agus idirghabháil thapa dóibh siúd a bhfuil toradh tástála imoibríoch acu. Cuireann sé deiseanna breise ar fáil le haghaidh diagnóise agus cóireála atá thar a bheith tábhachtach i gcomhthéacs rátaí GGT atá ag ardú, go náisiúnta agus go hidirnáisiúnta.
"Léiríonn an tseirbhís tosaíocht an Rialtais do shláinte agus folláine ghnéis, agus tá dul chun cinn mór á dhéanamh againn chun seirbhísí breise a sholáthar agus a leathnú, a thacaíonn le sláinte ghnéis gach duine; lena n-áirítear tríd an scéim frithghiniúna saor in aisce agus tríd an tSeirbhís Náisiúnta um Dháileadh Coiscíní.
“B'ionann an maoiniú don tseirbhís tástála baile GGT agus €3,550,000 in 2023 agus tá lúcháir orm gur méadaíodh é seo go €4.27m in 2024 a chabhróidh linn dul i ngleic leis an éileamh."
Is tosaíocht de chuid an Rialtais í sláinte agus folláine ghnéis, gné a léirítear le cur i bhfeidhm leanúnach na Straitéise Náisiúnta um Shláinte Ghnéis 2015 - 2020. Foilsíodh Athbhreithniú neamhspleách ar an Straitéis i Márta 2023 agus fuarthas amach go bhfuil dul chun cinn rathúil déanta ar 49 as 56 Gníomh faoin Straitéis. Foilsíodh an tAthbhreithniú agus tá sé ar fáil ag https://www.gov.ie/en/policy-information/8feae9-national-sexual-health-strategy/
Is é an soláthraí ar líne SH:24 a sholáthraíonn an tseirbhís tástála GGT baile faoi chonradh le FSS. Tá sonraí faoi conas teacht ar an tseirbhís ar fáil trí www.sexualwellbeing.ie
Suas go dtí an 23 Meán Fómhair 23, tháinig 20% de na fógraí gónaireatha agus 36% de na fógraí clamaidia chuig Sláinte Phoiblí ón tseirbhís tástála baile.
As an 91,000 fearas GGT baile a ordaíodh in 2022, cuireadh thart ar 57,000 (62%) ar ais chuig an tsaotharlann lena bpróiseáil. Go dtí deireadh mhí na Samhna 2023, tá beagnach 70,000 fearas tugtha ar ais, ráta toraidh foriomlán de 69%.
Bhí toradh imoibríoch ag díreach faoi bhun 6,000 úsáideoir in 2022, leis an gcuid is mó díobh seo (os cionn 4,000) ag léiriú diagnóisí clamaidia agus díreach faoi bhun 1,000 ag léiriú diagnóisí gónaireatha. Ina theannta sin, bhí toradh imoibríoch ag 860 duine le haghaidh heipitítis B nó C, sifilise nó VEID.
Go deireadh mhí na Samhna 2023, bhí toradh imoibríoch ag díreach os cionn 7,100 úsáideoir, le thart ar 4,800 ag léiriú diagnóisí clamaidia, 1,400 ag léiriú diagnóisí gónaireatha agus 840 úsáideoir a bhfuil toradh imoibríoch acu do heipitíteas B nó C, sifilis nó VEID.
Tá aois na n-úsáideoirí seirbhíse idir 17 agus 65+, agus formhór na n-úsáideoirí sna catagóirí aoise 20-34.
Aithníodh 60% d'úsáideoirí seirbhíse GGT mar mhná (lena n-áirítear trasmhná), 38% a aithníodh mar fhir (lena n-áirítear trasfhir), agus aithníodh an 2% eile mar dhaoine neamh-dhénártha, eile, nó b'fhearr leo gan a rá. Rinne 78% d'úsáideoirí cur síos ar a ngnéaschlaonadh mar heitrighnéasach agus 22% mar dhaoine aeracha, leispiacha nó déghnéasacha. Bhí thart ar thrian d'úsáideoirí ó chúlraí eitneacha éagsúla seachas a bheith Éireannach.
Foilsíodh Tuarascálacha Faireachais 2022 ar fhógraí VEID agus GGT in Éirinn agus tá siad ar fáil ar www.hpsc.ie