Preasráitis
Fógraíonn an tAire Oideachais go bhfuil Coimisiún Imscrúdúcháin le bunú agus go bhfuil Tuarascáil an Fhiosrúcháin Scóipe le foilsiú
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
D’fhógair an tAire Oideachais, Norma Foley TD, go bhfuil Coimisiún Imscrúdúcháin le bunú, tar éis moladh a rinneadh i dTuarascáil an Fhiosrúcháin Scóipe a bunaíodh chun scrúdú a dhéanamh ar dhrochúsáid ghnéasach stairiúil i scoileanna lae agus cónaithe arna reáchtáil ag oird rialta.
Insíodh don Fhiosrúcháin Scóipe faoi 2,395 líomhain faoi dhrochúsáid ghnéasach stairiúil, ina raibh 884 drochúsáideoir líomhnaithe i gceist in 308 scoil ar fud gach cuid den tír idir na blianta 1927 go 2013. Tuairiscíodh an chuid is mó de na líomhaintí seo ó na taifid de 42 ord rialta a reáchtálann scoileanna in Éirinn faoi láthair nó a reáchtáil scoileanna in Éirinn roimhe seo.
Is é bunú fiosrúchán Stáit faoi dhrochúsáid ghnéasach stairiúil ceann amháin de líon na moltaí a rinne an tAbhcóide Sinsearach, Mary O’Toole ina tuarascáil chuig an Aire.
D’eagraigh an Fiosrúchán Scóipe próiseas Rannpháirtíochta Marthanóirí inar tugadh cuireadh dóibh siúd a d’fhulaing drochúsáid ghnéasach i scoileanna lae agus cónaithe arna reáchtáil ag oird rialta teacht chun tosaigh agus a dtuairimí a roinnt maidir le freagairt iomchuí ón Stát.
Thuairiscigh rannpháirtithe eispéiris de dhrochúsáid ghnéasach i mbunscoileanna, in iar-bhunscoileanna agus i scoileanna speisialta, scoileanna poiblí agus príobháideacha araon, arna reáchtáil ag oird rialta ar fud na tíre.
I dTuarascáil an Fhiosrúcháin Scóipe, tá mionchuntais ar dhrochúsáid ghnéasach, éigniú agus ionsaí gnéasach agus is tuarascáil í atá fíordhian lena léamh.
Tá tuarascáil iomlán an Fhiosrúcháin Scóipe neamhspleách á cur ar fáil ar dtús ag an Aire Foley dóibh siúd a ghlac páirt i bpróiseas Rannpháirtíochta Marthanóirí an Fhiosrúcháin Scóipe, i gcomhréir leis an ngealltanas a thug sí dóibh roimhe seo agus leis an nádúr íogair agus pearsanta dá bhfuil inti. Foilseofar í ina dhiaidh sin ar líne níos déanaí inniu.
Dúirt an tAire Foley:
“Is doiciméad coscrach í Tuarascáil an Fhiosrúcháin Scóipe, ina bhfuil roinnt de na cuntais is uafásaí ar dhrochúsáid ghnéasach. Tá sé millteanach an scála agus an t-uafás a ndearna daoine cur síos orthu ina n-agallaimh leis an bhFiosrúchán Scóipe, agus ní féidir áibhéil a dhéanamh faoin tionchar buan atá ar shaol na marthanóirí sin. Chuaigh misneach, neart agus oscailteacht na ndaoine úd uile a roinn a n-eispéiris go mór i bhfeidhm orm.
“Táim ag smaoineamh orthu siúd uile inniu a tháinig chun tosaigh mar chuid de phróiseas an Fhiosrúcháin Scóipe agus go deimhin orthu siúd nach bhfuil in ann a leithéid a dhéanamh sa tráth seo ina saol. Is mian liom cuimhnú go háirithe ar Mark Ryan nach maireann agus aitheantas a thabhairt dó, a bhí lárnach, in éineacht lena dheartháir David, i mbunú an Fhiosrúcháin Scóipe. Tá sé go mór inár gcroí inniu, agus tá a fhios agam go bhfuil cothrom bliana ó fuair sé bás ag teacht aníos sna seachtainí amach romhainn.
“Táim ag fógairt inniu go bhfuil an Rialtas tar éis glacadh le príomh-mholadh Thuarascáil an Fhiosrúcháin Scóipe, agus is é sin Coimisiún Imscrúdúcháin a bhunú. Is ábhar fíorthromchúiseach í drochúsáid ghnéasach stairiúil agus is gá í a scrúdú go mion.
“Ceann de na gnéithe is láidre sa Tuarascáil ná gur thug rannpháirtithe níos sine cuntais mhillteanacha den chaoi inar chuir drochúsáid ghnéasach ina n-óige isteach ar a saol iomlán, óna laethanta ar scoil trína ndéaga, nuair a bhí siad ina ndaoine fásta óga agus anois agus iad amach sna blianta.
“Táim sásta a chur in iúl go luaitear sa tuarascáil gur bearta láidre agus éifeachtacha iad na bearta reatha um chosaint sonraí atá i scoileanna agus tuigim go mór gur ábhar imní í sábháilteacht leanaí atá fíorthábhachtach do mharthanóirí agus don tsochaí uile.”
I dtuarascáil an Fhiosrúcháin Scóipe, moltar freisin go ndéanfaidh an rialtas breithniú ar scéim sásaimh a bhunú do mharthanóirí de dhrochúsáid ghnéasach stairiúil i scoileanna lae agus cónaithe arna reáchtáil ag oird rialta.
Tá moltaí eile ann a bhaineann le feabhas a chur ar an eispéireas do mharthanóirí sna próisis dhlíthiúla agus bunú seirbhísí tacaíochta tiomnaithe do mharthanóirí, go háirithe ó thaobh an Choimisiúin agus an rannpháirtíocht fhéideartha sa phróiseas sin.
Choimisiúnaigh an Fiosrúchán Scóipe saintuarascálacha neamhspleácha maidir le cosaint leanaí inár scoileanna agus ceartas aisiríoch mar chuid den obair a rinne sé.
Dúirt an tAire Foley:
“Is mian liom a lua freisin go bhfuil an pointe cinniúnach seo sroichte againn de bharr obair agus abhcóideacht cuid mhór daoine eile, agus is mian liom buíochas ó chroí a ghabháil le gach duine a chuir leis an bpróiseas seo in aon slí, cibé acu trína rannpháirtíocht féin nó trí thacaíocht a thabhairt do dhuine muinteartha nó do chara. Ba mhaith liom buíochas a ghabháil freisin le foireann an Fhiosrúcháin Scóipe, an Ceannasaí, Mary O'Toole, agus an ceannasaí rannpháirtíochta marthanóirí, Kieran McGrath, as an obair dhíograiseach a rinne siad le tuarascáil chomh mionsonraithe agus críochnúil a chur ar fáil.”
Mar a luadh roimhe seo, tá tuarascáil an Fhiosrúcháin Scóipe á cur chuig marthanóirí ar dtús. Cuirfear eolas faoi na tacaíochtaí atá ar fáil chuig marthanóirí in éineacht leis an tuarascáil agus tá sí ar fáil freisin ar shuíomh gréasáin an Fhiosrúcháin Scóipe. Cuirfear sonraí faoi thacaíochtaí do scoileanna agus dá mbaill foirne agus dá scoláirí, ar fáil d’fhorais bhainistíochta na scoileanna le go mbeidh siad in ann aon tacaíocht riachtanach a chur ar fáil do scoileanna.
Má chuaigh aon cheann de na saincheisteanna a pléadh i dTuarascáil an Fhiosrúcháin Scóipe i bhfeidhm ort, tá eolas maidir le tacaíocht ar fáil thíos. Tá tuilleadh eolais maidir le tacaíocht ar fáil ar shuíomh gréasáin an Fhiosrúcháin Scóipe.
Cuireann an eagraíocht One in Four (Duine Amháin As Ceathrar) seirbhísí ar fáil do mharthanóirí aosaigh de dhrochúsáid ghnéasach leanaí. Is féidir teagmháil a dhéanamh le One in Four trí ghlaoch a chur ar 01 662 4070 nó tríd an bhfoirm a chomhlánú ag www.oneinfour.ie/contact
Más mian leat líomhain faoi dhrochúsáid ghnéasach a thuairisciú, is féidir leat teagmháil a dhéanamh le do stáisiún áitiúil de chuid an Gharda Síochána, Aonad Bainistíochta an Gharda Síochána um Choireanna Gnéis (01-6663430) nó Líne Thuairiscithe an Gharda Síochána maidir le Drochúsáid Ghnéasach (1800 555 222), ar seirbhís faoi rún agus saor in aisce í atá ar fáil ar bhonn 24/7. Nó, is féidir leat ríomhphost a chur chuig GNPSB_SCMU@garda.ie
Sa chéad chéim den phróiseas, chomhlánaigh 205 duine ceistneoirí tosaigh maidir lena n-eispéiris, agus bhí roinnt díobh nár tháinig faoi na téarmaí tagartha don Fhiosrúchán Scóipe.
As na daoine seo, tugadh cuireadh do 182 marthanóir páirt a ghlacadh sa dara céim ina raibh rogha acu agallamh a dhéanamh le héascaitheoir atá feasach i gcúrsaí tráma nó aighneacht i scríbhinn a dhéanamh.
Bailíodh tuairimí ó 149 marthanóir sa dara céim agus chuir siad seo le moltaí an Fhiosrúcháin Scóipe.
Sa Tuarascáil, tá cuid inti ina léirítear an t-eolas a cuireadh ar fáil sna hionchuir uathu siúd nár tháinig a n-eispéiris faoi na téarmaí tagartha don Fhiosrúchán Scóipe.
An chuid is mó díobh siúd a ghlac páirt sa phróiseas Rannpháirtíochta Marthanóirí, d’éiligh siad imscrúdúchán reachtúil, agus is é príomh-mholadh an Fhiosrúcháin Scóipe Coimisiún Imscrúdúcháin a bhunú. Sa Tuarascáil, mínítear go mion an chaoi inar cuireadh na prionsabail uileghabhálacha agus mianta na marthanóirí san áireamh in éineacht leis na riachtanais agus próisis i gcineálacha éagsúla fiosrúcháin, agus cinneadh gurbh é Coimisiún Imscrúdúcháin an fhreagairt is iomchuí.
Chuir marthanóirí in iúl go soiléir ina bhfuil ag teastáil uathu lena chinntiú gur féidir iallach a chur ar fhinnéithe agus ar dhoiciméid in aon phróiseas agus go bhfuil an rogha ann do mharthanóirí nach mian leo labhairt go poiblí faoi cad a tharla dóibh, fianaise a thabhairt go príobháideach.
Mhothaigh marthanóirí nach bhfuil próisis atá an-naimhdeach oiriúnach le scrúdú a dhéanamh ar an tsaincheist faoi dhrochúsáid ghnéasach, agus tá an tsolúbthacht ag Coimisiún Imscrúdúcháin srian a chur leis an bhféidearthacht go bhfágfaí atráma orthu siúd a thugann fianaise dó.
Sa Tuarascáil freisin, moltar go reáchtálfar Clár Rannpháirtíochta Marthanóirí faoi choimirce an Choimisiúin ionas go mbeidh an deis ag raon leathan marthanóirí a scéalta a insint i dtimpeallacht nach bhfuil naimhdeach.