Preasráitis
Deontais taighde luach €20 milliún fógartha ag an Aire McConalogue agus ag an Aire Heydon
Ó An Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Ó An Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Inniu d’fhógair an tAire Talmhaíochta, Bia agus Mara, Charlie McConalogue, T.D., agus an tAire Stáit, Martin Heydon, T.D., dámhachtainí taighde luach €20 milliún le haghaidh 24 tionscadal taighde a d’eascair as Gairm Taighde Iomaíoch 2021 na Roinne Talmhaíochta, Bia agus Mara.
Bhí an méid seo a leanas le rá ag an Aire McConalogue nuair a bhí na dámhachtainí á bhfógairt aige,
“Is é atá mar aidhm leis an infheistíocht taighde a fógraíodh inniu a chinntiú go bhfuil ar chumas earnáil Agraibhia na hÉireann na cuspóirí uaillmhianacha atá sonraithe i Straitéis Fís don Bhia 2030 a chomhlíonadh. Tá sé seo suntasach i ndáil le Córas Bia inbhuanaithe a sholáthar a bhfuil ar a chumas soláthar bia atá sábháilte agus cothaitheach a chinntiú agus ag an am céanna an timpeallacht a chosaint”.
“Mar earnáil, ní mór dúinn iarracht leanúnach a dhéanamh dul i bhfeabhas agus a chinntiú go bhfuilimid ullamh don todhchaí. Ag croílár na n-iarrachtaí seo tá taighde atá maoinithe go cuí agus spriocdhírithe i réimse na haeráide agus na hinbhuanaitheachta. Chuige sin, cúis áthais dom an oiread sin deontas taighde a fhógairt. Ar an tslí seo, cinnteoimid go mbeimid in ann déileáil leis na dúshláin a bheidh le sárú againn agus go mbeimid in ann oibriú le chéile chun tairbhe gach duine san earnáil.”
Bhí an méid seo a leanas le rá ag an Aire Heydon, atá freagrach as taighde agus forbairt:
“Díol suntais é an infheistíocht de bhreis is €12 milliún i 10 dtionscadal atá dírithe ar cheisteanna timpeallachta agus aeráide. Cabhróidh infheistíocht sna tionscadail seo le feirmeoirí Plean Gníomhaithe ar son na hAeráide 2021 a chur i gcrích.
“Tá dhá thionscadal á gcómhaoiniú againn i dteannta leis an nGníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil; baineann tionscadal amháin le bearta laghdaithe agus cuair costas gaolmhar chun astaíochtaí laghdaithe ó thalmhaíocht a éascú agus baineann ceann le hathfhliuchadh talamh feirme chun linnte carbóin a fheabhsú. Fáiltítear go mór roimh an dlúth-chomhoibriú le EPA i ndáil leis an dá thionscadal seo agus fianaise atá ann ar an tábhacht a bhaineann le comhordú agus comhoibriú i ndáil leis an gceist thábhachtach seo.’’
Bhí an méid seo a leanas le rá aige freisin,
“Tá roinnt tionscadal dírithe ar na bagairtí a d’fhéadfadh a bheith ann do shlándáil bia ag eascairt as athrú aeráide, agus scrúdaíonn tionscadal amháin an poitéinseal a bhaineann le foinsí próitéine a éagsúlú ar bhonn uile-oileáin, scrúdaíonn tionscadal eile níos mó rioscaí galair ó phaitaiginí veicteoir-iompartha a bhfuil tionchar acu ar ainmhithe agus ar dhaoine agus scrúdaíonn tionscadal eile fós na bagairtí a bhaineann le táirgeadh inbhuanaithe agus sábháilte sliogéisc.
“Cuirfidh go leor de na tionscadail atá á maoiniú le táirgeadh agus próiseáil inbhuanaithe. Scrúdóidh trí thionscadal, mar shampla, atá dírithe ar an earnáil foraoiseachta, an poitéinseal a bhaineann le rialachán aeráide a fheabhsú, bithéagsúlacht a fheabhsú agus réitigh inbhuanaithe adhmaid a éascú. Tá tionscadal nuálach eile dírithe ar phacáil inbhuanaithe agus seilfré feabhsaithe le haghaidh táirgí bia somheata, cosúil le héisc, agus ar an tslí sin, cabhrófar le dramhbhia agus truailliú plaisteach a laghdú agus ag an am céanna d’fhéadfaí iompar chuig margaí níos faide ó bhaile a éascú.
‘‘Tá fianaise le fáil freisin ar an ngealltanas atá tugtha ag mo Roinn i ndáil le ‘‘An Chomhshláinte’’ agus sábháilteacht bia sna tionscadail atá roghnaithe chun maoiniú a fháil. Scrúdaítear i dtionscadal amháin an tslí a bhfuiltear ag brath an iomarca ar fhrith-heilmintigh in earnáil na gcaorach, agus scrúdaítear mar chuid de thionscadal eile an comhchruinniú iarmhar agus paitaiginí in aoileach a úsáidtear le leathadh ar thalamh agus mar chuid de thionscadal eile fós scrúdaítear na rioscaí a bhaineann le mícreatocsainí in arbhar’’.
Ar aon dul le cuspóirí Fhís don Bhia 2030, tá tionscadail á maoiniú a bhfuil sé mar aidhm leo breisluach a chur le tionscal bia na hÉireann trí éagsúlú agus nuálaíochtaí i dtáirgí bia, cosúil le bonn fianaise a sholáthar le haghaidh táirgí plandaí breisluacha agus síolrú micreaghlasach i gcórais feirmeoireachta ceartingearacha. Beidh tionscadal eile fós dírithe ar phróifílí blais mairteola agus caoireola féarbheathaithe chun tacú le héilimh maidir le caighdeán, agus beidh tionscadal eile dírithe ar ghéineolaíocht a bheidh sé mar aidhm leis aschuir déiríochta ó bhólachtaí a fheabhsú.
Chomh maith leis sin, tharraing an tAire Heydon aird ar an bpointe go bhfuil roinnt tionscadal socheacnamaíoch roghnaithe le maoiniú a fháil lena n-áirítear tionscadal atá dírithe ar athnuachan ghlúine agus sócmhainní feirme a aistriú chuig glúnta níos óige, agus ag an am céanna cobhsaíocht airgeadais glúnta níos sine a chinntiú. Ina theannta sin, tá tionscadal amháin dírithe ar dheacrachtaí meabhairshláinte a shainaithint i measc an phobail feirmeoireachta agus clár oideachais shaincheaptha meabhairshláinte a fhorbairt chun eolas agus lorg cúnaimh i measc an phobail feirmeoireachta a fheabhsú.
‘‘Gné thábhachtach de na tionscadail a bhfuil maoiniú curtha ar fáil lena n-aghaidh, é béim a bheith á leagan ar aistriú eolais, agus tá pleananna ábhartha curtha ar fáil ag na dámhachtaithe lena n-iarratais. Tá sé mar aidhm leis an mbéim níos suntasaí a bheith á leagan ar aistriú eolais a chinntiú go mbaintear lántairbhe as aschuir agus tionchair ó na tionscadail mhaoinithe i rith shaolré na dtionscadal seo agus ina dhiaidh sin. Baineann tábhacht leis seo ó tharla béim a bheith á leagan ag an nGairm ar inbhuanaitheacht i gcomhthéacs na ndúshlán a bhaineann leis an aeráid faoi láthair agus an gá atá ann an méid atá sonraithe i bPlean Gníomhaithe ar son na hAeráide 2021 a chomhlíonadh.’’
Gné ar leith de na dámhachtainí taighde ar cuireadh fáilte roimpi í an ghné uile-oileáin agus tá an Roinn Talmhaíochta, Timpeallachta agus Gnóthaí Tuaithe i dTuaisceart Éireann (DAERA NI) ag soláthar suas le €2.4 milliún breise de mhaoiniú d’institiúidí atá lonnaithe i dTuaisceart Éireann a bhfuil baint acu le sé thionscadal taighde.
Bainfidh 19 nEagraíocht Feidhmithe Taighde tairbhe as na dámhachtainí a fógraíodh inniu, lena n-áirítear Teagasc, na hOllscoileanna agus na hInstitiúidí Teicneolaíochta. Soláthróidh an infheistíocht atá curtha ar fáil don 24 tionscadal deiseanna ardoideachais do 61 mac léinn iarchéime i bhfoirm Chéimeanna PhD (52) agus chéimeanna máistreachta (9) mar aon le post ar conradh le haghaidh taighdeoirí iardhochtúireachta agus taighdeoirí eile (59).
Mar fhocal scoir, bhí an méid seo a leanas le rá ag an Aire McConalogue,
‘’Beidh an infheistíocht atá déanta ag mo Roinn agus DAERA i dTuaisceart Éireann, luach breis is €22 milliún, mar bhonn le caipiteal daonna agus eolas eolaíochta a fhorbairt agus cuirfidh sé ar bhealach suntasach le nuálaíocht agus le hinbhuanaitheacht na hearnála agraibhia ar Oileán na hÉireann. Tá sé ag cur leis an €175.5 milliún a leithdháil mo Roinn ar chláir thaighde agraibhia náisiúnta agus idirnáisiúnta sa tréimhse ó 2011. Mar oileán bia comhroinnte, tá caidreamh oibre láidir bunaithe againn le DAERA agus cúis áthais dom go mbeidh an caidreamh oibre sin ag dul ó neart go neart.”
Tá an t-eolas ar fad maidir leis na dámhachtainí seo le fáil ag: Research and Codex
Nótaí do na heagarthóirí:
D’eascair na dámhachtainí as Gairm ar Thograí a seoladh faoi chlár taighde maoinithe iomaíoch a raibh an Roinn freagrach as.